Τα ρατσιστικά στερεότυπα του Παγκοσμίου Κυπέλλου

Η Σενεγάλη έπαιξε πολύ ωραία μπάλα και ήταν μια από τις ευχάριστες εκπλήξεις της φετινής διοργάνωσης. Ωστόσο ελάχιστοι έκαναν λόγο για το τακτικό στήσιμο της ομάδας στο γήπεδο. (Φωτογραφία: VI Images via Getty Images / Ideal Image)

Εδώ και πολλά χρόνια που βλέπω αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου, ως λάτρης του Αφρικανικού ποδοσφαίρου -και δη της Νιγηρίας- συνηθίζω να δίνω ιδιαίτερη βάση στη μετάδοση που κάνουν οι σπόρτκαστερ κατά την διάρκεια των ματς των ομάδων από αυτή την Ήπειρο. Προσέχω το πως χειρίζονται την γλώσσα τους και τους χαρακτηρισμούς τους όταν αναφέρονται σε Αφρικανούς παίκτες.

Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι αυτού του Άλαν Σούγκαρ, Βρετανού επιχειρηματία και τηλεοπτικής περσόνας, ο οποίος τουίταρε για την ποδοσφαιρική ομάδα της Σενεγάλης ότι «έχω δει αρκετούς από αυτούς στην παραλία της Μαρμπέλα να πουλάνε γυαλιά ηλίου». Όταν η Σενεγάλη κέρδισε την Πολωνία πριν λίγες μέρες, σχολιαστές των αγώνων -ανάμεσα τους και ο πρώην προπονητής της Κροατίας και της Γουεστ Χάμ Σλάβεν Μπίλιτς- έκαναν λόγο για «παράδοση» της Πολωνίας στην φυσική δύναμη και ταχύτητα των Σενεγαλέζων. Η Σενεγάλη δεν προκρίθηκε στον δεύτερο γύρο του Παγκοσμίου Κυπέλλου, αλλά έπαιξε πολύ ωραία μπάλα και ήταν μια από τις ευχάριστες εκπλήξεις της φετινής διοργάνωσης. Ωστόσο ελάχιστοι έκαναν λόγο για το τακτικό στήσιμο της ομάδας στο γήπεδο και το κοουτσάρισμα του μοναδικού μαύρου προπονητή στην Ρωσία, του πρώην ποδοσφαιριστή Αλίου Σισέ.

Ο τεχνικός της Σενεγάλης Αλίου Σισέ ήταν ο μοναδικός μαύρος προπονητής στα γήπεδα της Ρωσίας. (Φωτογραφία: VI Images via Getty Images / Ideal Image)

Ένα άλλο παράδειγμα της ίδιας μορφής συγκαλυμμένου ρατσισμού έγινε από έναν από τους σχολιαστές του BBC που περιέγραφε με ενθουσιασμό τον Αχμέντ Μούσα της Νιγηρίας ως «γαζέλα» μετά από ένα γκολ του. Ενδεχομένως ο σχολιαστής να μην ήθελε να κάνει ρατσιστικό υπαινιγμό, κάθε άλλο, όμως το σύνηθες είναι να συγκρίνονται Αφρικανοί αθλητές με ζώα. Χρόνια πριν ο Ζορζ Γουεά σημερινός πρόεδρος της Λιβερίας και κάποτε ο καλύτερος παίκτης του κόσμου, χαρακτηριζόταν «πάνθηρας», ενώ ο μεγάλος αστέρας της Γαλλίας Τιερί Ανρί παρομοιαζόταν με «αντιλόπη». Τα παραδείγματα είναι πολλά. Αντίθετα είναι πολύ σπάνιες οι περιπτώσεις που κάποιος λευκός ποδοσφαιριστής παρομοιάζεται με ζώο.

Ασφαλώς από τα παραπάνω δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι Έλληνες σπορτκάστερ και δημοσιογράφοι. Θυμάμαι το 1994, όταν ο Ολυμπιακός απέκτησε από την Σετουμπάλ τον σέντερ φόρ της Νιγηρίας Ρασίντ Γιεκινί, οι τίτλοι στις εφημερίδες όπως «μαύρο διαμάντι» έδιναν και έπαιρναν. Το μαύρο διαμάντι βέβαια ακούστηκε πρώτη φορά παγκοσμίως το 1958 για τον μεγάλο Πέλε, μια έκφραση που ούτως ή άλλως είναι άστοχη αφού παραπέμπει στα λεγόμενα ματωμένα διαμάντια της Αφρικής.

Δεν είναι όμως μόνο το ποδόσφαιρο, το στερεότυπο αφορά σε όλα τα αθλήματα. Στο μπάσκετ για παράδειγμα σπορτκάστερ κατά την διάρκεια αγώνων του Μουντομπάσκετ κάνουν ανάλογα σχόλια όταν παίζει μια Αφρικανική ομάδα. Ακόμα και στο NBA ρατσιστικά υπαινικτικά σχόλια γίνονταν για μπασκετμπολίστες από την Αφρική, όπως για παράδειγμα τον μακαρίτη Μανούτ Μπολ για τον οποίο έλεγαν ότι το ύψος του οφείλεται στην καταγωγή του. Ο Μανούτ Μπόλ βέβαια που πέθανε πάμπτωχος είχε κάνει τεράστιο φιλανθρωπικό έργο στην πατρίδα του, ξοδεύοντας μια ολόκληρη περιουσία. Την ώρα που άλλοι αστέρες του ΝΒΑ αγόραζαν αυτοκίνητα, ο… «χαζός Αφρικανός» έφτιαχνε νοσοκομεία στο Σουδάν.

Οι νίκες του Χαϊλέ Γκεμπρεσελασιέ στους Ολυμπιακούς Aγώνες είχαν μια εξευγενισμένη εκδοχή της «σωματικότητας». (Φωτογραφία: Andy Lyons / Getty Images / Ideal Image)

Ένα άλλο παράδειγμα είναι οι αθλητές από την Κένυα, την Αιθιοπία και άλλες χώρες της Ανατολικής Αφρικής, που θεωρούνται φυσικά προικισμένοι και ως εκ τούτου πρωταγωνιστές των μεγάλων αποστάσεων στους Ολυμπιακούς Aγώνες.
Αθλητές για τους οποίους συχνά ακούμε ότι είναι καλύτεροι γιατί «τρέχουν για να πάνε από ένα χωριό στο άλλο», παραβλέποντας ωστόσο το γεγονός ότι το τρέξιμο θέλει τακτική εκτός από προπόνηση. Τέτοιες ήταν οι εκφράσεις που ακούγαμε στις αρχές του 90′ για τον μεγάλο Αιθίοπα Χαϊλέ Γκεμπρεσελασιέ ή τον Γουίλσον Κίπκετερ. O δε Γκεμπρεσελασιέ, όπως και ο σπρίντερ από την Ναμίμπια Φράνκι Φρέντερικς αποτελούν και τεράστιες προσωπικότητες για την χώρα τους και όχι μόνο. Πάντα οι νίκες τους στους Ολυμπιακούς Aγώνες είχαν μια εξευγενισμένη εκδοχή της «σωματικότητας».

Το πρόβλημα με αυτή την ιδέα της σωματικότητας είναι ότι είναι μια μυθολογία που υποβαθμίζει τον Αφρικανό / μαύρο αθλητή, υποβαθμίζει τη δημιουργικότητα και τη στρατηγική σκέψη του στα μάτια του δυτικού ακροατηρίου.

Διαβάστε ακόμα: Η ατελείωτη ελεύθερη πτώση του Diego Armando Maradona

TAGS :
αθλητές αθλητισμός Μουντιάλ 2018 Παγκόσμιο Κύπελλο 2018 ρατσισμός Σενεγάλη στερεότυπα

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook