24644822675_3d05025ef0_k

Η αναζήτηση των αιτιών της ακμής και της παρακμής των εθνών έχει διαχρονικά απασχολήσει τους επιστήμονες, από τους φιλόσοφους, τους κοινωνιολόγους και τους ιστορικούς μέχρι τους οικονομολόγους. (Φωτογραφία από τον χρήστη του Flickr Shawn Harquail)

Ο κόσμος για μας τελειώνει εκεί που φτάνει το βλέμμα μας. Έχει επικρατήσει η εσωστρεφής αντίληψη του δικού μας μικρόκοσμου, αρνούμαστε τον πραγματικό κόσμο που βρίσκεται πέρα από το στενό μας ορίζοντα. Αυτή η καταδικασμένη πρακτική του μίζερου αυτοπεριορισμού υποδηλώνει δυστυχώς στις ημέρες μας το στίγμα της ελληνικής κοινωνίας, της χώρας μας στο σύνολό της.

Μοιάζει σαν να μην θέλουμε έστω και να υποψιαστούμε, πόσω μάλλον να τολμήσουμε να προχωρήσουμε στην ορμητική διαλεκτική κίνηση της «σύγκρουσης» με τον ίδιο μας τον εαυτό, που δεν αφήνει σε άλλες κοινωνίες το περιθώριο του εφησυχασμού. Που αρνείται την αυτοκαταστολή και την αυτοσυρρίκνωση, που φέρνει νέα πνοή και οξυγόνο.

Η αναζήτηση των αιτιών της ακμής και της παρακμής των εθνών έχει διαχρονικά απασχολήσει τους επιστήμονες, από τους φιλόσοφους, τους κοινωνιολόγους και τους ιστορικούς μέχρι τους οικονομολόγους. Είναι η γεωγραφία και τα τοπολογικά χαρακτηριστικά που καθορίζουν την ανάπτυξη ή την ύφεση; Είναι η κουλτούρα, είναι η ιστορική συγκυρία, είναι η οικονομία;

Κατά την προσωπική μου άποψη είναι οι θεσμοί. Το γιατί κάποιες χώρες είναι αναπτυγμένες και κάποιες όχι, γιατί κάποιοι λαοί είναι υγιείς, ενώ άλλοι ταλαιπωρούνται από ασθένειες, γιατί κάποια κράτη είναι πλούσια και κάποια άλλα φτωχά, γιατί κάποιες κοινωνίες παράγουν πολιτισμό και κάποιες δεν παράγουν πιστεύω ότι οφείλεται κατά βάση στους θεσμούς με τους οποίους οι συγκεκριμένες κοινωνίες που ευημερούν είχαν την ικανότητα και την προνοητικότητα να εφοδιαστούν.

Οι πολιτικοί θεσμοί καθορίζουν επίσης και την ποιότητα των οικονομικών θεσμών και τότε ο ρόλος της Οικονομίας γίνεται αποφασιστικός για την ευημερία του συνόλου. Τα έθνη παρακμάζουν όταν οι κυβερνώντες παίρνουν αποφάσεις που οδηγούν στην ένδεια μεγάλες ομάδες του πληθυσμού. Η λειτουργική οικονομία και, κατά συνέπεια, η κοινωνική ευημερία προϋποθέτουν σωστές πολιτικές επιλογές.

Όταν η ανομία γίνεται τρόπος ζωής μιας κοινωνίας, με την πάροδο του χρόνου αναπτύσσεται ένα νομικό σύστημα που τη νομιμοποιεί και ένας ηθικός κώδικας που την επιβραβεύει.

Εκεί όπου είναι εγγυημένη η ισότητα απέναντι στο νόμο, η εξισορρόπηση των εξουσιών, εκεί όπου δημιουργούνται κίνητρα για την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού μπορεί να κατακτηθεί η ευημερία. Την εφαρμογή των παραπάνω εγγυώνται οι θεσμοί και οι κυβερνήσεις που νομοθετούν και τους στηρίζουν. Ώστε να διασφαλίζονται ίσες δυνατότητες εκπαίδευσης, η έμφαση στο συμφέρον της κοινότητας και όχι ενός μέρους της, οι επενδύσεις στην επιστημονική έρευνα και στην τεχνολογία, περισσότερη ατομική ελευθερία.

Ο κίνδυνος της παρακμής μπορεί να προκύψει και σε ένα τυπικά δημοκρατικό καθεστώς -βλέπε Ελλάδα- όταν καταγράφονται φαινόμενα διαφθοράς και ανομίας ή όταν οι οικονομικές ανισότητες οδηγούν σε δυσλειτουργία το πολιτικό σύστημα, ικανή να υπονομεύσει τους θεσμούς. Όταν η ανομία γίνεται τρόπος ζωής μιας κοινωνίας, με την πάροδο του χρόνου αναπτύσσεται ένα νομικό σύστημα που τη νομιμοποιεί και ένας ηθικός κώδικας που την επιβραβεύει.


Διαβάστε ακόμα: Γι’ αυτό πεθαίνουμε σαν χώρα. Από τον Νίκο Σταθούλη.


Τα θέματά μας είναι γνωστά, είμαστε μια χώρα πολιτισμικά διχασμένη, πολιτικά ανώριμη και οικονομικά έωλη. Το κυρίαρχο πρόβλημα της Ελλάδας σήμερα δεν είναι η οικονομική κρίση, αλλά η αποσύνθεση των θεσμών. Η πορεία μας προς την πλήρη διάλυση είναι προδιαγεγραμμένη αν δεν κατανοήσουμε, έστω την ύστατη ώρα, τη σημασία της υπεύθυνης και ολοκληρωμένης Δημοκρατίας και ότι την εφαρμογή των συμφωνημένων κανόνων οφείλουμε να τη δεχόμαστε ως δεδομένη και αδιασφισβήτητη.

Αν και σε ελεύθερη πτώση, συνεχίζουμε ακόμη να «μαλώνουμε» μεταξύ μας περί όνου σκιάς. Ενόσω η χώρα μας βρίσκεται στο επίκεντρο της επερχόμενης παγκόσμιας ανακατανομής, εξαιτίας των ακατάλληλων πολιτικών που εφαρμόζουν οι εκάστοτε κυβερνώντες και των ανύπαρκτων αντανακλαστικών τους, η κρίση μακροημερεύει. Έτσι η διαφαινόμενη γεωπολιτική «κινητικότητα» βρίσκει την Ελλάδα χωρίς συμμάχους, αδύναμη, στη δίνη μιας παγκόσμιας ανακατάταξης.

Και εν μέσω όλων αυτών των δυσάρεστων και απειλητικών, προκύπτει ο Καρανίκας να δηλώνει ότι «όταν εμείς διαβάζαμε φιλοσοφία, οι δεξιοί διάβαζαν Marie Claire». Δεν γνωρίζω τι ακριβώς διάβαζαν τότε οι «δεξιοί», αλλά όλοι εμείς οι υπόλοιποι διαβάζαμε και φιλοσοφία και ιστορία, αλλά παράλληλα και Λούκυ Λουκ και Αστερίξ. Ακούγαμε Μίκη Θεοδωράκη και Μάνο Λοΐζο, αλλά και Pink Floyd και Doors και Jethro Tull.

Η Ελληνική Αριστερά σήμερα δεν διαφωνεί μόνον πολιτικά με το λεγόμενο «δυτικό σύστημα». Αποστρέφεται κάθε τι το δυτικότροπο, ακόμη και σε πολιτισμικό, έως και αισθητικό επίπεδο.

Πολλοί από μας ενστερνιστήκαμε την προοδευτική ρητορική της εποχής, ακόμη και στη «ριζοσπαστική» της έκφανση κάποιες φορές, χωρίς ποτέ όμως να μας μολύνει η ιδεοληψία και ο αντιδυτικισμός. Τις ιδέες μας, τις λιγότερο ή περισσότερο ριζοσπαστικές, τις διοχετεύσαμε αργότερα στην επιστήμη ή στην τέχνη μας. Καθείς εφ’ ω ετάχθη.

19676622681_22cf687273_o

Δεν θα παραξενευόμουν καθόλου αν ξαφνικά αποκαλυπτόταν ότι ο Πρωθυπουργός δημιουργεί το κατάλληλο κλίμα και προετοιμάζει τις συνθήκες για ένα δημοψήφισμα για το Ευρώ. (Φωτογραφία από τον χρήστη του Flickr Chris Acos)

Η Ελληνική Αριστερά σήμερα δεν διαφωνεί μόνον πολιτικά με το λεγόμενο «δυτικό σύστημα». Αποστρέφεται κάθε τι το δυτικότροπο, ακόμη και σε πολιτισμικό, έως και αισθητικό επίπεδο. Κάποιοι από μας τους υπόλοιπους είμαστε, όμως, υποψιασμένοι για το τι κρύβεται πίσω από την παραπλανητική εικόνα που θέλει και καταφέρνει να συντηρεί η κυβέρνηση.

Το κρυφό χαρτί της «καταπολέμησης της λογικής» που παίζει ο Πρωθυπουργός δεν αφορά στο αν θα προκηρύξει ή όχι εκλογές, αλλά στο πώς θα αυξηθεί το ποσοστό των ψηφοφόρων του «Όχι στην Ευρώπη». Μάλλον πλανώνται όσοι πιστεύουν ότι ο Αλέξης Τσίπρας βρίσκεται σε απόγνωση, καθώς αναλύει τα αποτελέσματα των τελευταίων δημοσκοπήσεων. Αντίθετα, αν μπορεί κάποιος να διαβάσει πίσω από τις «γραμμές» θα διαπιστώσει τη «διπλή γλώσσα» του, ότι επιστρατεύει κάθε πρόσχημα προκειμένου να αποτρέψει την επιστροφή στην οικονομική ομαλότητα, και ενόσω παριστάνει ότι την επιδιώκει την ίδια στιγμή την υποσκάπτει ψαλιδίζοντας τους θεσμούς.

Δεν θα παραξενευόμουν καθόλου αν ξαφνικά αποκαλυπτόταν ότι ο Πρωθυπουργός δημιουργεί το κατάλληλο κλίμα και προετοιμάζει τις συνθήκες για ένα δημοψήφισμα για το Ευρώ. Ας συνέλθουμε λοιπόν όλοι μας, κυρίως τα κόμματα της αντιπολίτευσης του λεγόμενου «ευρωπαϊκού τόξου», και ας ξεχάσουν τα απαρχαιωμένα μοντέλα πολιτικής σκέψης και διαχείρισης. Κάτι άλλο πρέπει να σκεφτούν, είναι προφανές ότι δεν αποδίδουν. Προτού είναι πολύ αργά, που ήδη είναι.

 

Διαβάστε ακόμα: Καρανικισμός, η έσχατη εκδοχή του Συστήματος. Γράφει ο Σακελλάρης Σκομπουρδής.

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top