Chamber Music Hellas: με έδρα τη Νέα Υόρκη, προβάλλει μια «άλλη» Ελλάδα

Οι Κωνσταντίνος Κούτρας, Ανδρέας Δρακόπουλος, Βάσος Παπαγαπητός και Μαρία Χριστίνα Μπακλαβά στην τιμητική εκδήλωση στην προξενική κατοικία στη Νέα Υόρκη.

Στην καρδιά των απανταχού εραστών της τέχνης, η μουσική δωματίου κατέχει πάντα μια ιδιαίτερη θέση. Όχι μόνο γιατί όλοι οι μεγάλοι συνθέτες της δυτικής παράδοσης, από τον Haydn, Mozart, τον Beethoven  και τον Schubert μέχρι τον Βartok και τον Britten στον εικοστό αιώνα, βρήκαν σε αυτή την θεωρούμενη ενίοτε και «καθαρή» μορφή την ευκαιρία να εμπλουτίσουν και να εξελίξουν τις μορφές της και να δημιουργήσουν αθάνατα αριστουργήματα.

Κυρίως για την αμεσότητά της και τις «εσωτερικές», ενδόμυχες ποιότητές της, οι οποίες μετατρέπουν μια υψηλού επιπέδου ερμηνεία της σε μια σχεδόν μεταφυσική εμπειρία. Στις χώρες (και στα κοινωνικά στρώματα) που αυτή η παράδοση διατηρείται ακόμα ζωντανή η μουσική δωματίου είναι μια ακόμα μορφή επικοινωνίας των μελών της οικογένειας, των φίλων και φέρνει κοντύτερα ανθρώπους από διάφορες επαγγελματικές ομάδες, με τον υπογράφοντα να θεωρεί αυτό το από κοινού «μουσικήν ποιείν» όπως ίσως αποδίδεται το απαρέμφατο “Musizieren”, η μουσική ως πολιτιστική διαδικασία, ως «έξις», ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του πολιτισμού των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης.

Στην περαιτέρω διάδοση της μουσικής δωματίου και της κλασικής μουσικής στην Ελλάδα και μάλιστα εκτός των ορίων των κέντρων στα οποία ήδη καλλιεργείται, είναι προσηλωμένη η πρόσφατα ιδρυθείσα μη-κερδοσκοπική οργάνωση με έδρα τη Νέα Υόρκη, Chamber Music Hellas.

Η Chamber Music Hellas, της οποίας ηγείται ο κύριος Βάσος Παπαγαπητός δημιούργησε ήδη το καλοκαίρι που μας πέρασε το Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου της Θεσσαλίας, με εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν με μεγάλη επιτυχία σε διάφορες, όχι μόνο κεντρικές, κι αυτό καθιστά την προσπάθεια ακόμα πιο ενδιαφέρουσα, περιοχές της Θεσσαλίας. Η οργάνωση εμπιστεύτηκε την καλλιτεχνική διεύθυνση της όλης προσπάθειας σε έναν διακεκριμένο συνθέτη με έδρα τη Νέα Υόρκη, τον Lowell Liebermann, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την επιλογή των έργων και των καλλιτεχνών.

Ο William Hobbs αναφέρθηκε στην εμπειρία του από τη μουσική περιοδεία του στην ελληνική επαρχία.

Γιατί εκτός από την αμιγώς μουσική διάσταση, η μουσική δωματίου έχει και ένα πολύ μεγάλο πρακτικό πλεονέκτημα, είναι πολύ πιο εύκολο να ξεφύγει από τα όρια των μεγάλων μητροπολιτικών κέντρων της κλασικής μουσικής και να κοινωνηθεί σε κάθε γωνιά της υφηλίου με ασήμαντο -συγκριτικά με μεγαλύτερα σύνολα- κόστος, αλλά χωρίς κανέναν απολύτως καλλιτεχνικό συμβιβασμό.

Ακούγεται σχεδόν αντιφατικό, αλλά αυτό μοιάζει να είναι η σύλληψη της όλης προσπάθειας,  ότι με αυτή ακριβώς τη μουσική δωματίου, ενός φαινομένου που κατεξοχήν χαρακτηρίζεται αυτό που ο μεγάλος Γερμανός κοινωνιολόγος και ανθρωπολόγος Norbet Elias ως την τάση του δυτικού πολιτισμού προς την «εσωτερίκευση», αποβλέπει σε μια αντίρροπη τάση, στο άνοιγμα των οριζόντων, στον εμπλουτισμό της πολιτιστικής ζωής της ελληνικής επαρχίας με υψηλής ποιότητας καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, καθώς και στην εξωστρέφεια του ελληνικού τουρισμού.

Η διττή οραματική διάσταση αυτής της προσπάθειας, τόσο στην καλλιτεχνική όσο και στις άλλες της πτυχές, τράβηξαν την προσοχή του Γενικού Προξένου της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη, πρέσβη κ. Κωνσταντίνου Κούτρα, όχι μόνο ως λάτρη της κλασικής μουσικής αλλά και ως υποστηρικτή, όπως μας έχει συνηθίσει τα τελευταία χρόνια, κάθε υψηλού επιπέδου πρωτοβουλίας που αποβλέπει στην προβολή της χώρας μας διεθνώς στον τομέα του πολιτισμού, με βάση την πεποίθηση ότι αυτό είναι ή πρέπει να είναι ένα προνομιακό πεδίο για τη χώρας μας.

Ο κ. Κούτρας για να τιμήσει την όλη προσπάθεια και να την φέρει σε επαφή με εξέχοντα στελέχη της ομογένειας και την κοινή γνώμη μέσω του Tύπου, προσκάλεσε την Chamber Music Hellas στην προξενική κατοικία στο Μανχάταν για μια εκδήλωση η οποία περιλάμβανε και μια μικρή συναυλία  στον όμορφο χώρο του σαλονιού, μια γεύση από τα έργα που παρουσιάστηκαν στη Θεσσαλία το προηγούμενο καλοκαίρι.

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν μεταξύ πολλών άλλων διακεκριμένων καλεσμένων, ο πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος Ανδρέας Δρακόπουλος, ο εκδότης του Εθνικού Κήρυκα Αντώνιος Διαματάρης ο πρώην πρέσβης της Ελλάδας στην Washington, πρέσβης επί τιμή, Λουκάς Τσίλας με τον τελευταίο να ανήκει και στο συμβούλιο της οργάνωσης, από τα μέλη του οποίου ξεχωρίζουν ακόμα, οι παρουσίες του διακεκριμένου, και πρόσφατα βραβευμένου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κλασικιστή, καθηγητή του Πανεπιστημίου του Harvard, Gregory Nagy και του πρώην διευθυντή της συλλογής Ελληνικών και Ρωμαϊκών Αρχαιοτήτων του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης Carlos Picon.

Ο Γενικός Πρόξενος, αφού καλωσόρισε τους προσκεκλημένους, ευχαρίστησε ιδιαίτερα τον κύριο Δρακόπουλο, όχι μόνο για την πρόσφατη χορηγία του, η οποία έδωσε τέλος στα χρονίζοντα προβλήματα του ανελκυστήρα του Γενικού Προξενείου και βέβαια των ομογενών επισκεπτών του, αλλά και για την προ δεκαπέντε ετών προσφορά του υπέροχου Steinway της προξενικής κατοικίας, το οποίο είχε κουρδιστεί και πάλι πρόσφατα για τη συναυλία, και αναφέρθηκε επαινετικά στο έργο της Chamber Music Hellas, παραχωρώντας το λόγο στον κύριο Παπαγαπητό.

Στιγμιότυπο από την εκδήλωση. Διακρίνονται οι κκ. Ανδρέας Δρακόπουλος, Λουκάς Τσίλας Αντώνης Διαματάρης.

Αυτός από την πλευρά του, αφού ευχαρίστησε τους παρευρισκομένους, μίλησε για την εδραίωση της προσπάθειας κυρίως για τις μεγάλες δυνατότητες επέκτασής της και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.

Η συναυλία ξεκίνησε με το Τρίο για κλαρινέτο σε Μι ύφεση μείζονα (Κ. 498, 1786) του Μότσαρτ, το επονομαζόμενο «Kegelstadt”, με την Chiu-Chen Liu στη βιόλα να αναδεικνύει τα παιχνιδίσματα του μινουέτου, και τον ίδιο τον Liebermann στο πιάνο να αποδίδει με όμορφο τρόπο τη λυρική ροή του έργου, στο οποίο σε κάθε περίπτωση διακρίθηκε η Yoonah Kim για την ευαίσθητη και ατμοσφαιρική της προσέγγιση.

Μετά το Τρίο του Μότσαρτ τη θέση του Liebermann στο πιάνο, αλλά και το λόγο πήρε ο William Hobbs, ο οποίος αναφέρθηκε στην εμπειρία του από τη μουσική περιοδεία του στην ελληνική επαρχία και στην ευχάριστη έκπληξη που είχε, αναζητώντας μουσική Ελλήνων συνθετών, να ανακαλύψει σε ένα κατάστημα του Βόλου το έργο “Etudes on Greek Rythmes” (1958) του Γιάννη Κωνσταντινίδη, για τα οποία προσέθεσε, ότι δεν κάνουν ασφαλώς τόσο εντύπωση οι αναφορές στην ελληνική μουσική παράδοση, αλλά το πόσο άρτια δομημένα είναι τα έργα από συνθετικής άποψης με βάση τα διεθνή πρότυπα. Σε υψηλές ταχύτητες και με αρκετή ένταση προσαρμοζόμενος στο μοντερνιστικό ιδίωμα του έργου ο Hobbes καταχειροκροτήθηκε.

Ακολούθησαν τα Δύο Τραγούδια του Johannes Brahms (Op. 91, 1884), ενός συνθέτη ο οποίος ήδη διακρινόταν στην εποχή του για τη μουσική δωματίου, η οποία συγκέντρωνε και έφερνε σε επαφή στα τέλη του 19^ου αιώνα τις πνευματικές ελίτ, από όλες τις επιστήμες και κοινωνικές δραστηριότητες, στα σαλόνια της Βιέννης.

Το πρώτο τραγούδι «Gestillte Sehnsucht”, σε στίχους του Friedrich Rückert, του οποίου η ποίηση είναι παρούσα στα έργα όλων των μεγάλων συνθετών του Lied, από τον Schubert και τον Schumann στον Brahms και τον Mahler και διακρίνεται κυρίως για το ρομαντική αλλά και  μελαγχολική της διάθεση, ενίοτε και την τραγικότητά της. Την μυσταγωγική ατμόσφαιρα του τραγουδιού απέδωσε με καθαρή άρθρωση, τεχνική αρτιότητα, στιβαρότητα και δραματικότητα η νεαρή μέτζο-σοπράνο, της οποίας η πλούσια εκφραστική φωνή αναδείχτηκε ακόμα περισσότερο στη μικρή αίθουσα.

Ο Lowell Liebermann περιστοιχίζεται από την Yoonah Kim (αριστερά) και την Chiu-Chen Liu (δεξιά).

Ακολούθησε το ευαίσθητο Geistliches Wiegenlied, ένα ακόμη τραγούδι του Brahms για την αγάπη προς των γονέων προς το νεογέννητο βρέφος. Η μουσική από ένα αντίστοιχο προηγούμενο έργο (Wiegenlied, Op. 49) του Μπραμς με πιο απλούς στίχους, συνηθίζεται στις γερμανόφωνες χώρες να χρησιμοποιείται ως νανούρισμα, ενώ το Geistliches Wiegenlied, σε στίχους του Emanuel von Giebel (1815-1884) έχει πιο έντονα θρησκευτικό χαρακτήρα με αναφορές μέσω της Βηθλεέμ στη γέννηση του Χριστού

Στα τραγούδια αυτά, εκτός από τον Hobbs το πιάνο, τη σολίστα Blythe Gaissert, συνόδευσε με ακρίβεια, ένταση και αφοσίωση και η Chiu-Chen Liu στη βιόλα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η γεννημένη στην Ταιβάν νεαρή σολίστ και καθηγήτρια της βιόλας, έχει και μια παράλληλη καριέρα και ως εικαστική καλλιτέχνις.

Ακολούθησε το έργο «Gargoyles» (Op. 29, 1989) του ίδιου του Liebermann, ο οποίος με μια δόση αυτοσαρκασμού, είπε ότι ένα από τα πλεονεκτήματα του καλλιτεχνικού διευθυντή είναι επιτρέπεται καμιά φορά να βάζει στο πρόγραμμα και δικά του έργα.

Το έργο αυτό σε κάθε περίπτωση είναι το πιο γνωστό από τα έργα του συνθέτη, έχει ηχογραφηθεί δεκάδες φορές, και μια και αναφερθήκαμε πρόσφατα από τις στήλες του Andro στο δίδυμο Καβάκου-Wang, μια από τις διαθέσιμες στο διαδίκτυο εκδοχές ανήκει στη νεαρή πιανίστα.

Με τον Hobbes να διακρίνεται στη διαφοροποίηση των διαφορετικών διαθέσεων των μερών του μοντερνιστικού έργου και να επιτυγχάνει υψηλές ταχύτητες στο Presto της αρχής και στο καταιγιστικό Presto feroce του φινάλε, η ευαισθησία του μυσταγωγικό Adagio simplice και ο λυρισμός του πιο «ρέοντος» Allegro moderato, ήταν ίσως οι αποκαλύψεις της βραδιάς όσον αφορά τουλάχιστον το αμιγώς κλασσικό ρεπερτόριο, μια και ακολούθησε το «Άσμα Ασμάτων» από το έργο «Mauthausen» (1965) του Μίκη Θεοδωράκη.

Η Blythe Gaissert, ξεπέρασε εύκολα το εμπόδιο της γλώσσας, αφού προσαρμόστηκε άριστα στην εκφορά των ελληνικών, με δυο τρεις φράσεις μόνο να μας θυμίζουν ότι δεν τραγουδούσε στη μητρική της γλώσσα, όπως άλλωστε είχε κάνει νωρίτερα και με τα γερμανικά, για να αφοσιωθεί στην απόδοση της ανείπωτης οδύνης και της απελπισίας, που προκάλεσαν τα φρικτά και παράλογα εγκλήματα των Ναζί, ενίοτε όμως και της τρυφερότητας των ανθρωπίνων σχέσεων, που κρύβουν μέσα τους αυτά τα τραγούδια.

Η «ψυχή» της Chamber Music Hellas, ο κύριος Βάσος Παπαγαπητός μιλάει στους παρευρισκόμενους στην τιμητική εκδήλωση.

Η νεαρή σολίστ κράτησε με την μεστή και έντονα δραματική και εκφραστική ερμηνεία της καθηλωμένους στους παρευρισκόμενους, οι οποίοι καταχειροκρότησαν τους μουσικούς και είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν μαζί τους κατά τη διάρκεια της μικρής δεξίωσης που ακολούθησε.

Το πρόγραμμα του επόμενου φεστιβάλ Θεσσαλίας είναι ήδη έτοιμο και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων εμφανίσεις οκταμελούς συνόλου από τις 14 έως και τις 24 Ιουνίου, με επικεφαλής και πάλι τον καλλιτεχνικό διευθυντή, σε ιδιαίτερης ευαισθησίας χώρους, μεταξύ άλλων το Αρχαίο Θέατρο της Λάρισας, το Αρχαιολογικό Μουσείο του Δίου και τον ιερό ναό Αγίας Μαρίνας Κισσού από το 17^ο αιώνα, με το πρόγραμμα και πάλι να περιλαμβάνει και έργα της ελληνικής μουσικής δημιουργίας του 20^ου αιώνας, με τους συνθέτες πάντως της δυτικής παράδοσης να έχουν τον κύριο ρόλο.

Πέραν από την ευκαιρία που δίνεται στο κοινό αυτό των περιοχών, που δεν μπορεί παρά να είναι ο κύριος αποδέκτης αυτής της προσπάθειας, να απολαύσει σε υψηλό επίπεδο μουσική δωματίου, η πρωτοβουλία έχει και έναν χαρακτήρα προβολής της Θεσσαλίας ως υψηλού επιπέδου τουριστικού προορισμού. Έτσι όλες οι συναυλίες προσφέρονται και ως τουριστικό πακέτο στους ενδιαφερόμενους Αμερικανούς, το οποίο περιλαμβάνει, στο πνεύμα του πολιτιστικού τουρισμού, μεταξύ άλλων διαμονή σε μπουτίκ ξενοδοχεία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του Πηλίου, κρουαζιέρα με μικρό σκάφος στο Αιγαίο, επισκέψεις σε μουσεία και ξεναγήσεις.

Διαβάστε ακόμα: Ένας ύμνος στην τζαζ, είδαμε τη συναυλία των New York Pops στη Νέα Υόρκη.

TAGS :
κλασική μουσική μουσική δωματίου

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook