Sir Taki: «Τυχερός που γνώρισα τον Νίξον και τον Κίσιντζερ»

Ο Νίξον και ο Κίσιντζερ ήταν πολιτικοί γίγαντες. Τερμάτισαν τον Ψυχρό Πόλεμο με την επίσκεψή τους στη Μόσχα και στο Πεκίνο. Διαπιστώνω με ανησυχία πόσο περιορισμένοι είναι οι ορίζοντες των πολιτικών σήμερα, πόσο απαίδευτοι, ανιστόρητοι και κοντόφθαλμοι είναι αυτοί που μας κυβερνούν, αφού τους νοιάζει μόνο πώς θα επανεκλεγούν και πώς θα πλουτίσουν.

Το όνομα Χένρι Κίσιντζερ δεν το λες εύκολα σε Έλληνες. Θεωρείται ο ιθύνων νους πίσω από την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο, το 1974. Ο ίδιος αρνείται την κατηγορία – και τείνω να πιστέψω, αν και Έλληνας, ότι δεν είχε την πρόθεση να βοηθήσει τον Αττίλα.

Γνωρίζω τον «Δόκτορα Κ», όπως τον αποκαλούν οι φίλοι του, αρκετά χρόνια, τον έχω επισκεφθεί στο σπίτι του, στην αμερικανική εξοχή, και έχω συζητήσει αρκετά μαζί του για πολιτική. Τα κράτη παίζουν το παιχνίδι της «ρεαλπολιτίκ», του πολιτικού ρεαλισμού δηλαδή, το οποίο έχει ως πρώτο μέλημά του το συμφέρον κάθε χώρας στις δεδομένες συνθήκες – κι εκεί δεν χαρίζονται κάστανα.

Το 1974, ο Θείος Σαμ δεν μπορούσε να κάνει και πολλά πράγματα για την Ελλάδα. Μόνοι μας είχαμε αποκλειστεί σε μια γωνιά, εξαιτίας της χούντας, κι έτσι, όταν ο νόμιμος ηγέτης της Κύπρου ανετράπη από τις στρατιωτικές δυνάμεις, η Αμερική δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να πάρει το μέρος μας.

Κι ας μην ξεχνάμε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες τότε προσπαθούσαν ακόμα απελπισμένα να εμποδίσουν τους μαχητικούς Βιετκόνγκ από το να καταλύσουν τη δήθεν δημοκρατική κυβέρνηση της Σαϊγκόν, χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα πομπώδεις λέξεις, όπως λαϊκή θέληση, δημοκρατία και ελευθερία. Ένα χρόνο αργότερα, όλα είχαν χαθεί. Το Βιετνάμ είχε γίνει κομμουνιστικό κράτος με μονοκομματικό σύστημα – και τέτοιο παραμένει μέχρι σήμερα.

Δέκα χρόνια μετά την πτώση της Σαϊγκόν, με προσκάλεσαν σε δείπνο στο σπίτι του Ρίτσαρντ Νίξον, στο Νιου Τζέρσεϊ. Ήμασταν έξι καλεσμένοι: τέσσερις δημοσιογράφοι, ο Κίσιντζερ και ο πρώην Πρόεδρος. Το θυμάμαι λες και ήταν χθες. Ο Νίξον και ο Κίσιντζερ μιλούσαν για την πρώτη τους επίσκεψη στην Κίνα: Έχοντας κληθεί στην ιδιωτική κατοικία του Μάο, οι δύο πολιτικοί οδηγήθηκαν σε ένα γραφείο. «Οι τοίχοι ήταν όλοι καλυμμένοι από βιβλιοθήκες γεμάτες χειρόγραφα, βιβλία κάλυπταν το τραπέζι και το πάτωμα. Έμοιαζε περισσότερο με το καταφύγιο ενός ακαδημαϊκού, παρά με την αίθουσα ακροάσεων του πανίσχυρου ηγέτη του πολυπληθέστερου κράτους στον κόσμο», έλεγε ο Κίσιντζερ.

Και συνέχιζε ο Νίξον: «Νουβέλες, μυθιστορήματα και γραπτές αφηγήσεις ηρωικών κατορθωμάτων στέκονταν δίπλα δίπλα με ιστορικά βιβλία και τόμους του Μαρξ, του Λένιν και άλλων έγκριτων συγγραφέων. Εξεπλάγην. Ειδικά όταν ο ίδιος ο Μάο μου είπε, καμαρώνοντας, ότι είχε διαβάσει πέντε φορές ένα μυθιστόρημα του 18ου αιώνα, «Το όνειρο της κόκκινης κάμαρας». «Γιατί άραγε;», αναρωτήθηκα σιωπηλά. «Τι έμαθε από αυτό;».

Βρήκα αυτές τις διηγήσεις εντυπωσιακές, ειδικά επειδή ο Νίξον είχε φωτογραφική μνήμη και θυμόταν όλες τις λεπτομέρειες της επίσκεψης. Έτσι η συζήτησή μας μεταφέρθηκε στο τι ζητούν οι δικτάτορες, οι στρατηγοί και οι πολιτικοί από τα βιβλία που μαζεύουν ή κουβαλούν μαζί τους.

«Εγώ διαβάζω κυρίως ιστορικά βιβλία και βιογραφίες», εξήγησε ο Κίσιντζερ. «Αποτελούν αλφαβητάρια για την πολιτική και περιέχουν σημαντικές ιδέες. Για παράδειγμα, διαβάζοντας την Ιλιάδα, εξετάζω διαρκώς πώς αποτυπώνεται η Ιστορία στη λογοτεχνία, από τη διπλωματική αποστολή που έστειλε ο Αγαμέμνων στον Αχιλλέα, στην ένατη ραψωδία, μέχρι τα γράμματα που έγραφε ο Τσόρτσιλ στη γυναίκα του την εποχή που παρέδιδε την Ανατολική Ευρώπη στον Στάλιν, το 1943, στη Γιάλτα».

«Εγώ διαβάζω κυρίως ιστορικά βιβλία και βιογραφίες», εξήγησε ο Κίσιντζερ. «Αποτελούν αλφαβητάρια για την πολιτική. Διαβάζοντας την Ιλιάδα, βλέπεις πώς αποτυπώνεται η Ιστορία στη λογοτεχνία από τη διπλωματική αποστολή που έστειλε ο Αγαμέμνων στον Αχιλλέα, στην ένατη ραψωδία». Photo Credit: Flickr/The_Central Intelligence

Ο Νίξον, ένας άνδρας που θαύμαζα και αγαπούσα απεριόριστα, τα έλεγε ακόμα πιο ενδιαφέροντα: «Για μένα η σημαντικότερη χρονολογία είναι το 1648. Τη βρίσκεις συνέχεια μπροστά σου, μελετώντας την Ιστορία. Τότε υπογράφηκε η Συνθήκη της Βεστφαλίας, η οποία τερμάτισε τον Τριαντακονταετή Πόλεμο, την τελευταία ουσιαστική σύγκρουση που είχε υποκινηθεί από θρησκευτικά αίτια – πριν από τους πρόσφατους μπελάδες μας με τον Αγιατολάχ Χομεϊνί». (Μην ξεχνάτε ότι μιλάμε για τον Νοέμβριο του 1986).

Ο Νίξον συνέχισε λέγοντας ότι ο τερματισμός του Τριαντακονταετούς Πολέμου όχι μόνο σήμανε την αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονταν οι θρησκευτικές μειονότητες στα πολιτισμένα έθνη του πλανήτη, αλλά στην ουσία γέννησε την ίδια την ιδέα του «πολιτισμένου έθνους», από την οποία και ξεπήδησε η μοντέρνα ιδέα του «Κράτους».

Τέτοια ήταν τα ενδιαφέροντα αυτών των ανδρών – και θεωρώ τυχερό τον εαυτό μου που είχε την ευκαιρία να τους γνωρίσει. Ο Ρίτσαρντ Νίξον έχει πεθάνει, αλλά ο Κίσιντζερ είναι υγιής και πιο εριστικός και σοφός από ποτέ.

Λέω όλη αυτή την ιστορία βασικά για δύο λόγους: Πρόσφατα ανακάλυψα σημειώσεις που είχα κρατήσει από εκείνο το αξέχαστο δείπνο, μερικές από τις οποίες μετέφερα εδώ. Εκτός από αυτό, όμως, διαπιστώνω με ανησυχία πόσο περιορισμένοι είναι οι ορίζοντες των πολιτικών σήμερα –ειδικά στη χώρα μας–, πόσο απαίδευτοι, ανιστόρητοι και κοντόφθαλμοι είναι αυτοί που μας κυβερνούν, αφού τους νοιάζει μόνο πώς θα επανεκλεγούν και πώς θα πλουτίσουν.

Ο Νίξον και ο Κίσιντζερ ήταν πολιτικοί γίγαντες. Τερμάτισαν τον Ψυχρό Πόλεμο με την επίσκεψή τους στη Μόσχα και στο Πεκίνο, δείχνοντας ότι ένα ισχυρό έθνος δεν έχει τίποτα να φοβηθεί και απλώνοντας χείρα βοηθείας στους λιγότερο ισχυρούς. Δυστυχώς, από τότε άρχισε η κατηφόρα. Ο Θείος Σαμ έχει γίνει σήμερα το πιο διασυρμένο «πρόσωπο» του πλανήτη, ενώ ο αγράμματος, πολύγαμος και φανατισμένος Οσάμα Μπιν Λάντεν τιμάται ευλαβικά από εκατομμύρια πιστούς.

Ο Μέγας Αλέξανδρος, στην επέλασή του προς την Ανατολή, κουβαλούσε μαζί του ένα αντίγραφο της Ιλιάδας. Τι βιβλία νομίζετε ότι παίρνουν μαζί τους σήμερα οι ηγέτες τους κόσμου; Τα αναγνώσματα του Μάο ήταν γελοία και μάλλον έτσι εξηγείται η δίψα του για αίμα και η γκανγκστερική συμπεριφορά του. Ο Νίξον και ο Δόκτωρ Κ διάβαζαν αρχαίους Έλληνες. Γυρίστε πίσω, Ρίτσαρντ και Χένρι! Ο Θείος Σαμ σας χρειάζεται περισσότερο από ποτέ.

Διαβάστε ακόμα: Όσοι κατεβαίνουν στις εκλογές καλό θα ήταν να παίρνουν μαθήματα μπουσίντο.

TAGS :
Kissinger nixon USA Αμερική πρόεδρος

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook