Facebook: τέχνη, γυναίκες και βλακεία

Ένα από τα τελευταία «θύματα» της λογοκρισίας του Facebook ήταν ο περίφημος πίνακας του Ντελακρουά «Η Ελευθερία οδηγεί το Λαό» (19ος αι.), καθότι τα στήθη της Ελευθερίας είναι γυμνά. (Φωτογραφία: Wikipedia)

Έχουμε και λέμε, κι ας μην το πάμε πολύ μακριά. Μιλάμε δε για αστειότητες, αν όχι για ανέκδοτα. Κατέβασαν την «Προέλευση του Κόσμου» του Courbet το 2011, χωρίς καν να ενημερώσουν τον εκπαιδευτικό που την ανέβασε ούτε να μπουν στον κόπο να του απαντήσουν, όπως και τις φωτό του Χέλμουτ Νιούτον. Το Facebook δεν έχει πρόβλημα να λογοκρίνει ασύστολα. Κατά πώς βολεύει.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο έκανε τη νιοστή γκάφα του, μπλοκάροντας το λογαριασμό (ακόμα και του Νορβηγού Πρωθυπουργού) με την περίφημη φωτό «Το καμένο κοριτσάκι από βόμβα ναπάλμ» του βραβευμένου με Pulitzer Nick Ut. O λόγος απλός: Υποψία παιδοφιλίας! Κατά το Facebook πρόκειται για ευαίσθητο θέμα, διότι «κάποιοι μπορεί να ενοχληθούν από τέτοιου είδους περιεχόμενο, λόγω κουλτούρας ή ηλικίας».

Τον περασμένο Σεπτέμβριο το Facebook μπλόκαρε το λογαριασμό του Νορβηγού Πρωθυπουργού με την περίφημη φωτογραφία «Το καμένο κοριτσάκι από βόμβα ναπάλμ» του βραβευμένου με Pulitzer Nick Ut. (Φωτογραφία: The Guardian)

Για το κοινωνικό αυτό δίκτυο, γεννητικά όργανα, οπίσθια, στήθη (με θηλές), ακόμα και λεπτομερής περιγραφή μιας σεξουαλικής πράξης απαγορεύονται, εκτός κι αν πρόκειται για εικόνες θηλασμού ή μαστεκτομής.

Άλλο πρόσφατο επεισόδιο, η περίπτωση Ιταλού που τόλμησε να ανεβάσει φωτογραφία του αγάλματος του Ποσειδώνα που βρίσκεται στην Μπολόνια, γιατί το σώμα είναι γυμνό με «υπερτονισμένα ορισμένα μέλη του». Χώρια η γελοία ιστορία με το περίφημο μουσείο Jeux de Pomme του Παρισιού, του οποίου ο λογαριασμός μπλοκαρίστηκε το 2013 επειδή ανέβασε τη φωτό μιας γυμνής γυναίκας.

Η κλασική μελέτη γυμνού από τη φωτογράφο Laure Albin Guillot το 1940. (Φωτογραφία: Jeu de Paume)

Η εν λόγω εικόνα ήταν μια πολύ κλασική μελέτη γυμνού του 1940 από τη φωτογράφο Laure Albin Guillot (1879-1962), η οποία δημοσιεύτηκε απ’ το μουσείο λόγω της αναγγελίας μιας έκθεσης αφιερωμένης στην καλλιτέχνη. Γενικά, το ΦΒ φαίνεται να έχει big problem με το γυναικείο γυμνό.

Αστείο αλλά αληθινό: ούτε το εξώφυλλο του «Nevermind» των Nirvana γλίτωσε από την λογοκρισία του Facebook.

Και κάποιες λιγότερο κραυγαλέες περιπτώσεις, αλλά σημασιολογικά, κατά τη γνώμη μου, σημαντικές. Το Δεκέμβριο απαγόρευση επί τριήμερο στο Facebook της εικόνας μιας ηθοποιού όπου εμφανίζεται γυμνόστηθη. Το ίδιο με το μυθικό εξώφυλλο του δίσκου των Nirvana «Nevermind». Οι επεμβάσεις αυτού του είδους έχουν καταντήσει κοινοτοπία, πράγμα που γίνεται ακόμα πιο ανησυχητικό. Η συσσώρευση δεδομένων στα οποία έχεις δωρεάν πρόσβαση επιτρέπει στις ψηφιακές πλατφόρμες μια δυνατότητα παρέμβασης αναπόφευκτα σημαντικής σε θέματα πληροφόρησης.

Μην το γελάτε. Οι διασταυρωμένες αναλύσεις των ειδικών επιτρέπουν να καταλάβουμε πώς η προσφορά αυτού του είδους πλατφόρμας αμφισβητεί την ύλη των εφημερίδων και τον πλουραλισμό της πληροφόρησης, ο οποίος εγγυάται τη λειτουργία της δημοκρατίας. Ένα σκίτσο του New Yorker που δείχνει τον Αδάμ και την Εύα όπως τους γέννησε η μάνα τους (τρόπος του λέγειν, ενδεχομένως) γνώρισε ανάλογη τύχη. Υπό τις συνθήκες αυτές, το να ανεβάσεις την «Προέλευση του κόσμου» ισοδυναμεί με ψηφιακή αυτοκτονία. «Η ιδιωτική ζωή δεν συνιστά πλέον κοινωνική νόρμα», δήλωνε το 2011 ο ιδρυτής του Facebook Mark Zuckerberg.

Το μπλοκάρισμα ενός λογαριασμού το 2011 εξαιτίας της «Προέλευσης του κόσμου» του Courbet έστειλε το Facebook στα γαλλικά δικαστήρια. (Φωτογραφία: Wikipedia)

Το γεγονός θέτει ερωτήματα. Δυνάμει της αμερικανικής πουριτανικής ηθικής και ηθικών κανόνων μιας άλλης εποχής, οι εικόνες γυμνού ενοχλούν τους ρυθμιστές του ΦΒ, ενώ τα βίντεο με βιασμούς ή αποκεφαλισμούς προβάλλονται επί μέρες. Ακόμα και τα «fake news». Όπως, όμως, έγραψε η βρετανική The Guardian, μετά από έρευνα, «Στο σύστημα του Facebook, μόνον ο δικαστής γνωρίζει το νόμο».

Διαβάστε ακόμα: Ρωσία – Βρετανία, ήρθε ξανά η ώρα των κατασκόπων

Το δίκτυο προβάλλει ως δικαιολογία ότι καθημερινά εκατομμύρια περιεχόμενα δημοσιεύονται στο site και η ομάδα των 7.500 αμόρφωτων ελεγκτών της δεν έχει πάντα το χρόνο να εκτιμήσει τον καλλιτεχνικό χαρακτήρα μιας φωτογραφίας που έχει μπρος στα μάτια της. «Ενίοτε το ΦΒ είναι απλώς ηλίθιο», ομολογεί ένα μέλος της ομάδας.

Προς επίρρωση, και πιο πρόσφατο παράδειγμα, ο αμερικανικός κολοσσός κατέβασε τώρα το Μάρτιο την εικόνα του περίφημου πίνακα του Ντελακρουά «Η Ελευθερία οδηγεί το Λαό» (19ος αι.), καθότι τα στήθη της Ελευθερίας είναι γυμνά. Το έργο, το οποίο σημειωτέον φιγουράριζε την εποχή του φράγκου σ’ ένα χαρτονόμισμα, χρησιμοποιήθηκε για το promotion του θεατρικού έργου του Jocelyn Fiorina «Πυροβολισμοί στην οδό Saint-Roch» που παίζεται στο Παρίσι.

Ούτε το «Ξαπλωμένο γυμνό» του Μοντιλιάνι κατάφερε να ξεφύγει από την λογοκρισία. (Φωτογραφία: Wikipedia)

Οι διοργανωτές αντέδρασαν ευφυώς, ξανανεβάζοντας τη διαφήμιση με μια λωρίδα στα στήθη όπου αναγραφόταν «Λογοκριμένο από το Facebook». Το δίκτυο τελικά ζήτησε συγγνώμη, αφού είχε εντωμεταξύ λογοκρίνει το «Ξαπλωμένο γυμνό» του Μοντιλιάνι, που βρίσκεται στο Ερμιτάζ, όπως και μια φωτογραφία της «Αφροδίτης του Willendorf», ηλικίας 30.000 ετών.

Άλλη κουλή περίπτωση, εκτός από τις προαναφερθείσες, αφορούσε μια φωτογραφία των Femen. Καθένας μπορεί να έχει την άποψή του γι’ αυτό το ριζοσπαστικό φεμινιστικό κίνημα, το οποίο διεθνώς αναγνωρίζεται ότι αγωνίζεται υπέρ της δημοκρατίας, εναντίον της διαφθοράς, της πορνείας και του ρόλου των θρησκειών στην κοινωνία. Αλλά πώς να αγνοήσεις την επίπτωση της λογοκρισίας ενός μέσου που μετράει δύο δισεκατομμύρια χρήστες το μήνα, απέναντι στις Femen;

Μια φωτογραφία της «Αφροδίτης του Willendorf», ηλικίας 30.000 ετών, δεν άρεσε στους υπεύθυνους του Facebook. (Φωτογραφία: Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης)

Το Facebook αγαπάει το φεμινισμό από τη στιγμή που αυτός συνεισφέρει στο να γίνεται παιχνίδι, αλλά η προκλητικότητα είναι απαγορευμένη. Καμιά σχέση με τις υποσχόμενες νεαρές που σας καλούν στο ίδιο δίκτυο να περάσετε συναρπαστικά μαζί τους χωρίς να δείχνουν τα στήθη τους…

Πλάκα-πλάκα, τα GARAM (Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft) προωθούν μεθόδους ελέγχου της πληροφορίας, διαμόρφωσης γνώμης, και βάζουν μπροστά ένα πρόβλημα ποιότητας πληροφόρησης σε διεθνές επίπεδο που προβληματίζει σοβαρά. Όπως και άλλοι αντίστοιχοι γίγαντες, το Facebook επιβάλλει στους χρήστες του μια πληροφόρηση επιλεκτική και βάσει αυτής το σχολιασμό της.

Με τα δεδομένα αυτά, αναγκάζεσαι να προβείς σ’ ένα είδος αυτολογοκρισίας. Που θα αποκαλούσα χυδαίο. Και μπορεί να μην το συνειδητοποιούμε άμεσα, αλλά πρόκειται για ένα νέο είδος soft ολιγαρχίας.

Από τα πιο γελοία περιστατικά: το σκετς του New Yorker με τον Αδάμ και την Εύα, λογοκρίθηκε επειδή φαινόταν το στήθος της Εύας! (Εικονογράφηση: Mick Stevens / The New Yorker)

Νά ‘μαστε, όμως, δίκαιοι. Το μέσο παίρνει κάποιες πρωτοβουλίες προς τη σωστή κατεύθυνση, Παράδειγμα τα μέτρα που πήρε κατά της «πορνογραφικής εκδίκησης» (revenge porn). Ζητάει από τους χρήστες του να του αποστείλουν ιδιωτικής φύσεως φωτογραφίες με παλιούς ερωμένους/ες, ώστε μπλοκάροντάς τες να τους προστατεύσει. Το πιλοτικό πρόγραμμα ξεκίνησε από την Αυστραλία, γνωρίζοντας μεγάλη αποδοχή. Ακολουθούν Μ. Βρετανία, Καναδάς και ΗΠΑ.

Επιπλέον, υποχρεώθηκε να προσθέσει μια φράση στα «στάνταρ του δικτύου»: «Επιτρέπονται επίσης οι φωτογραφίες έργων ζωγραφικής, γλυπτικής και άλλων έργων τέχνης που απεικονίζουν γυμνά άτομα» Είσαστε να κάνουμε το τεστ;

Διαβάστε ακόμα: Κου – Κου – Εύγε. Το νέο κόμμα του Άγγελου Παπαδημητρίου

TAGS :
facebook απαγόρευση γυμνό ζωγραφική λογοκρισία φωτογραφία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook