Ναι, πειράζει που δεν μιλάμε σωστά την ελληνική!

Αυτή η κατρακύλα στη γλώσσα ξεκινάει από παλιά. Τουλάχιστον στο τριαντάχρονο μηντιακό ξεσάλωμα ακούμε για «Λεωφόρο Σπατών», «ρίψη μπαζών» (όποιος μίλαγε έτσι πρότερα γινόταν ρόμπα, έκτοτε γίνεται σταρ), δεν θέλει και πολύ να συνηθίσεις το τέρας. (Φωτογραφία από το κλασικό ελληνικό αλφαβητάρι περασμένων δεκαετιών)

Γλυκειά κατρακύλα

Εσχάτως μια νέα ηλεκτροσυσκευή μπήκε με φόρα στην υγρή ζωή μας για να την στεγνώσει. Και φυσικά χρειάστηκε να της δώσουμε ένα νόστιμο ονοματάκι, πριν διαχυθεί στην αγορά. Παλιότερα (πριν εξαχρειωθεί το παν), σε τέτοιες περιστάσεις ρωτάγαμε και κανέναν ειδικό. Τώρα πια αυτά είναι πολυτέλειες.

Κάθε κιμπάρης/προχώ Ελληναράς (ή-κάποια-κολλητή-του-Λουλουδού) αποφαίνεται: «Σου-πω-εγώ, αυτό εδώ διώχνει την υγρασία, «αφυγραντήρα» θα το πούμε!». Οπότε φτάσαμε να ακούγεται με τη σέσουλα αυτή η υπέροχη λέξη στις διαφημίσεις και να μας ανεβάζει. Κάπως έτσι, λερώνεται από κουτσουλιές παντού το εθνικό μας κοτέτσι, που πλέον έχει χάσει κάθε ανακλαστικό αμυντικό μηχανισμό («Χασάπη,-γράμματα!»-τύπου), οπότε, ουδείς διαμαρτύρεται.

Γιατί χρειάζεται η Γραμματική

Βέβαια, εάν υπήρχε στοιχειώδης επαφή με την Γραμματική, που πλέον δεν υπάρχει, κάποια μαμά θα μας εξηγούσε επιτιμητικά: «Νταξ, την απορροφά μεν την υγρασία, αλλά, απορροφητήρας δεν είναι. Ούτε και αφυγραντήρα μπορείς να τον πεις, όμως, καθότι έστι-Γραμματικής-οφθαλμός,-ος-τα-πανθ’-ορά. Οπότε, άμα κάποιος αφυγραίνει, τελικά λέγεται αφυγραντής, κατά το λιπαίνω-λιπαντής. Όπως, άλλωστε, λέγεται και (προωθέω-ώ) προωθητής, (απορροφάω-ώ) απορροφητήρας, (αποχυμόω-ώ/αποχυμώνω) αποχυμωτής. ΝΕ-ΤΗ;

Έτσι βγαίνουν οι ονομασίες των μηχανών, όπως και κάθε ουσιαστικού, στη βάση ενός λογικού κανόνα. Και υπεισέρχεται η έννοια της ορθολογικότητας στην κατασκευή/ονοματοδοσία των λέξεων για ένα απλό λόγο. Η αρχιτεκτονική τους και η χωροταξία της γλώσσας βοηθούν παντού (δευτερογενώς και στην ορθογραφία), ακόμα και ακουστικά εξοικειώνουν και ανάγουν σε κατάλληλη κατηγοριοποίηση των όρων. Τελικά, εισάγουν μια νοικοκυρεμένη διάταξη των εννοιών και των εικόνων τους, διασφαλίζοντας και την ευκρίνεια της διατύπωσης.

Γραμματική, Συντακτικό, Ετυμολογία, έχουν την ευθύνη και την αρμοδιότητα που τους αναλογούν, λοιπόν, στην έκφρασή μας, άρα και στην επικοινωνία εν γένει. Όπως και αντίστροφα, άμα τα ανωτέρω αρμόδια γλωσσικά εργαλεία υπολειτουργούν, παράγοντας κακοτεχνίες, τότε και τέτοιοι νεολογισμοί γίνονται αντιλειτουργικοί.

Και όπως πλέον κυριαρχούν παντού αυθαίρετα κτίσματα, έτσι κυριαρχούν και αυθαίρετες λέξεις, χωρίς ετυμολογική συνάφεια και ειρμό. Και όταν εκφράζεσαι με μια γλώσσα εντελώς γεια σου, τότε θα συγκροτείς και μια σκέψη εντελώς γεια σου. Φονταμένταλ και ελεμένταρυ.

Τις πταίει;

Άραγε την έκαναν τη δουλειά οι διάφορες «εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις», όπου έφταιγε το πνεύμα του νόμου, η κακή εφαρμογή του, ή τελικά, απλώς, ο Χατζηπετρής; Έφταιγε ένα κλίμα χαλαραουΐτα-και-γεια-σου, που λειτούργησε σε διδάσκοντες και διδασκόμενους ως οιονεί Καταστατικός Χάρτης μιας κουμουνιζμένης επιβολής της ήσσονος προσπάθειας, της φαλκίδευσης της αριστείας, της μετριοκρατίας;

Ε, το λοιπόν, χάσαμε-τη-θεία-στοπ, πάει μαζί νωρίτερα κι η Γραμματική, όποιος κι αν φταίει. Εδώ και εβδομάδες πολλές, το-καθ’-ημάς-εθνικό-ισλάμ, έτσι, διαφημίζει «αφυγραντήρες» και η ιπποδρομία έχει καλώς. Εσχάτως, μάλιστα, προέκυψε και η πρωθυπουργική γκάφα με τους (υγραντές/humidores) «υγραντήρες» πούρων, οπότε η σούπα δένει.

Δεν φταίει ο «Λαϊκάντζαρος»* Αλέξης

Εν τω μεταξύ καπάκι ακούγονται και πρωθυπουργικές νοστιμιές τύπου «αναγνώσκω/υπό-τις-παρόντες-συνθήκες/των-παχέων-αγελάδων/ηγήρθη-θέμα/ο-εν-λόγως-κύριος/κτλ». Ουδείς μπορεί να ισχυριστεί πως ένας Πρωθυπουργός αγράμματο/απελέκητο-στρουμφ, ξεστομίζοντας τέτοιες στραβωμάρες, αίρει μόνος του τις αμαρτίες/ευθύνες της έσχατης εθνικής αγραμματοσύνης. Παρέλκει να του αποδώσουμε το άγριο καθοδικό σπιράλ της αμορφωσιάς, που ήδη βαράει τον τόπο και κλιμακώνει την αποτυχία του.

Αυτός είναι βαρύ σύμπτωμα (άντε και βαρύτατο όνειδος για τους θαυμαστές του), όμως, όχι η αιτία. Και ας γελάει κανείς με τα προσφυή αστεία τύπου «Αν πουλούσαμε τα αναρίθμητα μαργαριτάρια που αμολάει ο πολυχρονεμένος Πρωθυπουργός μας, θα είχαμε ξεχρεώσει χαλαρά όλο το Δημόσιο Χρέος».

Επί της ουσίας, λοιπόν, αυτή η κατρακύλα ξεκινάει πολύ πριν τις κοτσάνες του Βεζύρη. Τουλάχιστον στο τριαντάχρονο μηντιακό ξεσάλωμα ακούμε για «Λεωφόρο Σπατών», «ρίψη μπαζών» (όποιος μίλαγε έτσι πρότερα γινόταν ρόμπα, έκτοτε γίνεται σταρ), δεν θέλει και πολύ να συνηθίσεις το τέρας.

