Δημήτρης Ποτηρόπουλος: Ήρθε η ώρα να ωριμάσουμε

“Δεν υπάρχουν επιλογές αενάως ανέμελες, σε τούτη τη ζωή τίποτε δεν χαρίζεται. Η επιλογή μας οφείλει να είναι συνειδητή και κρυστάλλινη”, υποστηρίζει ο διακεκριμένος αρχιτέκτονας που προτρέπει -εμμέσως και με νηφαλιότητα- στο ΝΑΙ.

Όποιος έχει δουλέψει σκληρά, όποιος έχει συναναστραφεί με κόσμο από όλη την κοινωνική διαστρωμάτωση της χώρας, όποιος έχει ταξιδέψει, σπουδάσει ή και ζήσει στο εξωτερικό, όποιος μπόρεσε σε κάποιο βαθμό να απαλλαγεί από τα οικογενειακά του στερεότυπα και να παρατηρήσει τον μικρόκοσμό μας μακροσκοπικά και κατά το δυνατόν αποστασιοποιημένα, αυτός ξέρει.

Γνωρίζει πολύ καλά ότι όλοι μας ευθυνόμαστε, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, για τη σημερινή κατάντια της χώρας. Διότι πώς αλλιώς μπορούν να εξηγηθούν οι κατ’ εξακολούθηση λανθασμένες επιλογές μας ως έθνος σε μια σειρά κρίσιμων σημείων καμπής της ιστορίας μας μετά το 1821, αλλά και οι διαχρονικά χαμηλές επιδόσεις μας στα διάφορα συλλογικά πεδία δράσεων;

Μας απασχολεί, πολύ περισσότερο από ό,τι αρμόζει, η ευδαιμονία μας, “η ηδονή για την οποία δεν μεταμελείται κανείς”, όπως έλεγε ο Σωκράτης, ο οποίος όμως αλλιώς την εννοούσε. Προς επίρρωση τούτων, γνωστό και αδιαμφισβήτητο είναι ότι οι σύγχρονοι Έλληνες καταναλώναμε περισσότερα από όσα παράγαμε, τόσο σε υλικό επίπεδο όσο και στο άυλο. Η “σύγχρονη” Ελλάδα, ενώ ως προς τους οικονομικούς δείκτες έμοιαζε να αναπτύσσεται, επί της ουσίας δεν βίωνε φάση εξέλιξης, αλλά στασιμότητας, αν όχι οπισθοδρόμησης.

Ο κρατικός μηχανισμός ουδέποτε εκσυγχρονίστηκε, ώστε να δουλεύει -ως όφειλε- σαν καλοκουρδισμένο ρολόι, ενώ ο ιδιωτικός τομέας δεν μπόρεσε να δημιουργήσει οργανωμένη παραγωγή και ανταγωνιστικά εξαγωγικά προϊόντα. Η καινοτομία είναι σχεδόν άγνωστη έννοια σε μας, όπως επίσης η βασισμένη στις σύγχρονες τεχνολογίες αγροτική παραγωγή, πόσω μάλλον η βαριά βιομηχανία.

Δίπλα σε όλα αυτά, η απανταχού παρούσα κατάρα μας, αυτή τη διαφθοράς, της διαπλοκής, της μεγάλης και της ελάχιστης. Είναι δυνατόν λοιπόν να μην αναρωτηθεί κάποιος, αν για όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας – από μας, για μας – δεν ευθύνεται πρώτα απ’ όλα η ίδια η νοοτροπία μας;

Δεν θέλω να κουράσω μηρυκάζοντας για άλλη μια φορά την άποψή μου περί της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού που πέρασαν και δεν μας άγγιξαν, ενόσω εμείς βαδίζαμε στο “νεκρό” χρόνο της Τουρκοκρατίας. Οφείλω, όμως, να πω ότι έχω πεισθεί απόλυτα πλέον για το βάρος της συλλογικής μας ευθύνης σε ό,τι αφορά τα του οίκου μας.

Όλα αυτά δεν σημαίνουν βέβαια ότι παράλληλα με τα δικά μας λάθη δεν συντρέχουν και εξωτερικοί παράγοντες, οι οποίοι επηρέασαν αρνητικά κατά περιόδους την εθνική μας πορεία. Όπως οι εσφαλμένες αποφάσεις και ολιγωρίες της Ε.Ε. στο σύγχρονο παράδειγμα της κρίσης που ζούμε, και όχι μόνον, η οποία Ε.Ε. σαφέστατα αποκλίνει από την αρχική της στόχευση και ουσία.

Ωστόσο. Και άλλες χώρες βρέθηκαν στην ίδια με τη δική μας δυσμενή οικονομική θέση – όπως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Κύπρος – αλλά κατάφεραν να την ξεπεράσουν. Αυτό, για όποιον θέλει να είναι στοιχειωδώς ειλικρινής με τον εαυτό του, κάτι σημαίνει.

Αν για μας το μείζον πρόβλημα είναι να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη και να συνομιλήσουμε μαζί του τίμια και με αυτοκριτική διάθεση, ένα δεύτερον μείζον θέμα αποτελεί η ανάγκη να αποφασίσουμε επιτέλους πού ανήκουμε. Γεωπολιτικά, πολιτισμικά, ακόμη και αισθητικά. Να αναρωτηθούμε, ποιος είναι ο φυσικός μας χώρος, με ποιους λαούς συνοδοιπορούν τα συμφέροντα και οι ανάγκες μας, τουλάχιστον οι περισσότερες. Με την Ευρώπη ή με την “καθ΄ημάς Ανατολή”;

Διαβάστε ακόμα: Περί του “Τι ανάγκη έχεις εσύ;”

Η όποια επιλογή μας θα έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες και δυσκολίες. Δεν υπάρχουν επιλογές αενάως ανέμελες, σε τούτη τη ζωή τίποτε δεν χαρίζεται. Η επιλογή μας οφείλει να είναι συνειδητή και κρυστάλλινη, ώστε να μη μας παρασύρει σε μεσοβέζικους και επικίνδυνους δρόμους.

Είναι πράγματι δυσεξήγητο το γεγονός ότι, κατά τη διάρκεια της κρίσης των τελευταίων πέντε ετών, τα ελληνικά πολιτικά κόμματα δεν κατάφεραν να συνεννοηθούν μεταξύ τους, ώστε να την αντιμετωπίσουν συντεταγμένα, στη βάση μιας εθνικής συνεννόησης, όπως είθισται να λέγεται.

Όμως, τα πολιτικά κόμματα και οι πολιτικοί μας είναι δικός μας καθρέφτης, ας μην γελιόμαστε. Όπως λέει και ο Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας του ΑΠΘ Νικόλας Σεβαστάκης σε πρόσφατη συνέντευξή του: “Το «εμείς ή αυτοί» λειτούργησε καταστροφικά. Δεν μπορεί να παράγει συναινέσεις και τις συναντήσεις που χρειάζεται οποιαδήποτε στιγμή κρίσης για να ξεπεραστεί. Δεν μπορείς να λειτουργείς με όρους ενός μεταφυσικού εμφυλίου, ενοχοποιώντας την αντίπαλη άποψη ως εθνικά και κοινωνικά ύποπτη”.

Ας αφήσουμε λοιπόν τη λάσπη και τις υπεκφυγές και ας κοιτάξουμε κατάματα το πρόβλημα. Δεν υπάρχουν πλέον περιθώρια για εγωϊσμούς, δεξιές ή αριστερές λαϊκιστικές κορώνες, μικρο-κομματικά συμφέροντα και ιδεολογικοπολιτικά πειράματα – η χώρα μας καταστρέφεται. Στην Ελλάδα υπάρχει πλέον τεράστιο κοινωνικό θέμα.

Δεν έχουμε να κάνουμε μόνο με προβλήματα λαϊκισμού, αλλά με αλματώδη διεύρυνση της ανεργίας, της φτώχειας και της ανέχειας. Η λύση του προβλήματος δεν μπορεί πλέον να είναι συμβατική, μέσω μιας επανάληψης του μοντέλου διακυβέρνησης που γνωρίζουμε, του “ελληνικού (δεξιού, κεντρώου και αριστερού) μοντέλου”. Πρέπει να προχωρήσουμε παραπέρα.

Έχουμε την ανάγκη ενός πολιτικού φορέα που θα τον συναποτελούν φρέσκα, αμόλυντα πολιτικά πρόσωπα και όχι επαγγελματίες της πολιτικής – ούτε άλλου είδους “επαγγελματίες”. Που θα μιλήσει ορθολογικά, τίμια και με διαύγεια. Που θα αναλύσει μαζί μας την κοινωνία μας, εντοπίζοντας ευθύνες όχι μόνον προς τα πάνω αλλά και προς τα κάτω.

Ούτε η στροφή προς τον εθνικισμό συνιστά λύση ούτε όμως και η αθώωση της ελληνικής κοινωνίας συνολικά. Διότι μέσα στην κοινωνία μας υπάρχει το μεγάλο τμήμα των μεσαίων στρωμάτων που σημαντικό μέρος του αναπαρήγαγε τόσα χρόνια πολιτική και οικονομική διαφθορά και τη νοοτροπία του εύκολου δρόμου.

Δεν αντέχουμε πια σε άλλες απλουστεύσεις, οφείλουμε να αντιληφθούμε την πολυπλοκότητα της κατάστασης, να προχωρήσουμε σε νέες θέσεις, σε σύνθεση που μπορεί να παράγει τις συναινέσεις που χρειαζόμαστε. Είμαστε, εκ των πραγμάτων, υποχρεωμένοι να αναστοχαστούμε.

Για να επανέλθουμε όμως στα προηγούμενα, ίσως η αρχιτεκτονική της Ε.Ε. να μην αποτελεί το τέλειο μοντέλο, κάθε άλλο, όμως την ίδια την ιδέα της Ευρώπης – με όλα όσα αυτή περιλαμβάνει και συμβολίζει – μπορούμε να την κατανοήσουμε και να τη δεχτούμε ως συλλογικό πολιτισμικό πρόταγμα, χρήσιμο για μας.

Στο κάτω-κάτω, είναι οι αρχαίοι ημών πρόγονοι που την ονομάτισαν και την τροφοδότησαν με την κουλτούρα τους. Ας αφήσουμε λοιπόν να μας “παρασύρει”, εκεί είναι η θέση μας. Στην Ευρώπη των λαών, των πολιτών, όπως θέλετε να την πούμε…

Διαβάστε ακόμα: Κοινωνικό συμβόλαιο και ευρώ.

TAGS :
grexit αποψη δημοψήφισμα Ελλάδα Πολιτική Ποτηρόπουλος

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook