Ένα σπίτι που το λένε «Μονόχορδο» 
Έχει νόημα να κτίζουμε σύγχρονα κτίρια νεοκλασικού ρυθμού; 
Liknon: το βραβευμένο μουσείο του οίκου ΜΕΤΑΧΑ στη Σάμο είναι υπόδειγμα αισθητικής 
«Haute Bohemians»: η ψυχή της Ελλάδας βρίσκεται στα σπίτια των απλών ανθρώπων 
«Kinglin»: η αδιάκοπη αρχοντιά της νεοκλασικής Αθήνας 
Το κτίριο της οδού Ερμού σχεδιάστηκε από τον γνωστό αρχιτέκτονα Στάμο Παπαδάκη, θιασώτη του Μοντέρνου Κινήματος. (Φωτογραφίες: Δημήτρης Ποτηρόπουλος)
Ο Ευτύχιος Αλεξανδράκης είχε πει σε μια συνέντευξή του το 2010, φτιάχνοντας με τα λόγια του εικόνες μιας άλλης εποχής: «Το κτίριο που προϋπήρχε κατεδαφίστηκε το 1930, για να πάρει τη θέση του το σημερινό (το κατάστημα «Αλεξανδράκης» της οδού Ερμού), το οποίο χτίστηκε υπό την επίβλεψη του πατέρα μου. Η Ερμού ήταν τότε χωματόδρομος. Κυκλοφορούσαν κάρα αντί για αυτοκίνητα. Στη δε Σταδίου υπήρχε και ένα ποτάμι με ένα μικρό γεφύρι, για να περνάει ο κόσμος».
Η πιο εμβληματική και αξιοσέβαστη μορφή του αθηναϊκού εμπορικού κέντρου, που θύμιζε Άγγλο ευγενή, και ιδιοκτήτης του ομώνυμου καταστήματος γυναικείων ρούχων, ο Ευτύχιος Αλεξανδράκης, «έφυγε» πριν από λίγες ημέρες σε ηλικία 98 ετών.
Η επιχείρηση ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1860. Το 1890 προσχωρεί ο Δημήτριος Αλεξανδράκης και το 1907 την εξαγοράζει, παραμένοντας πλέον ο μοναδικός ιδιοκτήτης. Το κατάστημα μεταφέρεται το 1933 στην σημερινή του διεύθυνση, ενώ το 1954 τον διαδέχεται ο γιος του Ευτύχιος, ο οποίος διευθύνει την επιχείρηση μέχρι το 1985 που τη μεταβιβάζει στην κόρη του Κατερίνα. Παραμένει όμως η ψυχή της, καθώς συνεχίζει να εργάζεται καθημερινά, από νωρίς το πρωί, καταστρώνοντας αδιάκοπα σχέδια για την ανάπτυξή της.
Στους εσωτερικούς χώρους του τριώροφου καταστήματος υπάρχουν παντού έργα τέχνης. Υπέροχοι πίνακες, εικαστικές δημιουργίες και εντυπωσιακά βιτρό, που φιλοτέχνησε ο διάσημος ζωγράφος Αλέξανδρος Αλεξανδράκης, αδελφός του Ευτύχιου.
Το κτίριο της οδού Ερμού σχεδιάστηκε από τον γνωστό αρχιτέκτονα Στάμο Παπαδάκη, θιασώτη του Μοντέρνου Κινήματος. Η χαρακτηριστική του αρχιτεκτονική, εμπνευσμένη από το Bauhaus, αναφέρεται ακόμη και σήμερα στα αρχεία των πανεπιστημίων της Ζυρίχης και της Βοστώνης.
Στους εσωτερικούς χώρους του τριώροφου καταστήματος υπάρχουν παντού έργα τέχνης. Υπέροχοι πίνακες, εικαστικές δημιουργίες και εντυπωσιακά βιτρό, που φιλοτέχνησε ο διάσημος ζωγράφος Αλέξανδρος Αλεξανδράκης, αδελφός του Ευτύχιου. Ακόμη και οι τράπεζες πάνω στις οποίες είναι τοποθετημένα τα ρούχα, επίσης τα γραφεία, τα καθίσματα, τα σκαμπό και τα φωτιστικά, σχεδόν όλα φτιαγμένα στο χέρι, έργα τέχνης κι αυτά, προσδίδουν στους χώρους του καταστήματος αύρα μουσείου. Το ιδιαίτερα καλλιτεχνημένο εσωτερικό του αποτελεί σήμερα μοναδικό καταφύγιο αισθητικής και αρμονίας στην καρδιά της σύγχρονης Αθήνας.
Η προσωπική μου εμπειρία για την αρχιτεκτονική και διακόσμησή του είναι έντονα βιωματική, καθώς συχνά-πυκνά συνόδευα από πολύ μικρός τη μητέρα μου στις επισκέψεις της στο κατάστημα της Ερμού. Να πω λοιπόν ότι, αν το κτίριο «Αλεξανδράκης» δεν έχει ακόμη κριθεί διατηρητέο, οφείλει να μεριμνήσει σχετικά η επίσημη Πολιτεία, προκειμένου να μην κινδυνέψει στο μέλλον να χαθεί άλλο ένα χαρακτηριστικό τοπόσημο του πιο σημαντικού εμπορικού άξονα του κέντρου.
Η Αθήνα της ευγένειας, των ανθρώπων, των σχέσεων, της συναναστροφής, της φιλίας, της ανέμελης περιπλάνησης και των εκπλήξεων, των πολλών μεταμορφώσεων και αποχρώσεων, η Αθήνα των παππούδων μας και των πατεράδων μας, σχεδόν δεν υπάρχει πια. Αυτή η μεσογειακή μεγαλούπολη, η οποία θα μπορούσε να είναι μια από τις πιο γοητευτικές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, βιάστηκε να μεγαλώσει ή, πιο σωστά, βιάστηκε να σβήσει μεγάλο μέρος της ιστορίας της στο βωμό της «ανάπτυξης».
Η χαρακτηριστική αρχιτεκτονική του κτιρίου, εμπνευσμένη από το Bauhaus, αναφέρεται ακόμη και σήμερα στα αρχεία των πανεπιστημίων της Ζυρίχης και της Βοστώνης.
Έτσι, στην αρχή της οδού Μητροπόλεως το θέατρο «Κυβέλη» δεν υπάρχει πια, ενώ πιο κάτω, χαμηλά στην Σταδίου, έκλεισε το «Πέτρογκραντ». Αντίστοιχα, χάθηκαν το ιστορικό καφενείο Ζαχαράτου, το παλιό βιβλιοπωλείο του Ελευθερουδάκη, Καραγεώργη Σερβίας και Σταδίου, ενώ ακολούθησαν ο «Ορφανίδης», γωνία Βουκουρεστίου και Πανεπιστημίου, και ο «Απότσος». Οι βανδαλισμοί και οι φωτιές κατέστρεψαν πολύ αργότερα τον κινηματογράφο «Αττικόν». Έκλεισαν και τα «Ασημικά Νησιώτης» της οδού Κολοκοτρώνη, η δε ταμπέλα του εστιατορίου «Ιντεάλ» έστεκε μέχρι πρότινος ξεχασμένη, σαν θλιβερό απομεινάρι του παρελθόντος.
Μια ολόκληρη σειρά χώρων της Αθήνας χάθηκε, θύμα μιας υπερφίαλης «ανάπτυξης», αλλά και της κοινωνικής αναταραχής, όπου και τα δύο μαζί διαμόρφωσαν μια εικόνα ρημαγμένης πόλης. Πλέον, οι χώροι αυτοί συντηρούνται σαν άυλα κομμάτια του αστικού μύθου στις σελίδες των βιβλίων.
Ακόμη και οι τράπεζες πάνω στις οποίες είναι τοποθετημένα τα ρούχα, επίσης τα γραφεία, τα καθίσματα, τα σκαμπό και τα φωτιστικά, σχεδόν όλα φτιαγμένα στο χέρι, έργα τέχνης κι αυτά, προσδίδουν στους χώρους του καταστήματος αύρα μουσείου.
Τα τελευταία χρόνια, η αποσάθρωση της ελληνικής πρωτεύουσας έλαβε πλέον ρυθμό σαρωτικό. Και ας μην ισχυριστεί κάποιος πως για όλα αυτά ευθύνεται η οικονομική κρίση. Η κρίση των αξιών μας φταίει και το ότι μόνο λίγοι είναι αυτοί που πραγματικά αγαπούν την Αθήνα. Η ελληνική πρωτεύουσα, με το ένδοξο όνομα και τις τόσο βαθιές ρίζες στο χρόνο, μοιάζει σαν να μίσησε την ιστορία της, σαν να της ήταν βάρος και να ήθελε να την αφανίσει.
Στην πόλη αυτή έχουμε χάσει για τόσο καιρό την ψυχή μας που πρέπει να αναζητήσουμε στα βάθη της μνήμης για να τη χτίσουμε από την αρχή. Το κτίριο του «Αλεξανδράκη» στην Ερμού ευχόμαστε να μην έχει την ίδια κακή τύχη. Το αντίθετο. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα του επιτραπεί να ανακεφαλαιώνει μέσα στο χρόνο ένα μικρό, αλλά ανεκτίμητο μέρος της παράδοσης του αθηναϊκού ιστορικού κέντρου.
Διαβάστε ακόμα: Ένας Έλληνας bespoke ράφτης στο… Περού!
-
- Follow us:
Ακολουθήστε το Andro στο Facebook
