Adam Smith, Graig Mello, Eric Kandel, Elisabeth Blackburn, AaronCiechanover, Daniel McFadden, eric Maskin, Photo Credit: Nobel Media AB 2014/Jonas Borg.

Το πρόγραμμα «Nobel Week Dialogue» συγκέντρωσε κορυφαίους επιστήμονες, Νομπελίστες, φημισμένους στοχαστές. Εδώ οι Adam Smith, Graig Mello, Eric Kandel, Elisabeth Blackburn, Aaron Ciechanover, Daniel McFadden, Εric Maskin. Photo Credit: Nobel Media AB 2014/Jonas Borg.

Το Νοέμβριο που μας πέρασε, έζησα στη Στοκχόλμη από κοντά την απίστευτη εμπειρία της Εβδομάδας Διαλόγου Nobel, τη «γέφυρα μεταξύ της επιστημονικής κοινότητας και της κοινωνίας». Το πρόγραμμα «Nobel Week Dialogue» συγκέντρωσε κορυφαίους επιστήμονες, Νομπελίστες, φορείς χάραξης κοινωνικής πολιτικής στον κόσμο, εκπροσώπους 90 χωρών, φημισμένους στοχαστές και 1.500 φοιτητές από τα πανεπιστήμια Γκέτενμπουργκ και Στοκχόλμης σε μια σειρά από τολμηρά debates. Το φετινό θέμα «The Age to Come» διερεύνησε τις επιστημονικές, πολιτιστικές, οικονομικές, και κοινωνικές προοπτικές από την παγκόσμια γήρανση του πληθυσμού, αλλά και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής.

Φανταστείτε -γιατί δεν θα δείτε ποτέ κάτι παρόμοιο στην Ελλάδα- τον Σουηδό Υπουργό Καινοτομίας να απαντά σε βομβαρδισμό σκληρών ερωτήσεων του κοινού σε livestream αναμετάδοσης σε 48 χώρες και με δεκάδες κοινότητες πολιτών «on». To ίδιο έκαναν και οι Νομπελίστες, απαντούσαν σαν «μαθητούδια» με κάθε στοιχείο που γνώριζαν και δήλωναν άγνοια σε ότι δεν ήξεραν (όπως Ελλάντα). Πόσα κονδύλια, από πού και πότε θα διαθέσετε στις δημόσιες υπηρεσίες για την Τρίτη Ηλικία; Εφόσον αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής και αυξάνεται ο χρόνος εργασίας για τα συντάξιμα έτη, τι πολιτικές χρειάζεται η Ευρώπη για την ανεργία των νέων; Πώς σκοπεύετε να αξιοποιήσετε την εμπειρία των μεγαλύτερων ηλικιών στην προετοιμασία μαθητευόμενων νέων εργαζομένων;

Τολμάμε εμείς να λέμε ότι κάνουμε στην Ελλάδα εκδηλώσεις επιπέδου με τους κκ. Τυχαρπαστόπουλους και Τιποτίδες; Να ακούς ιδέες για το μέλλον, διαφωνίες με επιχειρήματα, συνθέσεις απόψεων, νέες οπτικές που δεν είχες ποτέ φανταστεί, και διάλογο σαν γρήγορο τένις. Γράφτε, έχουμε και λέμε (για να καταλάβετε τι πρότυπα βλέπουν οι νέοι τους): Aaron Ciechanover Νόμπελ Χημείας 2004, Elizabeth Blackburn Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής 2009, Eric Kandel Νόμπελ 2000, Eric Maskin Νόμπελ Οικονομικών 2007 και καμμιά 40αριά ακόμη διακεκριμένοι πανελίστες (βλ. εδώ, για όσους θέλουν).

Tο «νέο 57 (ετών) είναι το 68». Οι εκτιμήσεις των Ηνωμένων Εθνών δείχνουν ότι ο πληθυσμός άνω των 65 ετών θα αυξηθεί κατά 181% έως το 2050.

Το καλό είναι ότι θα ζήσουμε περισσότερο. Το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται σε όλη την υφήλιο με βάση αδιαμφισβήτητα στατιστικά. Με αυτό το ελπιδοφόρο μήνυμα άνοιξε τη σκηνή ο Νομπελίστας James W. Vaupel και μία διαφάνεια που έγραφε: το «νέο 57 (ετών) είναι το 68». Οι εκτιμήσεις των ΗΕ δείχνουν ότι ο πληθυσμός άνω των 65 ετών θα αυξηθεί κατά 181% έως το 2050, συγκρινόμενο με τη μόλις 33% αύξηση στις ηλικίες 15-65 ετών μαζί. Κοιτάξτε τώρα πώς ένας διάλογος και όσα ακούς σ’ αυτόν, μπορεί να αλλάξουν την οπτική σου για τον κόσμο ή απλώς να εμπλουτίσουν τις γνώσεις σου.

Καταλαβαίνετε τις επιπτώσεις του «ζούμε περισσότερο» ή σκέφτεστε μόνο το εξοχικό, τον καφέ, το άραγμα και το εφάπαξ; Τι σημαίνει αυτό για τη βιωσιμότητα των οικονομικών και κοινωνικών συστημάτων που έχουμε ή προσπαθούμε να διατηρήσουμε; Πόσο μεγάλες οικονομικές ανατροπές φέρνει; Πόσο ενεργός και δυναμικός μπορεί να είναι ένας τόσο μεγάλων ηλικιών πληθυσμός; Σε ποιο έτος θα μετακινηθεί η ενεργός ηλικία παραγωγής; Πρέπει να αυξηθούν τα χρόνια εργασίας; Τι αλλαγή φέρνει αυτό στην αγορά εργασίας; Πόσο υψηλές μπορούν να είναι οι συντάξεις; Μπορούν να υποκατασταθούν με part-time εργασία; Τι αυξημένες ανάγκες και επενδύσεις θα αντιμετωπίσει ο τομέας της Υγείας και οι υπηρεσίες κοινωνικής περίθαλψης;

Zeinab Badawi,Jeff Koons, Eric Kandel Photo Credit: Nobel Media AB 2014/Jonas Borg.

Η τεχνολογία θα δώσει λύσεις, αλλά όχι από μόνη της – όχι χωρίς ένα νομιμοποιητικό και ολοκληρωμένο σχέδιο των κοινωνιών. Εδώ οι Zeinab Badawi, Jeff Koons, Eric Kandel. Photo Credit: Nobel Media AB 2014/Jonas Borg.

Αν δεν αυξηθούν τα χρόνια εργασίας και οι εισφορές, από ποιους φόρους θα καλύπτονται οι ανάγκες περισσότερων ηλικιωμένων πολιτών, για περίθαλψη και βοήθεια; Τι ύψος εισοδήματος και ποια ζήτηση θα εξυπηρετεί τις αυξημένες ανάγκες (τη λεγόμενη «ποιότητα ζωής») των πιο ηλικιωμένων πολιτών; Τι αλλαγές τιμολογιακής πολιτικής θα επιφέρει αυτό σε εκατομμύρια εταιρείες; Ζώντας περισσότερα χρόνια μήπως θα επιβραδυνθεί -κατ’ επέκταση- η απόσταση από τις σπουδές έως την πρώτη δουλειά για ένα νέο άνθρωπο;

Τι θα τον κάνει η κοινωνία έως τότε; Τον εκπαιδεύουμε περισσότερα χρόνια ή ακόμη πιο εξειδικευμένα; Ποιος είναι ο ρόλος των Δήμων, ως πρώτες μονάδες φροντίδας και παροχής υπηρεσιών; Πώς θα νιώθει πιο παραγωγικός (γενικά) ένας 60-65χρονος, ώστε να μη ρισκάρει την κατάθλιψη και άλλες αρνητικές καταστάσεις; Όποιος συνταξιοδοτείται, θα συνεχίζει να διδάσκει ό,τι έκανε στην επαγγελματική του ζωή, για το κοινωνικό καλό; Κ.λπ…

Το ότι θα ζούμε περισσότερο μαρτυρά τη δυναμική εξέλιξη του ανθρώπινου είδους, αλλά «σηκώνει και τη μαύρη κουρτίνα» σε προκλήσεις που δεν είχαμε φανταστεί. Προκλήσεις που θα βάλουν τρικλοποδιές στους σχεδιασμούς κοινωνιών, κυβερνήσεων, φορέων και εταιρειών προϊόντων και υπηρεσιών. Ακόμη και κατεστημένων απόψεων, με τις οποίες μεγαλώσαμε ή μεγαλώνουμε τα παιδιά μας. Σκεφτείτε μόνοι σας περισσότερες τέτοιες προκλήσεις, βλέποντας το εξαιρετικό ρεπορτάζ «The end of the population pyramid» του Economist. Ατελείωτες ερωτήσεις, τις οποίες δεν συζητά ανοιχτά η κοινωνία, μιας και ο δημόσιος διάλογος «διαχειρίζεται» το σήμερα-αύριο-μεθαύριο και το «πόσα θα πάρω». Αφήστε την Ελλάδα, εμείς είμαστε για παρελθόν και σενάρια…..

Το ότι θα ζούμε περισσότερο «σηκώνει τη μαύρη κουρτίνα» σε προκλήσεις που δεν είχαμε φανταστεί. Προκλήσεις που θα βάλουν τρικλοποδιές στους σχεδιασμούς κοινωνιών, κυβερνήσεων, φορέων και εταιρειών.

Η τεχνολογία θα δώσει λύσεις, αλλά όχι από μόνη της – όχι χωρίς ένα νομιμοποιητικό και ολοκληρωμένο σχέδιο των κοινωνιών (μικρή αναλογία: θυμάστε το ελληνικό ασφαλιστικό πρόβλημα και τον τότε καννιβαλισμό προς τον κ. Τάσο Γιαννίτση;). Τα δημόσια ανοιχτά δεδομένα θα καταγράφουν και θα δημιουργούν υπηρεσίες, οι καινοτομίες θα βοηθούν την 3η ηλικία σε θέματα υγείας / περίθαλψης / ψυχαγωγίας, οι Δήμοι ή μικρές εταιρείες θα διευκολύνουν την πρόσβαση σε ηλεκτρονικές υπηρεσίες, οι συσκευές θα γίνουν καλύτερες-ευκολότερες-ασφαλέστερες.

Έχουμε ήδη δει μια ομάδα από χρηματοδοτούμενα ερευνητικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία ξεκίνησαν το 2013 και αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων ατόμων μέσω της χρήσης των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών σε 22 ευρωπαϊκές χώρες. Οι πρωτοβουλίες αυτές περιλαμβάνουν εξοπλισμό από αισθητήρες παρακολούθησης ασφαλείας, έξυπνους μετρητές επιπέδων υγείας, ρομπότ τροχοφόρα για τηλεδιάσκεψη με γιατρούς, βάσεις δεδομένων με ιατρικές διαγνώσεις, websites που συγκεντρώνουν όλες τις αναγκαίες υπηρεσίες σε μία σελίδα, για ευκολία, και πολλές ακόμη.

Δύο-τρία ερωτήματα προκύπτουν: α) Είναι τελικά καλό ότι «θα ζήσουμε περισσότερο». β) Πότε η ελληνική κοινωνία θα συζητήσει συνθετικά το κοινό μέλλον της. γ) Πόσο εγκληματική πράξη είναι τελικά η παρεχόμενη σήμερα Παιδεία στα παιδιά μας. Γι αυτό λέω, ας μη ζήσω περισσότερο, αλλά να ζήσω σε καλύτερη χώρα…

 

Διαβάστε ακόμα: Υπάρχει κίνδυνος bank run ή μπορούν οι τράπεζες να χρηματοδοτήσουν τις ανάγκες της Οικονομίας; 

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top