16833429227_2a02a6f1c7_k

Ο Πάνος Καμμένος στην αγαπημένη του μεταμφίεση. (Φωτογραφία από τον χρήστη του Flickr Commander, U.S. Naval Forces Europe-Africa)

Η κουτοπόνηρη πρόταση του πρωθυπουργού να αναλάβει πρόεδρος του ΕΣΡ ο vintage πολιτικάντης Βύρων Πολύδωρας μας θύμισε πως στην οπερέτα του εν Ελλάδι δημοσίου βίου καταλαμβάνουν εξέχουσα θέση διαχρονικά οι πάσης φύσεως μπουφόνοι. Λίγες ημέρες μετά, ακολούθησε και ο ανασχηματισμός, ο οποίος έδωσε την ευκαιρία στον θιασάρχη Αλέξη Τσίπρα να αναδείξει κι άλλες θεατρικές μορφές, με χαρακτηριστικότερη αυτή του Κώστα Ζουράρι που θα εξετάσουμε παρακάτω.

Μπουφόνος (buffone) είναι ο γελωτοποιός, ο οποίος φουσκώνει, κορδώνεται και ξεστομίζει πομφολυγώδεις μπαρούφες (baruffe) διασκεδάζοντας τον λαουτζίκο της πλατείας. Μπορεί να είναι ένας παλιάτσος που το κοινό τού πετάει σελινόριζες και κλούβια αβγά -τέτοιο ρόλο μοιάζει να επιτελεί ο σύμβουλος στρατηγικού σχεδιασμού και Μενεγακολόγος Νίκος Καρανίκας- ή μπορεί να είναι ο επίσημος γελωτοποιός του βασιλιά – ή και ο ίδιος ο βασιλιάς, όταν ο «βασιλιάς είναι γυμνός».

Ένας μπουφόνος μπορεί να είναι σχετικά άκακος και αναλώσιμος όπως ο Βύρων, ή επικίνδυνος όπως οι μπουφόνοι της χρυσαυγής (βλέπε Παναγιώταρο, Μπαρμπαρούση και λοιπά επιθεωρησιακά -αλλά διόλου αστεία- νούμερα). Μπουφόνος ήταν άλλωστε και ο Μπενίτο Μουσολίνι. Μπουφόνος με περικεφαλαία είναι ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

Αλλά ας μείνουμε στα δικά μας: Σε κάθε κόμμα και σε κάθε εποχή, οι μπουφόνοι κρίνονται αναγκαίοι, λόγω της διείσδυσης που έχουν στο κοινό που γελάει με πορδές και ρεψίματα και αποκοιμιέται ακούγοντας αρλούμπες. Δεν είναι απαραίτητο να πιστεύουν όσα λένε (σπανίως οι μπουφόνοι είναι βλάκες), αρκεί να τα φωνάζουν πειστικά σε ψηφοφόρους που είναι έτοιμοι να «χάψουν» ο,τιδήποτε ακούν. Εκτιμάται ότι ένα ψηφοδέλτιο χωρίς κανέναν μπουφόνο δεν μπορεί να διεκδικήσει περισσότερες από 100.000 ψήφους, όσες περίπου έλαβε και η «Δράση» το 2012.

Μπουφονικές μορφές υπάρχουν λοιπόν σε κάθε εποχή -ο Σαμαράς είχε το Γιακουμάτο, ο Καραμανλής τον Τέλη Παυλίδη, ο Σημίτης τον Τσοχατζόπουλο, ο Μητσοτάκης τον Λιάπη, ο Παπανδρέου τον Κουτσόγιωργα κ.ο.κ.

Να γιατί οι γραφικοί λαϊκιστές μπουφόνοι ξεφυτρώνουν σε διάφορες μορφές, για κάθε γούστο, και από την ελληνική πολιτική σκηνή δεν έλειψαν -ούτε αναμένεται να εκλείψουν- ποτέ. Για να αναφέρουμε λίγους μόνο αδάμαντες της μεταπολίτευσης, θα θυμηθούμε τον συγχωρεμένο Ευάγγελο Γιαννόπουλο, μια φιγούρα που μοιάζει βγαλμένη από τη μεγάλη παράδοση του θεάτρου σκιών, τον Χατζηαβάτη Κίμωνα Κουλούρη, τον μπαρμπα-Γιώργο Γεράσιμο Γιακουμάτο, τον σύγχρονο Σιορ Διονύσιο Γιώργο Κατρούγκαλο και τον κορυφαίο ίσως μοντέρνο Karagöz (μαυρομμάτης στην τουρκική) Παναγιώτη -Ζορρό- Ψωμιάδη.

Μπουφονικές μορφές υπάρχουν λοιπόν σε κάθε εποχή -ο Σαμαράς είχε το Γιακουμάτο, ο Καραμανλής τον Τέλη Παυλίδη, ο Σημίτης τον Τσοχατζόπουλο, ο Μητσοτάκης τον Λιάπη, ο Παπανδρέου τον Κουτσόγιωργα κ.ο.κ.- και σε όλο το πολιτικό φάσμα, με εξαίρεση ίσως το ΚΚΕ. Που μπορεί να έχει μισότρελους ηγήτορες, αυτό όμως δεν αναιρεί ότι είναι σοβαροί άνθρωποι. Η πιο μπουφονική παρουσία στο ΚΚΕ είναι αυτή της Λιάνας Κανέλλη που συχνά απασφαλίζει και συμπεριφέρεται παρδαλά, εκτός της σπαρτιάτικης γραμμής του Περισσού.

20885659426_76a28dc7ed_o

Ο πρώτος μπουφόνος πολιτικός αρχηγός, Βασίλης Λεβέντης. (Φωτογραφία από το προφίλ της Ένωσης Κεντρώων στο Facebook)

Μάλιστα, στην παρούσα Βουλή έχουμε και τον πρώτο μπουφόνο πολιτικό αρχηγό, τον καλοσυνάτο Βασίλη Λεβέντη. Πρόκειται για το αρχέτυπο του μεσαιωνικού γελωτοποιού που κρύβει ορισμένες κρυστάλλινες αλήθειες μέσα στον παραληρηματικό του λόγο. Τα τελευταία χρόνια, ο Βασίλης Λεβέντης φαίνεται ότι προσπαθεί να γίνει ο επίσημος γελωτοποιός του βασιλιά, ώστε να αξιοποιηθεί στην κυβέρνηση. Γι’ αυτό τη μία καλοπιάνει τον πρωθυπουργό και τον καλεί σπίτι του για ψάρια, ενώ την άλλη τον κατακεραυνώνει προσθέτοντας πόσο τον συμπαθεί.

Σε ορισμένες αυλές του παρελθόντος, ο γελωτοποιός ήταν ο μόνος που είχε το σιωπηρό δικαίωμα να κριτικάρει ελαφρώς τον ηγεμόνα, εκτονώνοντας, ξορκίζοντας αν θέλετε ένα μικρό μέρος της λαϊκής δυσαρέσκειας. Και περνώντας ορισμένα μηνύματα, για να παραμυθιάσει τον λαό ότι τάχα υπάρχουν και ρωγμές στο σκληρό πρόσωπο της εξουσίας. Στη σημερινή αυλή, το ρόλο αυτό μοιάζει να έχει αναλάβει ο Λάκης Λαζόπουλος, ενώ ο Βασίλης Λεβέντης θα επιστρατευτεί μόνον αν η κυβέρνηση χάσει τη δεδηλωμένη.

O πρωθυπουργός ενσαρκώνει ένα άλλο οπερετικό κλισέ, αυτό του κατεργαράκου που μοιάζει καταφερτζής αλλά σκοντάφτει στις τρικλοποδιές που ο ίδιος βάζει.

Τέτοιος «πελάτης» του Αλέξη Τσίπρα είναι και ο μπάρμπα-Φώτης: Μια τραγική πλέον μορφή, για την οποία ο νεαρός ηγεμών έχει επιφυλάξει το ρόλο του «Πιερότου» της Comedia dell’Arte, ταπεινώνοντας τον βετεράνο πολιτικό στη δύση της καριέρας του. Όπως ο Pierrot, έτσι κι ο Φώτης Φανούρης Κουβέλης έχει το ρόλο του θλιμμένου κλόουν που μένει διαρκώς εκτός νυμφώνος – και στον τελευταίο ανασχηματισμό. Μπορεί να μην είναι αστείος -εκτός αν κάποιος θεωρεί αστείο ένα βρεγμένο πανωφόρι σε μια καρέκλα στη γωνία-, όμως προκαλεί τον γέλωτα εξάπτοντας τα ταπεινά ένστικτα του κοινού που διασκεδάζει με τις καρπαζιές που του επιφυλάσσει ο θιασάρχης. Ο Αλέξης Τσίπρας με τη σειρά του τον κρατά κοντά του, εναλλάσσοντας χάδια και φάπες, για να θυμίζει ότι είναι ο απόλυτος ηγεμών και πως ούτε το νοτισμένο από τα δάκρυα γκρίζο μουστάκι του μπάρμπα-Φώτη δεν μπορεί να τον λυγίσει.

18826534573_cf5f849566_k

Εάν οι μπουφόνοι και η πολιτική της μπουρμπουλήθρας δεν ήταν στην κορυφή της ατζέντας του Αλέξη Τσίπρα, τότε δεν θα βλέπαμε πολιτικούς σαν τον Λεβέντη και τον Πολύδωρα σε πρωταγωνιστικούς ρόλους. (Φωτογραφία από τον χρήστη του Flickr Jan Wellmann)

Σήμερα λοιπόν που τον τόπο κυβερνά ο Αλέξης Τσίπρας δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι μπουφόνοι από τη μαρκίζα. Άλλωστε, ο πρωθυπουργός ενσαρκώνει ένα άλλο οπερετικό κλισέ, αυτό του κατεργαράκου που μοιάζει καταφερτζής αλλά σκοντάφτει στις τρικλοποδιές που ο ίδιος βάζει. Εάν οι μπουφόνοι και η πολιτική της μπουρμπουλήθρας δεν ήταν στην κορυφή της ατζέντας του, οπωσδήποτε δεν θα επέλεγε ως υπαρχηγό του μια εξέχουσα μπουφονική προσωπικότητα όπως είναι ο Πάνος Καμμένος. Ένας buffone που λέει αρλούμπες, μεταμφιέζεται, οργανώνει φιέστες, εκτοξεύει παιδιάστικες απειλές, γυρίζει κωμικά σποτ με τρενάκια, τουιτάρει φωτογραφίες με «κωλόμπαρα», χτυπιέται για να τραβήξει την προσοχή του κοινού. Προσφέροντας, τηρουμένων των αναλογιών, άρτο και θεάματα στους αποχαυνωμένος ψηφοφόρους, ώστε να παραμείνουν στο ρόλο του ραγιά-παρατηρητή και να μην αναλάβουν τις ευθύνες τους ως πολίτες.

Γίνεται να έχουμε ταυτόχρονα «κατοχή» και «αντάρτες» υπουργούς;

Εάν οι μπουφόνοι και η πολιτική της μπουρμπουλήθρας δεν ήταν στην κορυφή της ατζέντας του, ασφαλώς ο πρωθυπουργός δεν θα είχε προωθήσει στην προεδρία της ελληνικής Δημοκρατίας μια μολιερική φυσιογνωμία όπως ο Προκόπης Παυλόπουλος. Ένας άνθρωπος που παρότι διετέλεσε καθηγητής της Νομικής, πρώτος τη τάξει υπουργός και πρώτος πολίτης όλης της χώρας, διατηρεί μόνιμο duckface σοβαροφάνειας και αποκαλείται πανελληνίως «Πάκης».

Εάν οι μπουφόνοι και η πολιτική της μπουρμπουλήθρας δεν ήταν στην κορυφή της ατζέντας του, ασφαλώς ο πρωθυπουργός δεν θα είχε υφυπουργοποιήσει και μάλιστα με αποστολή να περισώσει την κοινωνική ασφάλιση -πόσο διεστραμμένο χιούμορ!- έναν καραμπινάτο μπουφόνο, όπως ο Παύλος Χαϊκάλης. Μια συμπαθέστατη αλλά κωμικοτραγική φιγούρα που χασκογελά και κλαίγεται σαν μαριονέτα. Έναν πολιτικό από τα Jumbo.

polydoras

Ο Βύρων Πολύδωρας, ένας πολιτικός «μίας χρήσης». (Φωτογραφία από το YouTube)

Εάν οι μπουφόνοι και η πολιτική της μπουρμπουλήθρας δεν ήταν στην κορυφή της ατζέντας του, ασφαλώς ο πρωθυπουργός δεν θα είχε ανασύρει έναν statesman από τα Lidl, τον μελαγχολικό ήρωα Βύρωνα Πολύδωρα, του οποίου ακόμα και το όνομα παραπέμπει στην πένα του Τσιφόρου ή έστω του Σακελλάριου και ο οποίος δέχεται να τον μεταχειρίζονται ως «πολιτικό μιας χρήσης», είτε για να παραστήσει τον πρόεδρο της Βουλής για 24 ώρες (και να διορίσει την κόρη του) είτε για να καεί σαν παραπλανητική βολή στην παρωδία της στελέχωσης του ΕΣΡ.

Εάν οι μπουφόνοι και η πολιτική της μπουρμπουλήθρας δεν ήταν στην κορυφή της ατζέντας του, ασφαλώς ο πρωθυπουργός δεν θα είχε προσφάτως υφυπουργοποιήσει τον Κώστα Ζουράρι, έναν οπωσδήποτε μορφωμένο άνθρωπο με ιδιοσυγκρασιακό χιούμορ, ο οποίος ωστόσο την έχει ψωνίσει κατά το κοινώς λεγόμενο. Πότε ως βουλευτής του ημισταλινικού ΚΚΕ και πότε ως εθνοπατέρας με τους ημιακροδεξιούς ΑΝΕΛ, ο αυτοπροσδιοριζόμενος εναλλάξ ως «κομμουνιστής» και ως «εθνικιστής» Ζουράρις φροντίζει πάση θυσία να βρίσκεται στην επικαιρότητα.

Είτε ως καλεσμένος της Trash TV είτε αναφερόμενος σε γεννητικά όργανα από το Βήμα της Βουλής είτε ανακηρύσσοντας τον Θοδωρή Ζαγοράκη πρωθυπουργό της χώρας σε πλατεία της Θεσσαλονίκης. Η τελευταία του παράσταση ήταν ένα medley από αντάρτικα που έπαιξε στο πιάνο (!) του Μεγάρου Μαξίμου, ενώ μόλις ανέλαβε υπουργός δήλωσε πως η Ελλάς βρίσκεται υπό κατοχή και μετέβη στο πρώτο υπουργικό συμβούλιο φορώντας τρία ανοικτά πουκάμισα το ένα πάνω από το άλλο.

Ο πομφολυγώδης υπουργός παιδείας Κώστας Ζουράρις, ο χαρακτήρας του «λογιωτάτου» μπουφόνου. Photo: YouTube

Ευλόγως θα αναρωτηθεί κάποιος πώς μπορεί να συμβαίνει να έχουμε ταυτόχρονα κατοχή και έναν «αντάρτη» υπουργό. Υπάρχουν τρία ενδεχόμενα, όσα και τα πουκάμισα του θυμοσόφου: Το πρώτο είναι ότι έχουμε κατοχή και ο Ζουράρις είναι συνεργάτης του κατακτητή και μάλιστα αξιωματούχος. Το δεύτερο ενδεχόμενο είναι να έχουμε κατοχή και οι κατακτητές να είναι τόσο πονηροί που για να μην το καταλάβουμε βάζουν έναν αντιστασιακό ως υπουργό. Αυτό βέβαια θα προϋπέθετε εκείνος να μη γνωρίζει ότι έχουμε κατοχή. Εφόσον το γνωρίζει και το βροντοφωνάζει, επιστρέφουμε στο πρώτο ενδεχόμενο.

Υπάρχει και το τρίτο ενδεχόμενο: Δεν έχουμε κατοχή και ο Ζουράρις λέει αρλούμπες για να διασκεδάσει τον οχλοπολτό της πλατείας και να μας παραμυθιάσει ότι πρώτον υπάρχουν ανεμόμυλοι και δεύτερον κάποιοι τους κυνηγούν. Γι’ αυτόν το λόγο δεν ψηφίστηκε άλλωστε από τον «σοφό λαό»;

Τί τραγική ειρωνεία ο ίδιος ο πολιτικός προϊστάμενος για την Παιδεία μιας χώρας που πάσχει κυρίως στον τομέα αυτό να θέτει την ευρυμάθεια, τον κοσμοπολιτισμό, την ελληνική του ουμανιστική παιδεία στην υπηρεσία των ταπεινότερων ενστίκτων του “κοινού” (διότι ως κοινό λογαριάζουν τους πολίτες, όλα τα κόμματα). Και να αποκαλεί “μαλάκες” -ο υφυπουργός παιδείας!- όσους διαφωνούν με τις αυθαίρετες μεγαλοστομίες του και τολμούν να υποστηρίξουν π.χ. ότι ο Φιντέλ Κάστρο ήταν δικτάτορας.

Το πρόβλημα της Ελλάδος δεν είναι οικονομικό, αλλά μορφωτικό. Γι αυτό οι μπουφόνοι θα παραμένουν ζωντανοί, στη σκηνή, σαν τουρκομπαρόκ συγκρότημα. Σε κάθε πιασάρικο πάνελ της TV, σε κάθε ψηφοδέλτιο, σε κάθε ανασχηματισμό και ούτω καθεξής. Σε μια κακόγουστη παράσταση της οποίας η αυλαία δεν πέφτει ποτέ.

 

Διαβάστε ακόμα: Θέλετε κύριε πρωθυπουργέ να απαλύνετε τη δυστυχία με «ένα νόμο και ένα άρθρο»;

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top