rubble-syria-bombing-us

Ο «φιλανθρωπικός δράκος» που λέει κι ο Οκτάβιο Παζ έχει ανάγκη να κάνει το Καλό, οπότε του χρειάζεται και το μερίδιό του σε θύματα να σώσει… (photo credit: http://www.globalresearch.ca/ )

Μαζί με τη ρητορική περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η οποία είναι συνέπεια της απογοήτευσης απ’ την πολιτική, ένας light μεσσιανισμός έχει καταλάβει τα τσερβέλα μας, ο οποίος έχει βάλει σκοπό να αντιταχθεί στην επανεμφάνιση του Κακού και να φτιάξει έναν καλύτερο κόσμο, με τσιτάτα του στυλ: «Ποτέ πια» και «Όχι στην αδιαφορία». Εφόσον η λειτουργία του μύθου έγκειται στην επανερμηνεία της πραγματικότητας, στη συμμόρφωσή της σε μια ανώτερη τάξη πραγμάτων, τότε οι παρέχοντες ανθρωπιστική βοήθεια είναι πυκνωτές νοημάτων.

Τα ιδρυτικά γεγονότα της σύγχρονης ανθρωπιστικής αποστολής –η γενοκτονία στην Μπιάφρα (1967-1970) και ο λιμός στην Καμπότζη (1979-1980)- επιτρέπουν να συνειδητοποιήσουμε την απόσταση που υπάρχει ανάμεσα στο τι πιστεύουμε ότι συμβαίνει και τι πραγματικά συμβαίνει. Διότι δεν υπήρξε ούτε γενοκτονία στην Μπιάφρα ούτε λιμός στην Καμπότζη. Πήραμε την περιπλοκότητα της πραγματικότητας και την απλουστεύσαμε κατά πώς μας βόλευε. Την κατασκευάσαμε έτσι ώστε να υπακούει σε μια λογική θυματοποίησης του κόσμου. Το αποδεικνύει ο William Shawcross στο βιβλίο του The Quality of Mercy: Cambodia, Holocaust and Modern Conscience (1984).

«Ήμουνα εκεί, οπότε ξέρω»: η ψευδαίσθηση της πρόσβασης στην αλήθεια διά της εγγύτητας διαστρέβλωνε ολοσχερώς τη μαρτυρία. Πιστεύοντας αυτό που νόμιζαν ότι έβλεπαν, έβλεπαν αυτό που πίστευαν. Αντί να είναι μια καταγραφή της πραγματικότητας, η ανθρωπιστική εικονοπλασία υπόκειται σε νοητικά σχήματα δομημένα γύρω από απλουστευτικά δίπολα, όπως ανθρωπότητα/βαρβαρότητα, πρόοδος/αρχαϊσμός, θύματα/θύτες. Ο «φιλανθρωπικός δράκος» που λέει κι ο Οκτάβιο Παζ έχει ανάγκη να κάνει το Καλό, οπότε του χρειάζεται και το μερίδιό του σε θύματα να σώσει…

Εννοείται πως οι πληθυσμοί σε απόγνωση δεν έχουν όλοι την ίδια θέση στη μαρκίζα της ανθρωπιστικής βοήθειας. Κι αυτό γιατί τα θύματα είναι κι αυτά μια αγορά, με τους κανόνες της, τους επιχειρηματίες της, τις προτιμήσεις της. To ότι οι MKO απορρίπτουν μετά βδελυγμίας τέτοιου είδους ιεραρχήσεις δεν σημαίνει ότι πολλές απ’ αυτές δεν αναπαράγουν μια μανιχαϊστική αντίληψη του Καλού και του Κακού.

Βολική ασφαλώς ανάγνωση, μόνο που εμπεριέχει το σπόρο μια συμβολικής βίας, εκείνης του πόλεμου των αξιών, η οποία τάχιστα μεταμορφώνει την ευσυνειδησία σε ανθρωπιστική σταυροφορία. Είναι η αρχαιοελληνική «ύβρις». Από τη Σομαλία στη Συρία, περνώντας από το Κόσσοβο, τους σεισμούς στην Τουρκία, το Ιράκ και την Ουγκάντα, η εποχή των ανθρωπιστικών πολέμων σήκωσε αυλαία με την Πτώση του Τείχους.

Πολλές ΜΚΟ αναπαράγουν άθελά τους μια μανιχαϊστική οπτική του Καλού και του Κακού, η η οποία τάχιστα μεταμορφώνει την ευσυνειδησία σε ανθρωπιστική σταυροφορία.
p

Αντζελίνα, η νέα ιέρεια της αγαθοεργίας. Εκεί που έχεις να κάνεις με κοινωνίες σε αναβρασμό, με κοινωνίες στα νύχια της βίας, το θέαμα του δίδυμου «θύμα-αρωγός» δίνει, όπως θα έλεγε ο Μπαρτ, «ξεκάθαρα νοήματα, γεμάτα και στρογγυλά, κατά τον τρόπο της φύσης». ( photo credit: http://www.marcodilauro.com/ )

Εκεί που έχεις να κάνεις με κοινωνίες σε αναβρασμό, με κοινωνίες στα νύχια της βίας, το θέαμα του δίδυμου «θύμα-αρωγός» δίνει, όπως θα έλεγε ο Μπαρτ, «ξεκάθαρα νοήματα, γεμάτα και στρογγυλά, κατά τον τρόπο της φύσης». Δίχως άλλο, αυτός είναι κι ο λόγος που επιβλήθηκε με τόση σφοδρότητα στο δημόσιο χώρο τη στιγμή που η τηλεόραση γινόταν το κυρίαρχο Μέσο.

Δεν είναι, όμως, μόνο η ρητορική. Ακόμα κι αν η φιλοδοξία να ανακουφίσεις την ανθρώπινη οδύνη είναι ο σκοπός της ανθρωπιστικής βοήθειας, αυτή περνάει απαραίτητα μέσα από το στήσιμο ενός μηχανισμού που είναι ταυτόχρονα υλικός και συμβολικός. Μιλάμε για μια διακυβέρνηση του ζώντος, η οποία είναι ολοφάνερη στα στρατόπεδα των προσφύγων. Εκεί, ο πληθυσμός υπόκειται στην εξουσία των διεθνών θεσμών, οι οποίοι δομούν την κοινωνική ζωή σύμφωνα με τις οργανωτικές τους επιταγές.

Έτσι, συγκροτείται μια μορφή υποχρεωτικού κολεκτιβισμού με τη δικαιολογία του τεχνικού ορθολογισμού. Η ανθρώπινη ζωή μετατρέπεται σε μετρήσιμη ποσότητα και τα μαθηματικά της εφαρμόζονται στη διαχείριση των ροών που παρατηρούμε στις μεγάλες επιχειρήσεις παροχής βοήθειας.

Θα ήταν, ωστόσο, λάθος κάποιος να αντιπαραθέσει το φιλανθρωπικό ιδανικό στο πνεύμα του μηχανικού. Και τα δύο εμπλέκονται αξεδιάλυτα στη διαδικασία επέκτασης και επαγγελματοποίησης της ανθρωπιστικής βοήθειας τούτα τα τελευταία 35 χρόνια. Υπάρχει πολύς πόνος στον κόσμο και η ανθρωπιστική αποστολή προσπαθεί να απαντήσει με έναν έντονο ακτιβισμό, ο οποίος αναπόφευκτα με τη σειρά του ενισχύει αυτόν τον τεϊλορισμό της βοήθειας. Οι ανθρωπιστικές πρακτικές μάς παραπέμπουν λοιπόν τόσο στη δική μας κουλτούρα του σώματος όσο και στον τρόπο που την εξάγουμε στους άλλους.

Επίσης, μην κάνουμε το λάθος να αντιτάξουμε ένα μύθο σε έναν άλλο, την ειλικρίνεια της στράτευσης του χθες στον χωρίς αυταπάτες οπορτουνισμό που τον διαδέχτηκε, την παλιά αυθεντικότητα στα τεχνάσματα της στιγμής. Με δυο λόγια, τη χρυσή εποχή της ηθικής περιπέτειας στην παρακμή των charity business. Χθες όπως και σήμερα, είτε πάμε με το σακίδιο στον ώμο είτε με 4Χ4, οι κίνδυνοι παραμένουν ίδιοι: είναι να εκλάβεις τις προθέσεις για αποτελέσματα, να τυλιχτείς σε μια ικανοποιημένη συνείδηση, να νουθετείς τον πλανήτη. Εν ολίγοις, να μπεις στην αίθουσα με τους καθρέφτες.

British Navy rescue 400 migrants from their sinking, overloaded ships in the Mediterranean… but diplomatic sources insist there is ‘no chance’ they will be given asylum in Britain Read more: http://www.dailymail.co.uk/news/article-3079883/British-Navy-rescue-400-migrants-sinking-overloaded-ships-Mediterranean-diplomatic-sources-insist-no-chance-given-asylum-Britain.html#ixzz3xDmWFvaR Follow us: @MailOnline on Twitter | DailyMail on Facebook

Οι πληθυσμοί σε απόγνωση δεν έχουν όλοι την ίδια θέση στη μαρκίζα της ανθρωπιστικής βοήθειας. Κι αυτό γιατί τα θύματα είναι κι αυτά μια αγορά, με τους κανόνες της, τους επιχειρηματίες της, τις προτιμήσεις της. (photo credit: http://www.dailymail.co.uk/ )

Διαβάστε ακόμα: Ώρα για μια νέα ηθική.

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top