Πείτε όχι στις περιττές συσκευασίες!

Tο πλαστικό πετιέται στη θάλασσα και πάει παντού. Στη θάλασσα της Παταγονίας, που θεωρείται από τι πιο καθαρές, βρέθηκαν μεγάλες ποσότητες από συνθετικές ίνες που προέρχονται από τα ρούχα μας. Τις ίνες αυτές τις τρώνε τα ψάρια, κι εμείς τρώμε τα ψάρια. Άρα τρώμε τα ρούχα μας. (Φωτογραφία: inhabitat.com)

Για μια ελάχιστη ποσότητα χρήσιμου προϊόντος αγοράζεις σε μάζα κυρίως πλαστικό, μέταλλο ή γυαλί. Γιατί; επειδή βολεύει τη μεταφορά προϊόντων από μεγάλες αποστάσεις, βολεύει την τακτοποίηση στο ράφι (η οποία έχει τη δική της ιεραρχία), μειώνει την ανάγκη για υπαλλήλους, επειδή το παίρνεις μόνος σου και δεν θέλεις κάποιον να το ζυγίσει και, εν γένει, διευκολύνει την προώθηση, αφού ένα brand name μπορεί να προβληθεί πολύ καλύτερα όταν επιδεικνύεται σε μια φανταχτερή συσκευασία.

Η συσκευασία ακόμη δίνει την εντύπωση ασφάλειας σε σένα, τον καταναλωτή: έχεις την ψευδαίσθηση πως το προϊόν είναι προφυλαγμένο από κακά έντομα, μικρόβια και άλλα τερατώδη μικροσκοπικά όντα. Φαντάζει ωραιότερο και καλύτερο από το άλλο, το χύμα, μέσα σε ένα σακί από καραβόπανο.

Δεν χρειάζεται να επαναλάβω εδώ τα τρομερά προβλήματα που δημιουργεί το πλαστικό στο περιβάλλον. Τα ξέρετε. Παρ’ όλο που όλοι το γνωρίζουν, ελάχιστοι αλλάζουν τον τρόπο που ψωνίζουν. Αλλά ακόμη κι αυτοί που θέλουν, λόγω μικρής διαθεσιμότητας στην αγορά προϊόντων χωρίς συσκευασία, αναγκάζονται να συμβιβαστούν. Δεν βγάζω τον εαυτό μου απ έξω. Η δίψα πολλές φορές με έχει αναγκάσει να αγοράσω ένα πλαστικό μπουκάλι που περιέχει μια ελάχιστη ποσότητα νερού.

Προσέξτε, όμως, πώς τοποθετώ το θέμα: αγοράζω ένα πλαστικό μπουκάλι και ύστερα ένα άλλο και ύστερα ένα άλλο και ύστερα ένα άλλο. Οι κρουνοί στις πόλεις έχουν καταργηθεί. Χρειάζεται να πας σε ορεινό χωριό για να βρεις. Η απαιτούμενη συσκευασία του πόσιμου νερού της βρύσης, εάν υπήρχαν βρύσες για τους πολίτες σε πολλά σημεία της πόλης, θα ήταν μόνον η χούφτα σου ή ένα παγούρι, αν θες να έχεις κι αργότερα. Το χέρι σου και το παγούρι το χρησιμοποιείς ξανά και ξανά. Το πλαστικό μπουκάλι βέβαια όχι.

Υπάρχουν έντονες αντιδράσεις στην ιδιωτικοποίηση του νερού: μα, δεν είναι ήδη ιδιωτικοποιημένο; Δεν έχουν ήδη αντιστραφεί οι όροι; Αναλογιστείτε μόνον αυτό: το κυβικό «δημόσιου» νερού για να γεμίσω μια πισίνα ή να πλύνω το αυτοκίνητό μου, ανάγκες που δεν είναι το ίδιο απαραίτητες για την επιβίωση όσο να πιω λίγο δροσερό νερό το καλοκαίρι που έχω σχεδόν αφυδατωθεί από τον καύσωνα, είναι φθηνότερο από το εμφιαλωμένο. Αν θέλαμε να αποτρέψουμε την ιδιωτικοποίηση του νερού, δυστυχώς είναι ήδη πάρα πολύ αργά. Θα έπρεπε να επαναφέρουμε δημόσιες βρύσες για πόσιμο νερό σε πάρα πολλά σημεία της πόλης.

Ζούμε λοιπόν στην εποχή της συσκευασίας. Ακόμη και μεις οι ίδιοι περιφερόμαστε συσκευασμένοι. Τα ρούχα μας εισάγονται από αναπτυσσόμενες χώρες, όπου συχνά οι συνθήκες εργασίας είναι απάνθρωπες, αλλά τα εργατικά φθηνά και οι περιβαλλοντικοί όροι ανύπαρκτοι. Φανταζόμαστε πως αυτό δεν μας αφορά, αλλά το πλαστικό πέφτει στη θάλασσα και πάει παντού.

Ζούμε λοιπόν στην εποχή της συσκευασίας. Ακόμη και μεις οι ίδιοι περιφερόμαστε συσκευασμένοι. (Έργο από το project «Flesh Love» του ιάπωνα εικαστικού Haruhiko Kawaguchi)

Στη θάλασσα της Παταγονίας, που θεωρείται από τις πιο καθαρές, βρέθηκαν μεγάλες ποσότητες από συνθετικές ίνες που προέρχονται από τα ρούχα μας. Τις ίνες αυτές τις τρώνε τα ψάρια, κι εμείς τρώμε τα ψάρια. Τρώμε τα ρούχα μας, αλλά δεν τρωγόμαστε με τα ρούχα μας, διότι όλα αυτά ελάχιστα μας ανησυχούν.

Συνεχίζουμε αμέριμνοι. Ακόμα θυμάμαι πριν από μερικά χρόνια, όταν είχα περιπλανηθεί στους λόφους γύρω από το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, το θέαμα που είχα αντικρίσει: μια παράνομη χωματερή ρούχων. Όγκοι από ρούχα που κάποιος είχε απλώς ξεφορτωθεί στην πλαγιά.

Όσο για τη νέα «πλαστική» ήπειρο που δημιουργείται στον Ειρηνικό Ωκεανό και προς το παρόν έχει το μέγεθος της Γαλλίας, όλοι το ξέρουμε, αλλά είναι μακριά. Πόσο συχνά, όμως, συναντάμε πλαστικές σακούλες στη θάλασσα εδώ, στο «καθαρό» Αιγαίο; Άραγε, ο εγκέφαλός μας κάνει τη σύνδεση ανάμεσα στη σακούλα που έπλεε σαν τσούχτρα και ξεγέλασε τη χελώνα και τον εαυτό μας που πριν από λίγο φόρτωσε το πορτ μπαγκάζ του αυτοκινήτου με καμιά δεκαριά από δαύτες; Όχι. Άλλο το ένα και άλλο το άλλο.

Χρειάστηκε να γίνουν παγκοσμίως πολύχρονες, εντατικές και βάρβαρες καμπάνιες μέχρι οι εγκεφαλικές μας συνάψεις να συνδέσουν (σε κάποιο βαθμό) τις βλάβες στην υγεία με το κάπνισμα. Χρειάστηκε να θεσμοθετηθούν αντικαπνιστικοί νόμοι. Γιατί λοιπόν σε κάθε συσκευασία να μην υπάρχουν εικόνες από πλαστικά στον ωκεανό, νεκρά ψάρια και πληροφορίες για το πόσο εντέλει μας κοστίζει σε ενέργεια, ποιότητα ζωής και υγεία το γυαλιστερό πλαστικό πραγματάκι που αγοράζουμε; Γιατί να μην υπάρχουν νόμοι που να περιορίζουν τις συσκευασίες;

Εντέλει, το πλαστικό αυτό που αγοράζουμε, νομίζοντας πως το παίρνουμε δωρεάν, το πληρώνουμε ακριβότερα αλλά αργότερα. Πρώτα-πρώτα, το αντίτιμό του έρχεται με τα δημοτικά τέλη. Πληρώνουμε τους Δήμους να μας τα ξεφορτωθούν. Κάνουμε τη σύνδεση ανάμεσα στη συσκευασία που μόλις αγοράσαμε και τα δημοτικά τέλη; Όχι. Η άμεση χαρά της αυταπάτης μας πως πήραμε κάτι δωρεάν δεν συνδέεται με τους λογαριασμούς μας, ακριβώς όπως μια τζούρα δεν συνδέεται με την ενδεχόμενη βλάβη στην υγεία.

Παρόλο που όλοι γνωρίζουν τα τρομερά προβλήματα που δημιουργεί το πλαστικό στο περιβάλλον, ελάχιστοι αλλάζουν τον τρόπο που ψωνίζουν. (Φωτογραφία: Independent)

Εδώ όμως τα πράγματα είναι ακόμη πιο ξεκάθαρα. Η πληρωμή του λογαριασμού δεν είναι ενδεχόμενη, είναι βέβαιη. Η περιβαλλοντική ζημιά δεν είναι ούτε κι αυτή ενδεχόμενη, είναι βέβαιη και μέρος της βρίσκεται σε κάθε συσκευασία.

Η ανακύκλωση είναι αποδεδειγμένα κι αυτή μια αυταπάτη που θα θέλαμε για παρηγοριά (οι πιο ευαίσθητοι από μας): απαιτεί ενέργεια, συχνά είναι δύσκολη, αλλά ελάχιστες χώρες έχουν καταφέρει να έχουν ένα τόσο αποτελεσματικό σύστημα συλλογής ώστε μεγάλες ποσότητες να μην ξεφεύγουν από αυτό και καταλήγουν στους τελικούς αποδέκτες, τη θάλασσα και το έδαφος.

Δυστυχώς, ο εγκέφαλός μας δεν λειτουργεί έτσι. Νοεί, αλλά δεν προνοεί. Έχει ειπωθεί πως, αν και περιβαλλόμαστε από την πιο σύγχρονη τεχνολογία, εκείνος έχει παραμείνει στη παλαιολιθική εποχή. Δεν έχει προσαρμοστεί ακόμη ώστε να λύνει τα σύγχρονα καινοφανή προβλήματα.

Ακόμη θυμάμαι, όταν ήμουν παιδί, την εποχή που στην Αίγινα δεν υπήρχε κανένα σύστημα για να μαζεύονται τα σκουπίδια. Γιατί; Διότι απλούστατα σκουπίδια δεν υπήρχαν. Οι κότες έτρωγαν τα αποφάγια και τα υπόλοιπα γίνονταν λίπασμα. Ελάχιστα άλλα περισσεύματα η γιαγιά μου τα πέταγε σε ένα ξεροπήγαδο που δεν γέμισε ποτέ.

Όταν, τη δεκαετία του ‘60, πήγαινες να αγοράσεις μια τυρόπιτα, στην έδιναν απευθείας στο χέρι μέσα σε ένα κομματάκι λαδόκολλας. Σήμερα είναι μια περίτεχνη διαδικασία: ο υπάλληλος φοράει πλαστικά γάντια μιας χρήσης, στην προσφέρουν με καμιά δεκαριά φύλλα χημικώς λευκασμένου χαρτοπολτού, τη βάζουν προσεκτικά μέσα σε μια ακόμη πιο παχιά χαρτοσακούλα και στην παραδίδουν στο τελικό στάδιο της συναλλαγής μέσα σε μια ακόμη πλαστική σακούλα.

Μόλις βγεις από το φούρνο τα πετάς όλα αυτά χωρίς περίσκεψη. Ο Δήμος ας φροντίσει από κει και πέρα. Ακόμη και την κίνηση να πετάξεις όλα αυτά στον κάδο, δωρεάν εκείνη τη στιγμή, δεν την συνδέεις με τα δημοτικά τέλη και όλα τα άλλα που θα πληρώσεις αργότερα, εσύ και τα παιδιά σου.

Διαβάστε ακόμα: Δεν είσαι ακτιβιστής του καναπέ; Μη νιώθεις τύψεις!

TAGS :
περιβάλλον πλαστικό

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook