Υπάρχουν πραγματικοί δανδήδες σήμερα;

Από τον ωραίο Μπρούμελ ως τον Όσκαρ Ουάιλντ, οι δανδήδες ήταν το προϊόν της συνάντησης μιας μεταφυσικής αγωνίας, ενός ιστορικού πλαισίου και μιας αγγλομανίας.

Ο δανδισμός υπήρξε μια στάση, ένα στήσιμο, μια φιλοσοφία πολύ βαθύτερη από την απόδοση αυτού του τίτλου στον κάθε γκλάμουρ κοστουμάτο ή τον κάθε μοντέρνο καταθλιπτικό. Κι αν χρησιμοποιούμε τον όρο στις συζητήσεις περί μοδός είναι συχνά κατ’ ευφημισμόν ή χάριν ευκολίας.

Οι δανδήδες ήταν, στην καρδιά του 19ου αι., το προϊόν της συνάντησης μιας μεταφυσικής αγωνίας, ενός ιστορικού πλαισίου και μιας αγγλομανίας. Για τον Ωραίο Μπρούμελ (τον πρώτο δανδή), τον Λόρδο Μπάιρον ή τον Όσκαρ Ουάιλντ, η λατρεία του Ωραίου, της Κομψότητας, της προσωπικής φροντίδας ήταν οδηγοί ζωής. Ωστόσο, η αισθητική αυτή αναζήτηση δεν ήταν παρά το σύμπτωμα ενός spleen πολύ οξύτερου, πολύ βαθύτερου, το οποίο τελικά είναι και το κυριότερο χαρακτηριστικό του δανδισμού.

Η αναζήτηση ενός Ιδεώδους και η αποστροφή για μια κοινωνία μέτρια και άτολμη ήταν επίσης οι άλλες του σταθερές. Αν ο δανδής επιβάλλεται σήμερα ως αναπόφευκτο ιστορικό πρόσωπο, αυτό οφείλεται περισσότερο στη λογοτεχνία παρά στην ιστορία, αρχίζοντας απ’ τον Μπαλζάκ και την «Ανθρώπινη Κωμωδία» του ή τον Huysmans. Και σίγουρα θα ’χε ξεφτίσει δίχως τη συνεισφορά του Μποντλέρ. Ο ποιητής που κατανόησε καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον τις αγωνίες της εποχής του υπήρξε κι ο συγγραφέας μιας πραγματείας περί δανδισμού, αποκαλύπτοντας τις ομοιότητες στον απίθανο και αντιφατικό αυτό κύκλο ανθρώπων.

Κατ’ αυτόν, ο δανδισμός ήταν ένας ελιτισμός που πολέμαγε τη χυδαιότητα και την ανοησία. Ήταν επίσης μια αναζήτηση. Μια αναζήτηση εγκόσμια που έβαζε το άτομο σε πρώτο πλάνο και επιδίωκε με τρόπο αδιάλλακτο την εκλέπτυνση ή την εκκεντρικότητα. Αναζήτηση πνευματική ακόμα, ώστε να γλιτώσεις από τη θηλιά του χρόνου. Ο χρόνος που περνάει, μέγας εχθρός του δανδή, μαραίνει το πρόσωπό του, αποκλείει τα ρούχα του και, κυρίως, τον ρίχνει στη λήθη. Το πώς θα γλιτώσεις από το δίχτυ του χρόνου είναι για τον δανδή το κρίσιμο ερώτημα.

Ο δανδισμός προσβλέπει στη γοητεία, στη λεπτομέρεια, στην ακρίβεια, σ’ αυτό που τον κάνει δημιουργό μιας νέας αριστοκρατίας, από την οποία το κοινό και το χυδαίο αποκλείονται. Εδώ, ο Γάλλος ποιητής Henry Bataille (1900).

Η απάντηση, αντικείμενο και της «Αναζήτησης του Χαμένου Χρόνου» του Προυστ, είναι η Τέχνη. Γι’ αυτό ο δανδής θέλει να δημιουργεί. Αλλά η δημιουργία του είναι νέου είδους. Ασφαλώς, ορισμένοι απ’ αυτούς ήταν συγγραφείς ή ζωγράφοι, ωστόσο οι περισσότεροι αφιερώθηκαν σε κάτι πιο απόλυτο: τον εαυτό τους. Ο δανδής, προσκολλημένος καθ’ υπερβολήν σ’ αυτό που ονομάζει «καλό γούστο», βλέπει πέρα από λεπτομέρειες, όπως τα γάντια και οι μπότες. Ο δανδής προσβλέπει στη γοητεία, στη λεπτομέρεια, στην ακρίβεια, σ’ αυτό που τον κάνει δημιουργό μιας νέας αριστοκρατίας, από την οποία το κοινό και το χυδαίο αποκλείονται.

Ο δανδισμός είναι πάνω απ’ όλα μια αισθητική και ηθική στάση, για την επίτευξη της οποίας η υλική κομψότητα δεν είναι παρά το μέσο. Υποφέρει από την αγωνία του θανάτου και, στο τέλος, γητεύεται από το νοσηρό. Η πρώτη κανονιά του Α΄ Παγκοσμίου τον σκοτώνει: ο ηρωισμός, έναν αιώνα μετά τον Ναπολέοντα, ξαναγίνεται δυνατός. Το να στολίζεται ένας σύγχρονός μας με την ιδιότητα του δανδή είναι, κατά συνέπεια, μια απάτη ή, χειρότερο, ένας βαρβαρισμός.

Δανδήδες δεν υπάρχουν πια –τουλάχιστον ως ρεύμα. Γύρω μας, ακόμα και οι πιο στοιχειώδεις κώδικες δεν γίνονται σεβαστοί, οι καλοί τρόποι θεωρούνται άχρηστοι, ενώ κάθε γραβατωμένος μορφονιός χαρακτηρίζεται δανδής από ένα κάρο αδαών αυλικών.

Στο Αndro πορευόμαστε ενάντια σ’ αυτό, με την πίστη ότι υπάρχει ακόμα ομορφιά στην αισθητική αναζήτηση και στην κριτική αφομοίωση κωδίκων που αφορούν την τέχνη της ζωής.

Διαβάστε ακόμα: Tι σημαίνει ευτυχία σήμερα και πώς την αποκτάς

TAGS :
Dandy δανδής στυλ

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook