too_many_mouths_by_sparrow667

Στη χρήση του λόγου ως ηχητικού παράσιτου, ως νεφελώματος, αδυνατείς πλέον να διακρίνεις αν έχεις να κάνεις με ηθελημένη δολιότητα ή χαύνα διανοητική οκνηρία. Photo credit: sparrow667

Σήμερα, συχνά μιλάμε για οικονομικό πρόγραμμα και κοινωνικό σχεδιασμό. Περί τίνος πρόκειται; Για ένα πλάνο που σκοπό έχει μια καλύτερη ζωή για τους ανθρώπους μιας επιχείρησης, ενός κλάδου, μιας κοινωνίας; Όχι. Το να μιλάς για οικονομικό πρόγραμμα και κοινωνικό σχεδιασμό είναι να «μιλάς για να μην πεις» πώς στην καλύτερη περίπτωση θα εφαρμοστεί ένα σχέδιο που θα παράξει ανέργους και στη χειρότερη ότι δεν έχεις ιδέα τι πρέπει να κάνεις.

Αν η γλώσσα χρησίμευε μόνο για να «ειπωθεί» κάτι, τα λόγια θα ήταν πιο σπάνια, η σιωπή πιο συχνή. Οι λέξεις δεν χρησιμοποιούνται μόνο για να μεταδώσουν ένα μήνυμα, να πληροφορήσουν για ένα γεγονός, να σε κάνουν να νιώσεις κάτι, να εκφράσεις μια σκέψη. Χρησιμεύουν επίσης στο να παρεμποδίσουν την επικοινωνία, να θολώσουν τα νερά, να παρεμβάλουν ένα παραπέτασμα φλύαρου θορύβου μεταξύ των όντων.

Στην κοινωνία μας όπου το ψεύδος θεωρείται ως μία εκ των καλών τεχνών της εξουσίας και η παραποίηση ως ένα από τα φυσικά εργαλεία του οφέλους, το «να μιλάς για να μην πεις τίποτα» αναπτύχθηκε σε όλους τους τομείς. Το αόριστο, το ασαφές, το συγκεχυμένο, το φλου, το τίποτα έχουν την τιμητική τους στις συζητήσεις. Σ’ αυτήν τη χρήση του λόγου ως ηχητικού παράσιτου, ως νεφελώματος, αδυνατείς πλέον να διακρίνεις αν έχεις να κάνεις με ηθελημένη δολιότητα ή χαύνα διανοητική οκνηρία.

Έχουμε γίνει οπαδοί της άποψης πως «δεν υπάρχει πρόβλημα που η απουσία λύσης να μην μπορεί να επιλύσει». Όμως, αυτό ισχύει για τις Μπελ Επόκ κι όχι για τα Πέτρινα Χρόνια.

Το φαινόμενο δεν αφορά μόνο στους πολιτικούς, τους καθηγητές ή τους «ειδικούς», αλλά αποτελεί και jargon των επιχειρήσεων. Αυτός που αποκαλείται «Σύμβουλος Επικοινωνίας» δεν είναι τίποτε άλλο από «Υπεύθυνος Διαφήμισης». Και ενώ ο «Διευθυντής Ανθρώπινου Δυναμικού» φαντάζει να αντλεί από το θησαυρό της ιδιοφυίας του είδους, δεν αργείς να αντιληφθείς ότι αυτός ο πρίγκιπας της αναθρώσκουσας ανθρωπίλας δεν είναι παρά το παλιό πιστό σκυλί, ο «Προσωπάρχης».

Όλο αυτό, μια τροφαντή αεροσυνοδός θα διαβεβαίωνε ότι φέρνει στο μυαλό το «overbooking». Όπερ σημαίνει ότι πουλήσανε δυο φορές τη θέση σας. Είναι κούφιο, είναι θολό, είναι «τεχνικό», είναι ωραίο.

Οι εκφωνήσεις του «μιλάω δίχως να λέω τίποτα» υπερέχουν παρασάγγας του παλιού, καλού, πρόσχαρου ψέματος ή ακόμα του κυνικού και στεγνού ψεύδους, εκείνου που μόλις την πάταγες, σ’ έκανε να ουρλιάξεις «Μου τη φέρανε». Το «να μιλάς δίχως να λες τίποτα» είναι πιο περίπλοκο, πιο συγκεχυμένο, μια διαστροφή πολύ πιο εκλεπτυσμένη.

Όταν αυτά συμβαίνουν σε μια Μπανανία (ας είμαστε ειλικρινείς), το πρόβλημα αποκτά γκροτέσκες διαστάσεις, γιατί συνοδεύεται από απουσία κανόνων. Και μεγεθύνεται περισσότερο από τη διαπίστωση του Μπάουμαν –το είχε ήδη διακρίνει από τη δεκαετία του ’80 ο Μιτεράν- ότι η πολιτική στη Δύση έχει χάσει την εξουσία, η οποία έχει περάσει στην αγορά. Κι αυτό γιατί η πρώτη μπορεί να δράσει μόνο τοπικά, ενώ η δεύτερη παγκόσμια. Αλήθεια που κάνει κάθε ιδεολογία να νιώθει άβολα, γι’ αυτό και την κρύβει κάτω από το χαλί.

Οπότε σε μια κοινωνία τόσο αποπροσανατολισμένη, τόσο παιδαριώδη και σε τέτοια κρίση, υποχρεούμαι να εμπιστευθώ προς το παρόν εκείνους που τουλάχιστον διαθέτουν την τεχνοκρατική επάρκεια για να παίξουν το παιχνίδι και με κοροϊδεύουν λιγότερο.

Ένας Γάλλος πολιτικός έλεγε «δεν υπάρχει πρόβλημα που η απουσία λύσης να μην μπορεί να επιλύσει». Όμως, αυτό ισχύει για τις Μπελ Επόκ κι όχι για τα Πέτρινα Χρόνια.

Ας κρατάμε τουλάχιστον στο πίσω μέρος του μυαλού μας την αποστροφή του Ατταλί: «Η ευφυέστερη μορφή εγωισμού είναι ο αλτρουισμός».

 

Διαβάστε ακόμα: Κάτω η 21η Σεπτεμβρίου! – Γιατί ποθούμε να μην ξημερώσει η επόμενη μέρα.

 

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top