Ο Phylax στο βάθρο του στο Φάληρο προτού αποκαθηλωθεί (αριστερά)και σε ένα πέρασμά του από την γκαλερί ΜΙΝΙΜΑ της Μυκόνου (δεξιά). Οι φωτογραφίες είναι του γλύπτη και δημιουργού του έργου, Κωστή Γεωργίου.

O Isaac Asimov είναι κατά κοινή ομολογία ο μεγαλύτερος συγγραφέας επιστημονικής συγγραφέας όλων των εποχών και ένας από τους σημαντικότερους εκλαϊκευτές της επιστήμης. Τις τελευταίες ημέρες, όμως, τον θυμήθηκα για ένα τσιτάτο του. «Η βία είναι το τελευταίο καταφύγιο του ανίκανου» είχε πει ο Asimov και για κάποιο λόγο αυτή η φράση μου ήρθε πρώτη στη σκέψη όταν πληροφορήθηκα ότι κάμποσοι φουσκωτοί με κουκούλες γκρέμισαν τον Phylax, το κόκκινο φτερωτό άγαλμα που τοποθετήθηκε στην παραλία του Παλαιού Φαλήρου.
 Το πλέον λυπηρό είναι ότι, παρά τη δημοσιότητα που έλαβε το συγκεκριμένο περιστατικό, αποτελεί ένα ακόμη συνηθισμένο επεισόδιο της γενικευμένης βίας που σαρώνει το δημόσιο χώρο, ατιμώρητη.

Όσον αφορά τον Phylax ας ξεκαθαρίσουμε μερικά απλά πράγματα για να πάμε μετά στα σοβαρά. 

Πρώτον, δεν ξέρω τι είναι πιο αστείο, να το θεωρείς έργο υψηλής γλυπτικής ή ωδή στα νεφελίμ, ελλοχίμ κ.λπ. 

Δεύτερον, αν ευσταθούν οι καταγγελίες του Δημάρχου Παλαιού Φαλήρου, ο Phylax γκρεμίστηκε από Χρυσαυγίτες. Ναι, αυτούς που δηλώνουν «παιδιά των ηττημένων του Β’ ΠΠ». Δηλαδή τα πνευματικά τέκνα της επιτομής του Κακού (βλ. Ναζί) μπορούν να κρίνουν αν ο Phylax έχει αποκρυφιστικό χαρακτήρα. Pas mal.

Τρίτον, ο δήμαρχος Παλαιού Φαλήρου που εγκανίασε το συγκεκριμένο έργο υπήρξε αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού, υπασπιστής δύο υπουργών Εθνικής Αμύνης, γενικός διευθυντής του πολιτικού γραφείου πρώην Πρωθυπουργού της συντηρητικής παράταξης και κάθε φορά που εμφανίζεται στην τηλεόραση στο βάθος τού γραφείου του διακρίνονται αρκετές θρησκευτικές εικόνες. Δεν το βλέπω και πολύ πιθανό ο συγκεκριμένος άνθρωπος να παρήγγειλε γλυπτό με τη μορφή του «οξαποδώ». Μάλιστα, ο ίδιος έχει δηλώσει ότι έμπνευση για τον Phylax υπήρξε ο μυθικός Τάλως, ο φύλακας της Κρήτης (εξ ου και το Phylax).

Η ειρωνεία είναι ότι ο δωρητής του έργου Θανάσης Μαρτίνος έχει τιμηθεί από τον Οικουμενικό Πατριάρχη με το οφίκιο του Άρχοντος Εξάρχου.

Τέταρτον, και σημαντικότερo. Τη δημιουργία του Phylax χρηματοδότησε με τη μορφή δωρέας ο εφοπλιστής Θανάσης Μαρτίνος. Ποιος είναι ο κ. Μαρτίνος; Ένας ευσεβής άνθρωπος στον οποίο ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος απένειμε τον περασμένο Μάρτιο το οφίκιο του Άρχοντος Εξάρχου για την προσφορά του στο έργο της Εκκλησίας. 

Δεν ξέρω πολλά πράγματα για τα τεκταινόμενα στο Φανάρι, αλλά αν ήταν να διαλέξω ανάμεσα στον Παναγιώταρο (τον γνωστό) που κατήγγειλε πρώτος τον Phylax και την Ελεύθερη Ώρα από τη μια μεριά, ή τον Δήμαρχο Παλιού Φαλήρου, τον Θανάση Μαρτίνο και τον Οικουμενικό Πατριάρχη από την άλλη, δεν θα δυσκολευόμουν και πολύ.

Πάμε τώρα στα σοβαρά. Η… αποκαθήλωση του Phylax μπορεί να πήρε μεγάλη έκταση ως θέμα, αλλά δεν είναι παρά η παρονυχίδα στο σώμα της βίας που σαρώνει τον δημόσιο χώρο ενώ είναι ακατανόητη και ταυτόχρονα εντυπωσιακή η αδυναμία της ελληνικής κοινωνίας να υιοθετήσει ως κοινό αγαθό αυτόν ακριβώς τον δημόσιο χώρο. 

Πριν μερικούς μήνες κάποιοι «ακτιβιστές» ανάλογου ύφους και ήθους με αυτούς που γκρέμισαν το Phylax, αποφάσισαν πως το άγαλμα «Βόρεια Ήπειρος», τοποθετημένο στον πεζόδρομο της Τοσίτσα από το 1953 παρακαλώ, δεν κουμπώνει στα ψευτοδιεθνιστικά πιστεύω τους. Χαλαροί, πήραν τις βαριοπούλες και το κατέστρεψαν ολοσχερώς!

Το φαινόμενο επαναλαμβάνεται διαρκώς. Πόσες φορές έχει βανδαλιστεί η αρχιτεκτονική Τριλογία της Πανεπιστημίου (Ακαδημία, Πανεπιστήμιο, Εθνική Βιβλιοθήκη); Αμέτρητες, όσες δηλαδή και ο έφιππος Κολοκοτρώνης στην Παλιά Βουλή. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια παρατηρείται και το άλλο φαινόμενο. Οργανωμένες σπείρες κλέβουν χάλκινες προτομές για να της πουλήσουν ως μέταλλο στα παράνομα σκραπατζίδικα.

Αυτό δεν είναι πρωτοφανές, ούτε αποτελεί ελληνική κατάκτηση. Λούμπεν στοιχεία υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν παντού. Το πρόβλημα στη δική μας περίπτωση είναι ότι αναπτύξαμε μια κουλτούρα όπου η ιδιοποίηση και τελικά η επίθεση στη δημόσια περιουσία είναι γενικά αποδεκτή ή τουλάχιστον γίνεται ανεκτή. To γιατί συνέβη αυτό είναι μεγάλη συζήτηση, με πολιτικές, ιστορικές και κοινωνιολογικές προεκτάσεις. 

Επιγραμματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι επικράτησε η στρεβλή αντίληψη ότι ο δημόσιος χώρος για όλους ισοδυναμεί με τον χώρο όπου όλοι μπορούν να κάνουν ό,τι γουστάρουν κατά το δοκούν. Μόνο τότε ο χώρος αποκτά «δημόσιο» χαρακτήρα, σύμφωνα με τον… θρύλο. Μπροστά σε αυτή την… κατάκτηση οι θεσμοί (πολιτειακοί και κοινωνικοί), στέκουν φοβισμένοι με αποτέλεσμα αντί ο κάθε τραμπούκος να ζει με τον φόβο ή έστω την ανησυχία της τιμωρίας να απολαμβάνει ανενόχλητος μπόλικα λεπτά δημοσιότητας.

Τα περισσότερα σχόλια που κατέκλυσαν τα social media μετά το γκρέμισμα του Phylax, αλλά και οι περισσότεροι αρθρογράφοι, έκαναν λόγο για επιστροφή στο Μεσαίωνα. Διαφωνώ. Το εν λόγω περιστατικό δεν έλκει τις ρίζες του τόσο παλιά. Είναι «κατάκτηση» των τελευταίων δεκαετιών, όταν ο σύγχρονος ελληνισμός αποφάσισε συλλογικά ότι τα πάντα επιτρέπονται αρκεί να τα ντύσεις με μια φαντεζί δικαιολογία και να τα ταυτίσεις με κάποιον αυθαίρετο αλλά ευγενή σκοπό. Αν δεν απορρίψουμε τώρα αυτή την παρασιτική και βαθιά ιδιωτική αντίληψη δεν ξέρω πόσοι φύλακες θα χρειαστούμε στο μέλλον για να μας σώσουν από τα junkies της βίας.

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top