Daniel Craig stars as James Bond in Metro-Goldwyn-Mayer Pictures/Columbia Pictures/EON Productions’ action adventure SKYFALL.

Ο Daniel Craig στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου για το “Skyfall”. (Photo credit: Sony/Eon/MGM)

Για τους Εγγλέζους, ο Τζέιμς Μποντ είναι ένας εθνικός ήρωας, σαν τον Σέρλοκ Χολμς και τον Ρομπέν των Δασών. Κάθε καινούργια ταινία, κάθε επιλογή νέου πρωταγωνιστή παίρνουν διαστάσεις κρατικής υπόθεσης.

Η Βασίλισσα Ελισάβετ αυτοπροσώπως παρίσταται σε πρεμιέρες στο Λονδίνο συνοδεία του Sir Connery και του Sir Moore –οι οποίοι απέκτησαν τους τίτλους τους επειδή υπήρξαν οι ενσαρκώσεις του πράκτορα 007 στην οθόνη. Η ατμόσφαιρα είναι εφάμιλλη ενός τελικού παγκοσμίου κυπέλλου που παίζεται στην έδρα σου, και κάθε θεατής μετατρέπεται σε οπαδό που χειροκροτεί τα κατορθώματα του εθνικού επιβήτορα απέναντι στους ξένους.

Το πλαίσιο πρόσληψης και οι συνθήκες γέννησης τους έπους που λέγεται «Μποντιάδα» εξηγούν την περίοπτη θέση του στο βρετανικό φαντασιακό. Τα πρώτα μυθιστορήματα του Τζέιμς Μποντ είναι προϊόντα της φαντασίας ενός Αγγλο-Σκοτζέζου αριστοκράτη που γράφει από την Τζαμάικα (ακόμα αποικία το 1950) και αντικατοπτρίζουν το πώς βλέπει τον εαυτό της και τον κόσμο μια βρετανική ελίτ σε τεράστια κρίση ταυτότητας. Έχοντας βγει νικήτρια από τον Β΄ Παγκόσμιο, η ελίτ αυτή ψάχνει για ένα νέο ρόλο στη διεθνή σκηνή, ενώ σφυρίζει γύρω της ο άνεμος του τέλους της αποικιοκρατίας.

Όσο για τις ταινίες του Μποντ, αυτές γυρίστηκαν στα λονδρέζικα studios της Pinewood, από αγγλόφιλους παραγωγούς και Βρετανούς στην πλειψηφία τους ηθοποιούς. Όμως, από τη στιγμή που το ιστορικό γαλλικό περιοδικό «Cahiers du Cinema» κατέταξε τις ταινίες αυτές στην κατηγορία των αμερικανικών, η κριτική στην Ευρώπη δεν έπαψε να καταγγέλει σ’ αυτές τον πολιτιστικό ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ.

bond1

Η Βασίλισσα Ελισάβετ αυτοπροσώπως παρίσταται στην πρεμιέρα στο Λονδίνο συνοδεία του Sir Connery και του Sir Moore. Η ατμόσφαιρα είναι εφάμιλλη ενός τελικού παγκοσμίου κυπέλλου που παίζεται στην έδρα σου, και κάθε θεατής μετατρέπεται σε οπαδό που χειροκροτεί τα κατορθώματα του εθνικού επιβήτορα.

Ο λόγος ύπαρξης του ήρωα του Φλέμινγκ είναι ακριβώς η διάσωση της βρετανικής πολιτιστικής ταυτότητας έναντι του ιμπεριαλισμού των Αμερικανών.

Αυτό το αμάλγαμα βρετανικής και αμερικανικής κουλτούρας λειτουργεί παραπλανητικά, με αποτέλεσμα να χάνεται ο λόγος ύπαρξης του ήρωα του Φλέμινγκ, του οποίου η πατριωτική αποστολή είναι ακριβώς η διάσωση της βρετανικής πολιτιστικής ταυτότητας έναντι του ιμπεριαλισμού των Αμερικανών.

Αν κάποιος παρακολουθήσει προσεκτικά τόσο το πρώτο μυθιστόρημα του Φλέμινγκ του 1953 όσο και τις κινηματογραφικές  προσαρμογές από το 2006 και μετά, θα διαπιστώσει ότι τα θέματα κοινωνικής τάξης και εθνικής ταυτότητας αποτελούν πολιτισμικές σταθερές που συγκροτούν το σκληρό πυρήνα της μεταπολεμικής βρετανικότητας.

bond2

Τα στάνταρ της upper class δεν αποτελούν πια πρότυπα για την κοινωνία του 21ου αι. Ο Μποντ πλέον υπερβαίνει τους ταξικούς διαχωρισμούς στο μέτρο που το dress-code του καλύπτει όλο το κοινωνικό φάσμα.

Ο Φλέμινγκ φρόντισε στο Casino Royale να διακρίνει τον ήρωά του από τον παραδοσιακό τζέντλεμαν και να τον μετατρέψει σε ήρωα της μεσαίας τάξης. Σύμφωνα με τα κριτήρια της upper class, ο Μποντ έχει απελπιστικά λίγα χρήματα και μόρφωση για να είναι ένας πραγματικός τζέντλεμαν. Η κυρία Φλέμινγκ συνοψίζει τέλεια αυτή την άποψη, δηλώνοντας: «Βρίσκω τον Τζέιμς Μποντ μάλλον ανιαρό. Δεν νομίζω ότι θα τον ήθελα για προσκεκλημένο μου πάνω από μια φορά. Δεν έχει αίσθηση του χιούμορ. Ούτε γνωρίζει την τέχνη της συζήτησης».

Μπορεί να προκαλεί απογοήτευση, αλλά ο λογοτεχνικός Μποντ δεν είναι ο εκλεπτυσμένος που μας έδειχναν οι ταινίες ίσαμε τότε. Το κινηματογραφικό Casino Royale μένει αρκετά πιστό στο πρωτότυπο, επιχειρώντας μια θεαματική όσο και ριψοκίνδυνη στροφή. Λέει η Vesper στον Daniel Graig: «Η γραμμή του κοστουμιού σας δείχνει ότι έχετε περάσει απ’ την Οξφόρδη, αλλά το φοράτε με τέτοια περιφρόνηση ώστε συμπεραίνω πως δεν γεννηθήκατε μέσα στο χρήμα».

Τα στάνταρ της upper class δεν αποτελούν πια πρότυπα για την κοινωνία του 21ου αι. Τώρα είναι ο Μποντ που υποδεικνύει τους πολιτισμικούς κώδικες της βρετανικής ταυτότητας.
0f6db1ecf633b628c5afb0e51fc25f05

Ούτε το αυτοκίνητο ούτε το χρήμα ούτε καν η γυναίκα του ανήκουν. Σε τελική ανάλυση, δεν έχει τίποτα δικό του. Γιατί ο πράκτωρ 007 δεν είναι παρά ένα όργανο στην υπηρεσία του Κράτους, ένας πιστός υπήκοος της Majesty.

Για τα αστικά κριτήρια της Vesper, ο Μποντ είναι ένας τυχάρπαστος που δεν ξέρει να ξεχωρίσει ένα σμόκιν από ένα απλό κοστούμι. Ενώ όμως ο Μποντ ήταν ο περίγελως της λογοτεχνικής ελίτ των ’50s, σήμερα είναι ο σνομπισμός του Vesper που χτυπάει άσχημα. Τα στάνταρ της upper class δεν αποτελούν πια πρότυπα για την κοινωνία του 21ου αι. Τώρα είναι ο Μποντ που υποδεικνύει τους πολιτισμικούς κώδικες της βρετανικής ταυτότητας.

Έχοντας ψηφιστεί ως ο πιο κομψός Βρετανός της χρονιάς απ’ το GQ, ο Bond/Craig είναι αρκετά δημοφιλής ώστε να μπορεί να επιτρέψει στον εαυτό του να φοράει τόσο ένα κοστούμι Tom Ford όσο και streetwear, ακόμα και shitwear. Ο Μποντ υπερβαίνει τους ταξικούς διαχωρισμούς στο μέτρο που το dress-code του καλύπτει όλο το κοινωνικό φάσμα. Η προσέγγιση αυτή ξεκίνησε από το Casino Royale και εξακολουθεί να υποστηρίζεται επί 4 ταινίες μετά ως το Spectre.

Τι τον διαφοροποιεί, όμως, από έναν μπανάλ Αμερικανό, έναν self made man και το succes story του; Η τέχνη και ο τρόπος να καταναλώνει. Οι φίρμες των προϊόντων δεν είναι πλέον δείκτες ενός κοινωνικού status σήμερα ξεπερασμένου, αλλά τα κοσμήματα της εθνικής βιομηχανικής δύναμης σε διαρκή εμπορικό πόλεμο. Στην ιεραρχία των καταναλωτικών αγαθών και ειδικά στο τμήμα του αυτοκινήτου –κατεξοχήν status symbol- η μυθική Aston Martin DB5 θα κάνει πάντα σκόνη μια νοικιασμένη Ford!

Θέλετε κι άλλη θεμελιώδη διάκριση μεταξύ του Μποντ και του Αμερικανού καταναλωτή; Ούτε το αυτοκίνητο ούτε το χρήμα ούτε καν η γυναίκα του ανήκουν. Σε τελική ανάλυση, δεν έχει τίποτα δικό του. Γιατί ο πράκτωρ 007 δεν είναι παρά ένα όργανο στην υπηρεσία του Κράτους, ένας πιστός υπήκοος της Her Majesty.

 

Διαβάστε ακόμα: Aνανεωτική Nεότης – H Ελλάδα γερνάει, αλλά η νεότητα λατρεύεται.

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top