Και μην διαμαρτυρηθεί κανείς: «Μα,-αυτό-είναι-το-τέρας;», γιατί θα αποκριθούμε: «Πάντως,-η-μαμή,-που-το-ξεγεννάει,-σίγουρα-είναι!». Είπαμε, η γλώσσα είναι Λόγος, Λόγος Ορθός, είναι η σκέψη μας καθ’ εαυτήν. Κάποιος που έχει αδυναμία να διατυπώσει συγκροτημένο λόγο, έχει και αδυναμία να συγκροτήσει ορθολογική νόηση/πρόσληψη της πραγματικότητας. Κάτι-δεν-καταλαβαίνεις;

Όταν εκφράζεσαι με μια γλώσσα εντελώς γεια σου, τότε θα συγκροτείς και μια σκέψη εντελώς γεια σου. (Φωτογραφία: LIFE)

Ο χαμένος Διαφωτισμός είναι η αιτία

Η διαμόρφωση/συγκρότηση της νέας γλώσσας στο φιλόδοξο περιβάλλον του «Νεοελληνικού Διαφωτισμού» θα μπορούσε να τον ωθήσει επαρκώς. Έδωσε το αρχικό πλαίσιο ο Κοραής με τους προσεγμένους/προσφυείς νεολογισμούς του (δικός του είναι ο ‘Πολιτισμός’, που συχνά καταπιανόμαστε με την σημερινή αμφισημία** του) και κατασκεύασε μια δυνατή «καθαρεύουσα».

Αν και ο απλός λαός δεν την πολυκαταλάβαινε, πάνω της ξεκίνησε το νεοελληνικό έθνος να αναγνωρίζει την ενιαία υπερβατική της «Βαβυλωνίας» λαλιά του. Μπλέχτηκαν, όμως, κατόπιν οι γραμμές της με της δημοτικής. Και άρχισε πάλι να χύνεται ο διαιρετισμός παντού στην αρένα, ώσπου η εθνική διελκυστίνδα ξαναφούντωσε τρελά.

Μια ακόμα αφορμή εμφύλιων παθών, όπου χάθηκε πολύτιμος χρόνος και μπερδεύτηκε πολύς κόσμος. Άλλοι «μαλλιαροί», άλλοι καθαρευουσιάνοι, δύσκολη μια πλήρης σύνθεση. Κανείς, λοιπόν, δεν μπορεί να αποκλείσει την ενδεχόμενη αρνητική εμπλοκή (και) του γλωσσικού ζητήματος στην τελική αδυναμία του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.

Κυριαρχούντος σκοταδισμού αγραμματοσύνη έπεται. Και τούμπαλιν. Συνεκδεχόμενοι το σύμπτωμα της αμορφωσιάς, λοιπόν, μοιραία οδηγούμαστε στην μείζονα πάθηση, στον βαθύ ανορθολογισμό, που σκεπάζει/σκοτινιάζει την ελληνική κοινωνία.

Άλλωστε, όπου και να την προσεγγίσεις σήμερα, η πατρίδα σε πληγώνει: και συνεκδοχικά από αυτά τα τραύματα με γρήγορες αλυσιδωτές αναγωγές προσεγγίζεις/αναστοχάζεσαι την βαθειά αρρώστια, το Γόρδιο Δεσμό του πικρού εθνικού αδιεξόδου. Ενώ ουδείς Αλέξανδρος φαίνεται τριγύρω…

Κάπως έτσι, ο «Αφυγραντήρας» δεν ήταν παρά η αφορμή για να μπούμε στα βαθιά νερά της μεγάλης/ατέλειωτης κουβέντας, που με διάφορες αφορμές έρχεται και παρέρχεται (εσχάτως μοχλεύεται πάλι) στην επικαιρότητα. «Περάσαμε ή όχι Διαφωτισμό; Και η απάντηση συνδέεται με την διαφαινόμενη εθνική αποτυχία;». Ανοίξαμε σήμερα την συζήτηση και πιθανότατα θα την συνεχίσουμε στα δύο επόμενα κείμενα.

* Προσφυής νεολογισμός -εν όψει και οι χρονιάρες μέρες- για τους λαϊκαντζαραίους/λαϊκιστές (συγγραφέας Νίκος Φαρούπος εποίει, όπως και την «Εξαρχείωση»)

** Ιδού μια ακόμα στρεβλή/φαιδρή περίπτωση, όχι ακριβώς τύπου «Αφυγραντήρες», αλλά αλλοίωσηςτων εννοιών: Πολιτισμός-Civilisation ή «Πολιτισμός»-Culture;

Διαβάστε ακόμα: Πώς να ξεκλειδωθούν τα μανταλωμένα μας μυαλά;

TAGS :
γραμματική ελληνική γλώσσα λάθη

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook