Ο Σι Τζινπίνγκ έχει τον έλεγχο της χώρας του με τρόπο που κανείς από του προκατόχους του μετά τον Μάο δεν κατάφερε. Και αν ο Μάο κυβερνούσε μια Κίνα χαοτική και πάμφτωχη, ο Σι εξουσιάζει την ατμομηχανή της παγκόσμιας ανάπτυξης. (Φωτογραφία: South China Morning Post)

Οι Αμερικανοί πρόεδροι έχουν τη συνήθεια να περιγράφουν με δέος τους Κινέζους ομολόγους τους. Ο Ρίτσαρντ Νίξον κολάκευσε τον Μάο Τσε Τουνγκ λέγοντάς του ότι τα γραπτά του «άλλαξαν τον κόσμο». Ο Τζίμι Κάρτερ περιέγραφε τον Ντενγκ Σιαοπίνγκ επιστρατεύοντας ολόκληρη σειρά θετικών χαρακτηρισμών: «Έξυπνος, σκληρός, ευφυής, ειλικρινής, θαρραλέος, ευπαρουσίαστος, φιλικός, με αυτοπεποίθηση». Ο Μπιλ Κλίντον αποκαλούσε τον Ζιανγκ Ζεμίν «οραματιστή» και «άνθρωπο ξεχωριστής ευφυΐας». Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι εξίσου γοητευμένος. Σύμφωνα με τη Washington Post, περιέγραψε τον Σι Τζινπίνγκ ως «ίσως τον ισχυρότερο ηγέτη» που είχε η Κίνα εδώ και έναν αιώνα.

Πιθανόν ο Τραμπ να έχει δίκιο. Και θα μπορούσε να προσθέσει -αν κάτι τέτοιο δεν αποτελούσε πολιτική αυτοκτονία για έναν Αμερικανό πρόεδρο- ότι «ο Σι είναι ο ισχυρότερος ηγέτης στον κόσμο».

Βέβαια, η οικονομία της Κίνας είναι δεύτερη σε μέγεθος στον κόσμο πίσω από τις ΗΠΑ και ο στρατός της ωχριά μπροστά σε εκείνον της υπερδύναμης. Όμως η ισχυρή οικονομία και ο στρατιωτικός εξοπλισμός δεν είναι το παν. Ο ηγέτης του ελεύθερου κόσμου βλέπει τις σχέσεις με άλλα κράτη ως εμπορική συναλλαγή και δεν δείχνει ικανός να εφαρμόσει την ατζέντα του στο εσωτερικό. Μπορεί οι ΗΠΑ να εξακολουθούν να είναι η ισχυρότερη χώρα στη Γη, όμως ο ηγέτης της είναι πιο αδύναμος στο εσωτερικό και λιγότερο αποτελεσματικός στο εξωτερικό από κάθε προκάτοχό του, κυρίως επειδή περιφρονεί τις αξίες και τις συμμαχίες που θεμελιώνουν την αμερικανική επιρροή στον κόσμο.

Αντιθέτως, ο πρόεδρος του μεγαλύτερου απολυταρχικού κράτους στον κόσμο περπατάει καμαρωτός σε κάθε του ταξίδι. Έχει τον έλεγχο της χώρας του με τρόπο που κανείς από του προκατόχους του μετά τον Μάο δεν κατάφερε. Και αν ο Μάο κυβερνούσε μια Κίνα χαοτική και πάμφτωχη, ο Σι εξουσιάζει την ατμομηχανή της παγκόσμιας ανάπτυξης.

Η επιρροή και η ισχύς του Σι θα είναι στο προσκήνιο από τις 18 Οκτωβρίου, στο συνέδριο του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος (σ.σ. του οποίου ο Σι είναι και γενικός γραμματέας) στο Πεκίνο, το πρώτο στο οποίο ο Σι θα προεδρεύσει. Οι 2.300 σύνεδροι αναμένεται να τον αποθεώσουν. Οι σκεπτικοί παρατηρητές θα μπορούσαν να αναρωτηθούν αν ο Κινέζος ηγέτης θα χρησιμοποιήσει την ισχύ του για το καλό ή για το κακό.

Στο εσωτερικό της χώρας του ο Σι κυβερνά σχεδόν εξίσου ανελεύθερα με τον Πούτιν. Πιστεύει ότι και οι μικρότερες πολιτικές παραχωρήσεις μπορεί να αποδειχθούν ολέθριες.

Κόσμε, πρόσεχε

Στα πολλά επίσημα ταξίδια του ο Σι Τζινπίνγκ παρουσιάζει τον εαυτό του ως απόστολο της ειρήνης και της φιλίας, ως φωνή της λογικής σε έναν κόσμο που αντιμετωπίζει προβλήματα. Τα ελαττώματα του Ντόναλντ Τραμπ κάνουν τη δουλειά του ευκολότερη. Στο Νταβός τον περασμένο Ιανουάριο ο Σι υποσχέθηκε στην οικονομική ελίτ ότι θα υποστηρίξει την παγκοσμιοποίηση, το ελεύθερο εμπόριο και τη Συμφωνία των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή. Τα μέλη της ομήγυρης τον άκουσαν με ευχαρίστηση και ανακούφιση σκεπτόμενοι ότι, ευτυχώς, μια υπερδύναμη έχει τη θέληση να υπερασπιστεί το σωστό, ακόμα και αν ο Τραμπ δεν την έχει.

Τα λόγια του Σι έχουν αξία εν μέρει επειδή η χώρα του έχει το μεγαλύτερο συναλλαγματικό απόθεμα στον κόσμο. Επιπλέον, η πρωτοβουλία Belt and Road (σ.σ. το πρόγραμμα «Οικονομική Ζώνη του Δρόμου του Μεταξιού» και «Θαλάσσια Οδός του Μεταξιού του 21ου αιώνα») που αποτελεί δική του έμπνευση, έχει ένα ξεκάθαρο μήνυμα: εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια κινεζικών κεφαλαίων θα επενδυθούν στο εξωτερικό σε σιδηροδρόμους, λιμάνια, ενεργειακούς σταθμούς και άλλα έργα υποδομής βοηθώντας πολλές χώρες να ευημερήσουν. Είναι το είδος της ηγεσίας που οι ΗΠΑ έχουν εγκαταλείψει μετά το Σχέδιο Μάρσαλ – πρόγραμμα σημαντικά μικρότερο από το τρέχον κινεζικό.

Χωρίς προηγούμενο είναι και η στρατιωτική ισχύς που επιδεικνύει η Κίνα υπό την ηγεσία του Σι Τζινπίνγκ. Φέτος εγκαινιάστηκε η πρώτη στρατιωτική βάση εκτός της χώρας, στο Τζιμπουτί. Έχει στείλει τα πολεμικά της πλοία της στο κατώφλι του ΝΑΤΟ, στη Βαλτική, να διεξάγει γυμνάσια με τον ρωσικό στόλο. Η Κίνα δηλώνει ότι ποτέ δεν θα εισβάλλει σε καμία χώρα προκειμένου να επιβάλλει τη θέλησή της – εκτός από την Ταϊβάν, την οποία δεν θεωρεί καν χώρα. Υποστηρίζει ότι όλες της οι κινήσεις έχουν σκοπό τη διατήρηση της ειρήνης, την καταπολέμηση της πειρατείας στις θάλασσες και τη στήριξη ανθρωπιστικών αποστολών. Όσο για τα τεχνητά νησιά στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας που η ίδια δημιούργησε και στα οποία λειτουργούν στρατιωτικά αεροδρόμια, τονίζει ότι έχουν αμυντικό χαρακτήρα.


Διαβάστε ακόμα: Jagmeet Singh, ο ηγέτης των άλλων «Νεοδημοκρατών» (του Καναδά)


Σε αντίθεση με τον Βλάντιμιρ Πούτιν, ο Σι δεν προκαλεί αναστάτωση στην παγκόσμια πολιτική προσπαθώντας να υπονομεύσει τη δημοκρατία και να αποσταθεροποιήσει τη Δύση. Ωστόσο, είναι πολύ ανεκτικός στις ατασθαλίες της συμμάχου του, και πυρηνικής δύναμης, Βόρειας Κορέας. Επιπλέον, η στρατιωτική συμπεριφορά της ίδιας της Κίνας ανησυχεί τους γείτονές της στη Νοτιοανατολική Ασία, αλλά και την Ινδία και την Ιαπωνία.

Στο εσωτερικό της χώρας του ο Σι κυβερνά σχεδόν εξίσου ανελεύθερα με τον Πούτιν. Πιστεύει ότι ακόμα και οι μικρότερες πολιτικές παραχωρήσεις μπορεί να αποδειχθούν ολέθριες όχι μόνο για τον ίδιο, αλλά και για το καθεστώς. Η μοίρα της ΕΣΣΔ τον στοιχειώνει και αυτή η ανασφάλεια έχει συνέπειες. Είναι καχύποπτος όχι μόνο απέναντι στους εχθρούς που ο ίδιος έχει δημιουργήσει με τις διώξεις του, αλλά και απέναντι στην ταχέως αναπτυσσόμενη μεσαία τάξη της Κίνας και στους νεαρότερους πολίτες της χώρας, οι οποίοι ενηλικιώθηκαν περίπου όταν εκείνος ανέλαβε την εξουσία. Δείχνει αποφασισμένος να εντείνει τον έλεγχο στην κινεζική κοινωνία κυρίως αναβαθμίζοντας τα συστήματα παρακολούθησης και κρατώντας τις δυνάμεις της οικονομίας υπό την εξουσία του κόμματος. Όλο αυτό θα κάνει την Κίνα λιγότερο πλούσια από όσο θα έπρεπε να είναι και τη ζωή εκεί περισσότερο καταπιεστική. Η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει χειροτερεύσει επί των ημερών του Σι, με τους ηγέτες του κόσμου να μην έχουν εκφράσει ούτε έναν επικριτικό ψίθυρο.

Οι φιλελεύθεροι θρήνησαν στο παρελθόν τα «δέκα χαμένα χρόνια» των μεταρρυθμίσεων που δεν έγιναν στα χρόνια του προκατόχου του Σι, Χου Ζιντάο. Η δεκαετία έγινε δεκαπενταετία και πιθανότατα θα γίνει εικοσαετία. Κάποιοι αισιόδοξοι υποστηρίζουν ότι δεν έχουμε δει ακόμα το πραγματικό πρόσωπο του Σι. Ότι το συνέδριο θα τον βοηθήσει να εδραιώσει την εξουσία του και ότι στη συνέχεια θα ξεκινήσει κοινωνικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις το συντομότερο, στηριζόμενος στην -έστω μερική- επιτυχία του ενάντια στη διαφθορά. Αν ο Σι είναι κρυπτοπλουραλιστής, τότε κρύβεται πολύ αποτελεσματικά.

Επιπλέον, και προς ανησυχία όσων πιστεύουν ότι οι όλοι ηγέτες έχουν ημερομηνία λήξεως, ο Σι Τζινπίνγκ δεν φαίνεται να σκοπεύει να αποχωρήσει συμπληρώνοντας δεκαετία -όπως έκαναν οι προκάτοχοί του- το 2022.

Ο Σι Τζινπίνγκ δεν φαίνεται να σκοπεύει να αποχωρήσει συμπληρώνοντας δεκαετία -όπως έκαναν οι προκάτοχοί του- το 2022. (Εικονογράφηση: Jon Berkeley / Economist)

Λόγοι για να ανησυχούμε

Ο Σι Τζινπίνγκ μπορεί να πιστεύει ότι η συγκέντρωση σχεδόν απόλυτης εξουσίας επί 1,4 δισ. ανθρώπων στα χέρια ενός ηγέτη είναι, για να δανειστούμε μια αγαπημένη του φράση, «η νέα κανονικότητα» στην κινεζική πολιτική. Αλλά αυτό δεν είναι κανονικό, είναι επικίνδυνο. Κανείς δεν πρέπει να έχει τόσο μεγάλη εξουσία. Η ενός ανδρός αρχή είναι παράγοντας αποσταθεροποίησης για την Κίνα, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν με τον Μάο και την Πολιτιστική του Επανάσταση. Είναι επίσης παράγοντας αυθαίρετης συμπεριφοράς στο εξωτερικό, πράγμα εξαιρετικά ανησυχητικό σε μια εποχή που η Αμερική του Τραμπ κλείνεται στον εαυτό της δημιουργώντας ένα κενό εξουσίας.

Ο κόσμος δεν θέλει ούτε απομονωμένες τις Ηνωμένες Πολιτείες ούτε μια δικτατορία στην Κίνα. Δυστυχώς, είναι πιθανό να συμβούν και τα δύο.

[Πηγή: Economist]

 

Διαβάστε ακόμα: Ποιος είναι ο Ronan Farrow που αποκάλυψε το μεγαλύτερο σεξουαλικό σκάνδαλο του Hollywood;

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top