IMG_3789

Ο τελειόφοιτος της Ιατρικής Αλέξης Ραμπότας με τον απινιδωτή ανά χείρας. Φωτογραφία: Δήμος Καρακούσης

Ο καλύτερος ορισμός που βρήκα για την ιδεολογία είναι από το Oxford English Dictionary. Την ορίζει ως «Ένα συστηματικό σχήμα ιδεών, σχετιζόμενο συνήθως με την πολιτική ή την κοινωνία, ή με τη συμπεριφορά μιας τάξης ή μιας κοινωνικής ομάδας, που αποβλέπει να δικαιολογήσει ενέργειες, ιδιαίτερα αυτές που υποστηρίζονται απόλυτα ή υιοθετούνται σαν να αποτελούν συνολική άποψη και διατηρούνται χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι εξελίξεις των πραγμάτων».

Δεν ξέρω πως φαίνεται σε εσάς, εμένα πάντως μου ακούγεται ως ό,τι πιο αναχρονιστικό, απόλυτο και χωρίς κανένα σεβασμό στη διαφορετικότητα. Δυστυχώς, όμως, έχουν απόλυτο δίκιο οι φίλοι μας οι Άγγλοι και επιβεβαιώνονται καθημερινά σε κάθε ελληνικό καφενείο, παράθυρο τηλεόρασης ή συζήτηση σε social media.

Ο μέσος Έλληνας ιδεολόγος συζητάει με τον διπλανό του ψάχνοντας να βρει σε ποια σημεία θα διαφωνήσει, αγνοεί την ανάπτυξη των επιχειρημάτων, πιάνεται από μια παρωνυχίδα της πολιτικής/κοινωνικής του ανάλυσης και αρχίζει να του πετάει τους τσιμεντόλιθους της ιδεολογικής του βάσης. Θα λέγαμε ότι η πολιτική κουβέντα στην Ελλάδα γίνεται με το «έλα να συζητήσουμε μήπως και σε πείσω!». Αυτό, με τη σειρά του, οδηγεί σε αντίστοιχο αποτέλεσμα και στον άλλο συνομιλητή, ο οποίος, νιώθοντας να του επιτίθενται, αναζητά κάτι σίγουρο, κάτι δεδομένο, για να προστρέξει στην ασφάλειά του. Δηλαδή μια ιδεολογία…

Ποιο είναι το πρόβλημα σε όλο αυτό; Ότι οι κοινωνικές ζυμώσεις και συνθέσεις που είναι απαραίτητες για να πάει μπροστά μια κοινωνία, αλλά και για να αμβλύνουν τις διαφορές της, δεν μπορούν πλέον να πραγματοποιηθούν. Όταν θεωρείς τις απόψεις σου de facto αλήθειες, επειδή π.χ. τις είπε ένας γκουρού τον 18ο αιώνα και έγιναν ιδεολογία, το κενό για την επίτευξη σύγκλισης γίνεται τεράστιο. Έτσι οδηγούμαστε σε διχασμούς. Αυτό καταλήγει να φτάνει σε μια υπερβολή: άνθρωποι που συμφωνούν σχεδόν σε όλα, θα πιαστούν από την 18η αρχή της εκάστοτε ιδεολογίας και θα κλείσουν τις πόρτες σε οποιαδήποτε απόκλιση από αυτήν.

Όταν θεωρείς τις απόψεις σου de facto αλήθειες, επειδή π.χ. τις είπε ένας γκουρού τον 18ο αιώνα και έγιναν ιδεολογία, το κενό για την επίτευξη σύγκλισης, ώστε να πάει μπροστά μια κοινωνία, γίνεται τεράστιο.

Χαρακτηριστικότατο παράδειγμα αποτελεί ο χώρος του κέντρου, των μεταρρυθμιστών, του τρίτου πόλου, των εκσυγχρονιστών, των δυνάμεων της λογικής…, πολλά ονόματα, πολλές ιδεολογίες, αποτέλεσμα μηδέν! Εκεί, λοιπόν, υπάρχει ο ένας πόλος που αποτελείται από κόμματα που θεωρούνται φιλελεύθερα (Δράση, Φιλελεύθερη Συμμαχία). Αυτά αρνούνται να συμπράξουν με τον άλλο πόλο (Δημιουργία Ξανά και άλλα) εφόσον δεν αποδείξει ότι και αυτός είναι κατά 99,9% φιλελεύθερος. Έτσι, μια μεγάλη μερίδα ατόμων αυτού του χώρου δεν μπορεί να βρει κοινό τόπο συνεννόησης, επειδή το φιλελευθερόμετρο δείχνει κόκκινο.

Αν λοιπόν η σύνθεση απόψεων είναι τόσο δύσκολη ανάμεσα σε παρεμφερείς ιδεολογίες, σκεφτείτε πόσο δύσκολο είναι να υπάρξει ένα σχήμα συνεργασίας δυνάμεων της κοινωνίας που θα βγάλει τη χώρα από το αδιέξοδο, προκρίνοντας τη λύση που βρίσκεται στο κέντρο του φάσματος των δυνάμεων που την αποτελούν. Δηλαδή την περισσότερο κοινώς αποδεκτή λύση. Σε αυτό στέκονται απέναντι και το καθιστούν αδύνατο όλες οι ιδεολογίες, οι οποίες κατ’ εξοχήν εκφράζουν με αδιάλλακτο τρόπο τις θέσεις τους και απορρίπτουν με σχεδόν φασιστικό τρόπο ό,τι αποκλίνει από αυτές.

Εγώ θέλω να σας βάλω να αναρωτηθείτε. Αν η πλειονότητα των ατόμων που δηλώνουν ότι ασπάζονται την αριστερή ιδεολογία, με την προϋπόθεση ότι αποδέχονται τις βασικές αρχές της, πουν ότι οι απολύσεις στο δημόσιο είναι αναγκαίες για να έχουμε μια καλύτερη δημόσια διοίκηση, τότε αυτόματα δεν αλλάζει και ένας από τους πυλώνες της αριστερής ρητορείας;

Ο στρουθοκαμηλισμός τού να παραμένεις στις ίδιες στερεότυπες αντιλήψεις οδηγεί σε απαξίωσή τους από τον ίδιο τον χρόνο, αφού πλέον δεν μπορούν να δώσουν καμία πραγματική λύση στο παρόν. Μέχρι και οι θρησκείες αναγκάζονται να προσαρμόζονται στην αλλαγή των δεδομένων –με αργό ρυθμό θα συμφωνήσω–, ώστε να καταφέρνουν να επιβιώνουν στις νέες συνθήκες. Από τον 16ο αιώνα, που κάθε αμφισβήτηση της επίπεδης Γης επέφερε Ιερά Εξέταση, φτάσαμε στον 21ο αιώνα ο Πάπας να προτρέπει τους απανταχού αστρονόμους και αστροφυσικούς να αναζητούν πληροφορίες για το σύμπαν, αρκεί να μην αμφισβητούν τη θεϊκή του προέλευση. Είναι μια εξέλιξη…

Η ιστορία γράφεται από ανθρώπους που έχουν μάθει να συμβιβάζονται, που υποχωρούν μπροστά στο κοινό καλό, που βλέπουν το μέλλον και δεν μένουν κολλημένοι στο παρόν. Οι θέσεις που είναι γραμμένες στον γρανίτη είναι αυτές που τελικά ξεθωριάζουν πιο εύκολα στο πέρασμα του χρόνου.

Στην Ελλάδα, ο προοδευτικός χώρος, η μόνη ελπίδα για την αναγέννηση της χώρας, είναι αδήριτη όσο ποτέ ανάγκη να μάθει να συνεργάζεται, να ξεπερνάει τις μικροδιαφορές που τον χωρίζουν. Αυτό είναι και το αίτημα πολύ κόσμου–ανάμεσα σε αυτούς κι εγώ– για να ατενίσουμε με μεγαλύτερη αισιοδοξία το μέλλον.

Και αν δεν συμφωνούμε ιδεολογικά; Δεν πειράζει, ας συμφωνήσουμε σε όλα τα άλλα!

 

Ο Αλέξης Ραμπότας είναι φοιτητής Ιατρικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top