Όταν τα non papers γίνονται toilet paper

Μόλις γυρίζω από το briefing. Καλό, δε λέω, αλλά σαν τα non papers δεν έχει…

Από τότε που η λέξη “επικοινωνία” μπήκε δίπλα στη λέξη “δημοσιογραφία” ή στο ακρωνύμιο “ΜΜΕ”, σ’ αυτήν τη χώρα αρχίσαμε να θεωρούμε ότι αυτά ταυτίζονται. Με αποτέλεσμα, πολλές φορές οι δημοσιογράφοι να πέφτουμε στην παγίδα να γινόμαστε campaigners ή να θεωρούμαστε γνώστες της πολιτικής επικοινωνίας και της στρατηγικής.

Κάπως έτσι ήρθε και κούμπωσε, βόλεψε πολλούς, και η επικοινωνιακή τακτική των non papers, με τα οποία μας “ενημερώνει” το Μαξίμου και τα οποία αποτελούν σε μεγάλο βαθμό τη βασική πηγή ενημέρωσής μας από την κυβέρνηση, συμπληρωματικά με το briefing των συντακτών από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, το οποίο όμως, στη σύντομη περίοδο λειτουργίας του, δεν έχει βγάλει ακόμα κάποια μεγάλη είδηση.

Χωρίς καμιά διάθεση να μπω σε άλλα χωράφια, να πω δηλαδή τη γνώμη μου για το αν είναι καλό για την κυβέρνηση, έχω την αίσθηση ότι η πρακτική της τακτικής αποστολής non papers στους συντάκτες είναι μια κακή πρακτική για την ελληνική δημοσιογραφία. Και γι’ αυτό είμαστε υπεύθυνοι κι εμείς, όταν υποδεχόμαστε το non paper ως είδηση ή ως έτοιμο ρεπορτάζ.

Κατ’ αρχάς, ας δούμε τι είναι το non paper, το aide memoire στη γαλλική. Στη διπλωματική γλώσσα, είναι ένα ανεπίσημο κείμενο (non paper, μτφ. “το μη χαρτί”, το επισήμως ανύπαρκτο), το οποίο δεν δεσμεύει κανέναν ως πηγή ή συντάκτη ούτε ως προς το περιεχόμενο.

Στους υπερεθνικούς οργανισμούς, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για παράδειγμα, τα non papers συνήθως αφορούν σ’ ένα θέμα υπό διαπραγμάτευση και κυκλοφορούν για να προκαλέσουν συζήτηση και ποτέ δεν θεωρούνται επίσημη θέση του θεσμικού οργάνου ή της χώρας που τα έχει συντάξει. Είναι δηλαδή κι ένας τρόπος να προκληθεί κουβέντα και να ανταλλαγούν απόψεις, συχνά για ευαίσθητα θέματα, τα οποία δεν θα έχουν δεσμευτική ισχύ και, άρα, δεν θα προκαλέσουν αντίδραση ή διπλωματικό γεγονός με τη δημοσίευσή τους.

Στην Ελλάδα, κάποιες κυβερνήσεις έστελναν τέτοια ανεπίσημα κείμενα ιδεών και θέσεων, non papers δηλαδή, μόνο στους βουλευτές τους, προκειμένου να τους μεταδώσουν τις θέσεις τους σε τρέχοντα ζητήματα (πρακτική ιδιαιτέρως χρήσιμη, ώστε να υπάρχει συμπαγής γραμμή όταν οι βουλευτές δίνουν συνεντεύξεις κι ερωτώνται για ζητήματα που η κυβέρνηση συζητά σε κλειστές συσκέψεις ή στα υπουργικά συμβούλια).

Από τα παραπάνω νομίζω πως γίνεται σαφές ότι το περιεχόμενο ενός non paper δεν μπορεί να αποτελεί είδηση, αφού δεν μπορεί ο δημοσιογράφος να το επικαλεστεί ανοιχτά, αφού δεν έχει δεσμευτική ισχύ, αφού αποτελεί θέση ή ακόμη ακριβέστερα σχόλιο του συντάκτη του σε μια δεδομένη στιγμή, για το οποίο ο συντάκτης δεν οφείλει να δώσει λόγο σε κανέναν, σε αντίθεση με τις δημόσιες δηλώσεις του, για τις οποίες είναι πάντοτε υπόλογος.

Το non paper μπορεί να είναι χρήσιμο μονάχα ως σχολιασμός και ως αφορμή ή συμπλήρωμα στο κανονικό ρεπορτάζ, όπως θα ήταν για παράδειγμα ένα off the record σχόλιο μιας κυβερνητικής πηγής, για το οποίο είσαι υπεύθυνος εσύ ως δημοσιογράφος άπαξ και το πλασάρεις ως καυτή πληροφορία και διαψευστείς.

Το αποτέλεσμα των συνεχών αυτοδιαψεύσεων (υπουργός ή ανώτατο στέλεχος υπουργείου να διαψεύδεται με ανακοίνωση του υπουργείου του, το έχουμε ζήσει κι αυτό ήδη αρκετές φορές) και της αντιμετώπισης των non papers ως πηγή είδησης είναι να έχουν καταστεί τα ελληνικά ΜΜΕ ακόμη πιο αναξιόπιστα από ό,τι ήδη είναι στα μάτια πολλών συμπολιτών μας. Και να βασιζόμαστε σε ξένες πηγές και ξένα ΜΜΕ (βασικά επειδή είναι πιο κοντά στις ξένες πηγές).

Διαβάστε ακόμα: Η Μαφία της FIFA.

Χθες το απόγευμα και, ενώ η συνεδρίαση των εκπροσώπων των θεσμικών οργάνων και της Ελλάδας στο Brussels Group δεν είχε καλά-καλά ξεκινήσει, με ένα ακόμα non paper, η κυβέρνηση μας ενημέρωσε πως “ξεκινούν οι διαδικασίες συγγραφής της συμφωνίας (Staff Level Agreement)”.

Λίγη ώρα μετά, οι συνάδελφοι από τις Βρυξέλλες διέψευδαν, ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντουμπρόφσκις είπε πως δεν έχουμε φτάσει ακόμα σ’ αυτό το σημείο, το πιο “ξινό” ΔΝΤ αρνήθηκε να σχολιάσει το non paper, ενώ ο Σόιμπλε, σε συνέντευξή του, είπε πως όλα αυτά ακούγονται πολύ ωραία, αλλά δεν φαίνεται να πλησιάζουμε ακόμα στη συμφωνία.

Το ρεπορτάζ λέει, πάντως, πως δεν γίνεται ακόμα λόγος για μια συμφωνία-πακέτο μακροπρόθεσμου χαρακτήρα, άρα ούτε κουβέντα για χρέος και νέο πρόγραμμα, αλλά πως στο τεχνικό επίπεδο της διαπραγμάτευσης (αυτό στο οποίο δεν θέλει να αναφέρεται η κυβέρνηση, γιατί τους χαλάει το αφήγημα της πολιτικής συμφωνίας) φαίνεται πως έχουν συμφωνήσει σε κάποια πράγματα και πως έχουν βγει στο τραπέζι κάποια προτεινόμενα πακέτα μέτρων, δύσκολων μέτρων σε κάθε περίπτωση, για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού.

Επανέρχεται δηλαδή δυναμικά το σενάριο που δεν επιθυμεί η ελληνική πλευρά, της προσωρινής συμφωνίας για να κλείσει επιτέλους η αξιολόγηση, να παραμείνουμε στο τρέχον πρόγραμμα, να πάρουμε κάποια χρήματα και κάποια μέτρα και να αποφορτιστεί η κατάσταση που επηρεάζει όλη την Οικονομία. Συμφωνία-πακέτο μια κι έξω επιθυμεί και το ΔΝΤ, αλλά δεν φαίνεται να συμφωνούμε σε πολλά με το Ταμείο ως σήμερα.

Σε κάθε περίπτωση, η συμφωνία δεν γράφεται με τον τρόπο που υπενόησε χθες το non paper, ούτε προκύπτουν ακόμα από επίσημη ενημέρωση οι συμβιβασμοί που ανέφερε χθες ανεπισήμως το Μαξίμου. Και όσοι δημοσιογράφοι βιάστηκαν να μεταδώσουν την “είδηση” μιας συμφωνίας βγήκαν για άλλη μια φορά αναξιόπιστοι.

Κάπως έτσι, σε αναμονή ενός ακόμα ενημερωτικού εγγράφου που δεν θα είναι έγγραφο ούτε ενημέρωση, πάμε τώρα πάλι στα γραφεία μας να διαβάσουμε την δεκαπεντασέλιδη επισημότατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για την ελληνική Οικονομία, η οποία κυκλοφόρησε σήμερα στα emails μας.

Ανάμεσα στις γραμμές της ή ίσως ρητώς να βρούμε και την απάντηση στο γιατί δεν αύξησε τον ELA χθες, ελπίζοντας, σταυρώνοντας τα δάχτυλά μας, ότι δεν θα διαψευστούν πάλι τα ρεπορτάζ που ακούσαμε χθες, με πηγή ένα ακόμα χθεσινό non paper.

Πρέπει κάποια στιγμή, όπως μας σκεφτήκατε όταν επαναφέρατε το briefing, να μας λυπηθείτε εκεί στο Μαξίμου. Όχι τίποτε αλλο, αλλά έχουμε και τα στελέχη σας κάθε φορά που επιμένουμε σε κάποια ερώτηση να μας λένε πως εξυπηρετούμε συμφέροντα και είναι πολλή η κούραση και πολύ χαμηλοί οι μισθοί μας, για να μπορέσουμε να ανταποκρινόμαστε σε τόσες διαψεύσεις και τόσες συγκινήσεις.

Διαβάστε ακόμα: Ο αδιάβαστος Χρυσοχοΐδης τώρα δικαιώνεται.

TAGS :
Eurogroup non paper Βρυξέλλες Ελλάδα Πολιτική

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook