Ο Σωκράτης ως «game-changer» και η έμπνευση που χρειαζόμαστε

«Στην Ελλάδα του 2020 θέλουμε ανθρώπους που θα ήταν μαθητές του Σωκράτη, για δράση, δημιουργία, κοινή προσπάθεια, ηθική και ψυχική ανάταση στα σπίτια και τις εταιρείες». (Φωτογραφία: Jacques-Louis David «Ο θάνατος του Σωκράτη», Credit: Catharine Lorillard Wolfe Collection, Wolfe Fund, 1931).

Ο Σωκράτης ήταν μαζί πολίτης, φιλόσοφος, μαθητής, πολιτικός, πατέρας, φτωχός και περήφανος. Ανέτρεψε και εμπλούτισε τα δεδομένα μονοπάτια σκέψης. Απείθαρχος αλλά προσιτός, μειλίχιος αλλά δυναμικός, σε δημιουργική κόντρα με το κατεστημένο. Απόδειξη της μόρφωσης δεν είναι η συσσώρευση γνώσεων, έλεγε, αλλά η συμπεριφορά του ανθρώπου. Δεν ήξερε τη συνέχεια των Ελλήνων.

Τις διδαχές του δεν τις διαβάσαμε, τις αξίες του δεν τις κληρονομήσαμε. Εμείς παρκάραμε τα παιδιά σε ακριβά σχολεία και σπουδές-ρετσέτα, χωρίς κανείς να δουλέψει στα λεγόμενα «soft skills» της προσωπικότητας. Όσοι ανδρώθηκαν με καλούς δασκάλους σε σχολεία και δουλειά είναι σπάνιο είδος. Ενώ οι διεθνείς φιλοσοφικές σχολές ακόμη σήμερα τον μελετούν, εμείς, ως άλλος όχλος, δεν ακούμε καν τον διπλανό μας.

Στην Ελλάδα του 2020 θέλουμε ανθρώπους που θα ήταν μαθητές του, για δράση, δημιουργία, κοινή προσπάθεια, ηθική και ψυχική ανάταση στα σπίτια και τις εταιρείες. Άνθρωποι που ελέγχουν δυσάρεστες καταστάσεις άψογα, που εκπέμπουν σιγουριά και ασφάλεια. Σκέφτονται γενναία και λογικά σε κάθε γεγονός. Η δική τους ερμηνεία είναι η σύνθεση των διαφόρων απόψεων, ώστε να βρουν κοινές οδούς. Έντιμοι σε όλες τους τις συναλλαγές και σχέσεις, χτίζουν εμπιστοσύνη. Η απόλαυσή τους πραγματώνεται μέσα από τους άλλους. Άνθρωποι που δεν νικήθηκαν από ατυχίες, αλλά ούτε πήρε το μυαλό τους αέρα από την επιτυχία. Χαμηλών τόνων, ακούνε πολύ, μαθαίνουν κάθε μέρα και σκέφτονται σε βάθος. Άφθαρτοι, ευγενικοί και ταπεινό μέρος του συνόλου, προς ένα κοινό και ωφέλιμο σκοπό. Τέτοιοι πρέπει να είναι η νέα ιδιότυπη Ηγεσία της κοινωνίας και τα πρότυπά μας. Δεν ασχοληθήκαμε στιγμή με αυτό το θέμα, να διαμορφώσουμε την Παιδεία, τον Πολιτισμό και την Εργασία ώστε να διαμορφώνουν τέτοιες προσωπικότητες. Αποτέλεσμα; Σήμερα τα δικαιώματα του πολίτη, η επιχειρηματικότητα, η παροχή ποιότητας σε καθετί, είναι τυχαία θέματα και εμποδίζονται από τον όχλο.

Δεν μιλά κανείς πια στην Ελλάδα για πρότυπα, ευεργέτες, άριστους στον τομέα τους, ούτε για ανθρώπους με κεφαλαίο Α. Το τελευταίο ταυτίζεται, λανθασμένα, με δωρεές ή/και με την πολιτική στάση προς την ύφεση και τον κοινωνικό της αντίκτυπο. Αντίθετα η χώρα «μιλά» ακόμη για πλούτο, κεκτημένα, δικαιώματα, τίτλους και καλοπέραση, χωρίς πραγματικά να αγωνίζεται άξια για όλα αυτά. Η Ελλάδα μιλά με tweets της πλάκας και στο passing time των social media για να ανακαλύπτει (;) κοινωνικά και πολιτικά τούς εθνικά καθαρούς, τους «ουγκ», τους κλαρινογαμπρούς (νέο φρούτο), τους επαναστάτες, τους αγανακτισμένους, τους χίπστερς και ό,τι άλλο μπορεί εύκολα και άκοπα να αντιγραφεί.

Οι αγορές του μέλλοντος όμως δεν θέλουν άλλους επιδειξίες, ούτε πια φαφλατάδες. Οι αγορές –που είναι άνθρωποι, ιδέες, βιώσιμα offerings– αναζητούν νέα ηθική, επιχειρηματική διαφάνεια, ώριμους πολίτες, ευθείς συνεργάτες, σκληρούς δουλευταράδες. Και δεν θα δώσουν ούτε λεπτό στον Έλληνα που δεν έχει τέτοιες αξίες αναφοράς και ποιότητα. Ίσως του δώσουν (το μεγάλο δήθεν debate) θέση σερβιτόρου και μισθό Βαλκανίων. Αυτό δεν είναι κοινωνικός ρατσισμός, αλλά ένα σχήμα λόγου για να μας προβληματίσει. Είτε λοιπόν εργάζεσαι σε πολυεθνική, είτε σε κατάστημα τουρισμού, είτε ξεκινάς κάτι δικό σου θα βρεθείς μπροστά σε μια νέα πραγματικότητα, στην οποία ο Σωκράτης θα έλεγε το «Γηράσκω αεί διδασκόμενος», εννοώντας και την ετοιμότητά του να αλλάξει (εμείς;). Και ίσως να συνέχιζε: «Παιδεία και αρετή και γνώση, όσο κι αν είναι άγνωστα στους πολλούς, είναι το πιο γλυκό πράγμα στη ζωή του ανθρώπου».

Ελευθερία σημαίνει ευθύνη και αρκετοί την αποστρέφονται. Γιατί στη χώρα μας δεν μαθαίνεται πώς αναλαμβάνεις πραγματικά ευθύνες, παρά μόνο να σου σερβίρονται έτοιμα πράγματα… Ακόμη και ιστορικά, κάποιος άλλος πάντα έλυνε τα θέματά μας, ενώ εμείς τρωγόμασταν. Οι ευθύνες που θα αναλάβεις στη ζωή, την οικογένεια, την επιχείρηση είναι το ειδικό βάρος του Ηγέτη από όποια θέση και αν βρίσκεται. Είναι η ευκαιρία διαρκούς εκπαίδευσης και αυτογνωσίας που ωφελεί όλους τριγύρω.

Κάθε άνθρωπος που σκέφτεται το μέλλον, δεν συγκινείται από τη σημερινή Ελλάδα και τον ιδιότυπο όχλο της, που επιτίθεται σε καθετί. Με αφορμή τον Σωκράτη σκέφτομαι ότι, αντί διαλεκτικής και σύνθεσης στα πάντα, εμείς συζητάμε μόνο τις διαφορές μας στο παρελθόν, που είναι συνταγή αποτυχίας. Ο Σωκράτης ήταν ο πρώτος φιλόσοφος που ενδιαφέρθηκε για τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου, την ψυχή, τη γνώση, την αρετή, για το καλό και το κακό, το δίκαιο και το άδικο. Δεν είμαι «εθνικά καθαρός», είμαι «ανθρώπινα καθαρός» και νιώθω ευθύνη για τους ανθρώπους που εξαρτώνται ή πρέπει να κερδίσουν από εμένα. Πρέπει να επιστρέψουμε στην Ελλάδα των αξιών, για να ζήσουμε ξανά.

O Τάσος Παγκάκης είναι στέλεχος επιχειρήσεων από το 1988.

TAGS :
παιδεία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook