Το Νότιο Σουδάν είναι το νεότερο κράτος του κόσμου. Ανεξαρτητοποιήθηκε μόλις το 2011 από το Σουδάν, μετά από σχεδόν τριάντα χρόνια εμφυλίου. (Φωτογραφία: Albert Gonzalez Farran / UNDP)

    Όταν ήρθα πρώτη φορά το 2014 στην περιοχή του Kodok στο Upper Nile State, όπου βρίσκεται το βασίλειο των Shilluk, τα πράγματα ήταν πολύ πιο ήρεμα. Τότε μάλιστα μπορούσαμε να μετακινούμαστε με ασφάλεια στο ποτάμι και είχαμε ξεκινήσει ένα επισιτιστικό πρόγραμμα για παιδιά με κινητές μονάδες κατά μήκος του Λευκού Νείλου.

    Δυστυχώς, νέες εχθροπραξίες που ξεκίνησαν πριν δυο μήνες, προκάλεσαν καινούργιες μετακινήσεις πληθυσμού, έλλειψη νερού, φαγητού και βασικών ειδών πρώτης ανάγκης. Ουσιαστικά, θύματα για μια ακόμα φορά είναι οι απλοί πολίτες που είχαν αρχίσει να πιστεύουν ότι μετά από τρία περίπου χρόνια στα καινούρια τους προσωρινά σπίτια, μπορούσαν να ξεκινήσουν μια νέα ζωή.

    Το Νότιο Σουδάν είναι το νεότερο κράτος του κόσμου. Ανεξαρτητοποιήθηκε μόλις το 2011 από το Σουδάν, μετά από σχεδόν τριάντα χρόνια εμφυλίου. Έχει παρόμοιο πληθυσμό με την Ελλάδα αλλά με περίπου εξήντα διαφορετικές φυλές, έκταση πέντε φορές μεγαλύτερη και δεν έχει πρόσβαση στη θάλασσα όντας περιτριγυρισμένο από έξι κράτη. Δυστυχώς το 2013 ξεκίνησε νέος εμφύλιος μέσα στη νέα χώρα με αφορμή διαφωνίες του προέδρου και αντιπροέδρου, οι οποίοι ανήκουν στις δύο βασικές φυλές της χώρας, τους Dinka και τους Nuer αντίστοιχα. Κάποιες περιοχές και φυλές παρέμειναν ουδέτερες αλλά σταδιακά αναγκάστηκαν όλοι να διαλέξουν πλευρά καταλήγοντας θύματα των διενέξεων, όπως άλλωστε συμβαίνει και στους περισσότερους εμφυλίους.

    «Οι κάτοικοι του Wau Shilluk αναγκάστηκαν να ξεκινήσουν για μια ακόμα φορά μια καινούρια ζωή, εγκαταλείποντας όλα τα υπάρχοντά τους, τις καλλιέργειές τους και μαζί όσα ζώα είχαν αποκτήσει τα τελευταία χρόνια».

    Ειδικότερα η φυλή Shilluk κυριαρχεί στο βορειοανατολικό κομμάτι της χώρας στο οποίο μάλιστα βρίσκονται και σημαντικά σημεία εξόρυξης πετρελαίου. Είναι πολύ ζεστοί και φιλικοί άνθρωποι που τηρούν τις παραδόσεις και σέβονται τον βασιλιά τους. Ζουν στη δυτική κυρίως όχθη του Λευκού Νείλου που δεν είναι πολύ εύφορη και έτσι κατά την περίοδο της ανομβρίας αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με το νερό και την τροφή.

    Όταν το 2013 ξεκίνησαν οι εχθροπραξίες, πρώτος στόχος ήταν η πόλη Malakal που κατοικούνταν κυρίως από Shilluk αλλά και κατοίκους άλλων φυλών. Η πόλη σε μία ημέρα ερήμωσε και οι περισσότεροι από τους 120.000 κατοίκους της κατέφυγαν σε γειτονικά χωριά. Τα τελευταία τρία χρόνια, περίπου 30.000 άνθρωποι ζούσαν απέναντι από το Malakal σε μια περιοχή που ονομάζεται Wau Shilluk. Ο κόσμος σιγά σιγά συνήθισε τη ζωή εκεί και μετέτρεψε τα πρόχειρα καταλύματα σε πιο μόνιμα, άρχισε να ανοίγει μαγαζιά, να καλλιεργεί τη γη, να εκτρέφει ζώα, να παντρεύεται και γενικότερα να κάνει μια επανεκκίνηση στη ζωή του ελπίζοντας βέβαια πάντοτε ότι κάποια στιγμή θα μπορούσε να επιστρέψει στην απέναντι πλευρά του ποταμού στα -λεηλατημένα πλέον- σπίτια του.

    «Οι νέες εχθροπραξίες που ξεκίνησαν πριν δυο μήνες, προκάλεσαν καινούργιες μετακινήσεις πληθυσμού, έλλειψη νερού, φαγητού και βασικών ειδών πρώτης ανάγκης». (Φωτογραφία: Βασίλης Στραβαρίδης)

    Και ενώ στα μέσα του 2016 φαινόταν ότι υπήρχε λίγο φως για λήξη του εμφυλίου και δημιουργία μιας οικουμενικής κυβέρνησης με συμμετοχή όλων των πλευρών, στα τέλη του Ιανουαρίου 2017 ο κυβερνητικός στρατός βομβάρδισε από την απέναντι πλευρά του ποταμού και κατέλαβε το Wau Shilluk, διώχνοντας όλους τους κατοίκους του προς τον βορρά.

    Έτσι, οι κάτοικοι του Wau Shilluk αναγκάστηκαν να ξεκινήσουν για μια ακόμα φορά μια καινούρια ζωή, εγκαταλείποντας όλα τα υπάρχοντά τους, τις καλλιέργειές τους και μαζί όσα ζώα είχαν αποκτήσει τα τελευταία χρόνια.

    Μαζί με όλο τον πληθυσμό, αναγκάστηκε να αποχωρήσει από το Wau Shilluk και η ομάδα μας, η οποία είχε τα τελευταία τρία χρόνια πρόγραμμα εκεί, εγκαταλείποντας τη βάση με το νοσοκομείο μας. Διεθνές και τοπικό προσωπικό μεταφέρθηκε βόρεια και εδώ και λίγες ημέρες έχουμε πλέον μια νέα βάση στην πόλη Kodok που είναι και η διοικητική πρωτεύουσα της περιοχής.

    Διδακτορικό στον πόλεμο

    «Κάποια βράδια δεν λείπουν και οι ήχοι των πυροβολισμών που ακούγονται από μακριά. Αλλά όπως λένε και εδώ, πρόκειται απλώς για “normal shooting”». (Φωτογραφία: Βασίλης Στραβαρίδης)

    Ο αρχηγός των στρατιωτικών δυνάμεων της περιοχής, οι οποίες είναι γνωστές ως «Agwelek Forces», ονομάζεται Johnson Olony και είναι ιδιαίτερα γνωστός για το ύψος και τον όγκο του. Θυμίζει περισσότερο παίκτη του NBA και προκαλεί φόβο αλλά ταυτόχρονα εμπνέει και σεβασμό διότι είναι γενικότερα αγαπητός στον απλό κόσμο. Πρόσφατα έκανε και μια ενδιαφέρουσα δήλωση σχετικά με τις σπουδές του λέγοντας ότι έχει «Doctorate in Fighting» (Διδακτορικό στον Πόλεμο).

    Το θετικό για εμάς είναι ότι τους «Γιατρούς Χωρίς Σύνορα» τους έχει σε εκτίμηση λόγω της ανεξάρτητης στάσης και ουδετερότητας που διατηρούν όλα αυτά τα χρόνια στην περιοχή. Μάλιστα λίγες ημέρες πριν από τις τελευταίες επιθέσεις στο Wau Shilluk, μας έστειλε δώρο μία κατσίκα για τις υπηρεσίες που προσφέρουμε στον πληθυσμό.


    Διαβάστε ακόμα: Γιατί στη ζούγκλα του Περού θαυμάζουν τους Έλληνες για τις πυραμίδες


    Οι συνθήκες διαβίωσής μας δεν είναι άσχημες, αν συγκρίνω με τις προηγούμενες αποστολές μου. Έχουμε μια γεννήτρια καθημερινά για κάποιες ώρες και έτσι λειτουργεί ένα ψυγείο στη βάση μας. Έχουμε και τις κλασικές υπαίθριες τουαλέτες και ντουζιέρες όπου απολαμβάνουμε κάθε βράδυ ένα ντουζάκι με κουβαδάκι και κυπελάκι. Ειλικρινά εντυπωσιάζομαι με το πόσο πολύ νερό μπορεί να χωρέσει μισός κουβάς, το οποίο μάλιστα είναι αρκετό για ένα απολαυστικότατο ντουζ. Το γραφείο μας έχει και πολλά κατοικίδια: αρκετές σαύρες που είναι πανευτυχείς τρώγοντας άπειρα έντομα, κάποιες νυχτερίδες που βολτάρουν με τη δύση του ηλίου αλλά και μια κότα που φαίνεται να προτιμά τις μπαταρίες της γεννήτριας για να αφήνει εκεί ένα μικρό αβγό σχεδόν καθημερινά.

    Από την έναρξη των τελευταίων συρράξεων έχουν διακοπεί οι τηλεπικοινωνίες και έτσι υπάρχουν πλέον μόνο δορυφορικά τηλέφωνα και δορυφορικό Internet. Για εμένα είναι μεν ευχάριστο το γεγονός ότι δεν χρειάζεται να κουβαλάω κινητό, αν και πρέπει πάντοτε να έχω μαζί μου ασύρματο VHF και δορυφορικό τηλέφωνο Thuraya. Επίσης με το δορυφορικό Internet έχουμε αξιοπρεπή σύνδεση αν και λίγο χρόνο για σερφάρισμα διότι όταν σβήνει η γεννήτρια και έχουμε απόλυτο σκοτάδι είναι αδύνατο να χρησιμοποιήσουμε υπολογιστές λόγω των μυριάδων εντόμων που κυκλοφορούν.

    Εδώ και δύο μήνες και μετά τις τελευταίες επιθέσεις, ένας πολύ μεγάλος αριθμός ανθρώπων που αγνοεί την τύχη των αγαπημένων.

    Η εκκένωση του καταυλισμού και η παράδοση της νύφης

    Αυτό όμως που με ενόχλησε περισσότερο σε αυτή την αποστολή είναι ο πολύ μεγάλος αριθμός ανθρώπων που αγνοεί την τύχη των αγαπημένων του το τελευταίο δίμηνο. Αυτό έγινε μετά τις τελευταίες επιθέσεις και ξαφνικές μαζικές μετακινήσεις πληθυσμού προς διάφορες κατευθύνσεις, διότι επιπλέον έχουν κοπεί και τα τηλέφωνα.

    Από τους 121 υπαλλήλους μας -που όλοι ζούσαν στο Wau Shilluk- έμαθα ότι όλοι ανεξαιρέτως έχουν στείλει τις οικογένειές τους είτε σε κάποιο προσφυγικό καταυλισμό στα σύνορα είτε σε κάποια πόλη του Σουδάν και είναι έτοιμοι να τους συναντήσουν εκεί εάν αναγκαστούν να εγκαταλείψουν ξανά την περιοχή.

    «Αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι πώς είναι όλοι πολύ θετικοί και αισιόδοξοι για τη ζωή και το μέλλον τους». (Φωτογραφία: Βασίλης Στραβαρίδης)

    Ο βοηθός μου που είναι υπεύθυνος για τις επαφές με τις τοπικές αρχές και την ασφάλεια, αποφάσισε να παντρευτεί στα τέλη Ιανουαρίου διότι πίστεψε ότι μπορούσε πλέον να ξεκινήσει μια νέα ζωή. Η παράδοση στη φυλή των Shilluk λέει ότι για να παντρευτεί κάποιος μια γυναίκα, πρέπει πρώτα να συμφωνήσει με την κοπέλα και μετά να τη ζητήσει από την οικογένειά της, δίνοντας ως προίκα δέκα αγελάδες και είκοσι κατσίκες. Το κόστος για κάθε αγελάδα είναι περίπου 15.000 South Sudanese Pounds και για κάθε κατσίκα 2.000 SSP. Δηλαδή χρειάζεται να μαζέψει η οικογένεια του γαμπρού περίπου 2.000 δολάρια. Συνεπώς οι οικογένειες με πολλά κορίτσια της φυλής των Shilluk είναι πολύ τυχερές μια και οι τιμές είναι λίγο πολύ σταθερές ανεξαρτήτως ομορφιάς ή ύψους της κάθε νύφης. Σε κάποιες άλλες φυλές, όπως οι Dinka και οι Nuer, οι ψηλές νύφες απαιτούν περισσότερες αγελάδες και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις γίνεται ακόμα και πλειστηριασμός για μια νύφη που μπορεί να φτάσει και πάνω από τα τριακόσια ζώα, αν για παράδειγμα το κορίτσι είναι ιδιαίτερα ψηλό.

    Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση, μετά το γάμο και την παραχώρηση των ζώων δίνεται ένα ραντεβού για την επίσημη παραλαβή της νύφης. Στην περίπτωση όμως του βοηθού μου, λόγω της ξαφνικής εκκένωσης του καταυλισμού, η νύφη με την οικογένειά της κατέφυγαν στο Σουδάν. Έτσι και εκείνος αγωνιά για το αν θα καταφέρει να πάρει τη γυναίκα του, αλλά και η οικογένεια της νύφης αγωνιά διότι σε περίπτωση που δεν παραδώσει τη νύφη έγκαιρα είναι υποχρεωμένη να επιστρέψει και όλα τα ζώα στον υποψήφιο γαμπρό.

    Γαϊδουράκια, ταμπούρλα και …normal shooting

    Παρ’ όλα αυτά μου κάνει μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι όλοι σχεδόν οι υπάλληλοί μας, αλλά και ο υπόλοιπος πληθυσμός, είναι πάντοτε πολύ θετικοί και αισιόδοξοι για τη ζωή και το μέλλον τους.

    Επίσης, για μία ακόμα φορά έχω την ευκαιρία να αντιληφθώ τη σημασία της δουλειάς μας σε ένα τόσο ξεχασμένο μέρος. Έχει μεγάλη σημασία να βλέπουμε πόσο σημαντική είναι η παρουσία μας γι’ αυτούς τους ανθρώπους μια και σε κάποιες περιπτώσεις επιλέγουν να μετακινηθούν προς κάποια περιοχή ή καταυλισμό με μόνο κριτήριο την κλινική των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ή τα επισιτιστικά μας προγράμματα.

    Ο Βασίλης Στραβαρίδης.

    Εμείς πάλι αποφασίζουμε πού ακριβώς πρέπει να συνεχίσουμε τα προγράμματα και τις δράσεις μας ανάλογα με την πορεία των εχθροπραξιών, τις βροχές που δυσκολεύουν ιδιαίτερα τις μετακινήσεις αλλά και τις ανάγκες του πληθυσμού. Δυστυχώς όμως, οι συνθήκες είναι πολύ δύσκολες και η αβεβαιότητα για την επόμενη ημέρα τεράστια. Σε κάποιες περιοχές είναι εντελώς αδύνατο να έχουμε πρόσβαση για τρεις ή τέσσερις μήνες αφού μόνο με τρακτέρ μπορούμε να ρυμουλκούμε τα οχήματά μας. Σε κάποιες άλλες περιοχές, η μόνη λύση είναι τα ντόπια κανό μια και ακόμα και οι χωμάτινοι αεροδιάδρομοι δεν είναι εύκολα προσβάσιμοι εκείνη την περίοδο.

    Αλλά οι λίγες δύσκολες στιγμές της καθημερινότητας ξεχνιούνται πολύ εύκολα κατά τη διάρκεια της ημέρας και κυρίως μετά από μια ουσιαστική μας παρέμβαση διότι έχουμε την πολυτέλεια να βλέπουμε σχεδόν άμεσα τα αποτελέσματα της δουλειάς μας. Βεβαίως απολαμβάνουμε και στιγμές που δύσκολα θα είχαμε την ευκαιρία να ζήσουμε στην καθημερινότητά μας. Για παράδειγμα, όταν σβήνει η γεννήτρια και είμαστε στο απόλυτο σκοτάδι και την απόλυτη ησυχία κάτω από τον ουράνιο θόλο και ακούμε μόνο τα γαϊδουράκια και τα βατραχάκια από το ποτάμι ή τα τραγούδια και τους ήχους των ταμπούρλων από τα γύρω σπίτια. Φυσικά κάποια βράδια δεν λείπουν και οι ήχοι των πυροβολισμών που ακούγονται από μακριά. Αλλά όπως λένε και εδώ, πρόκειται απλώς για «normal shooting» (συνηθισμένους πυροβολισμούς), οπότε δεν χρειάζεται να ανησυχούμε.

     

    Διαβάστε ακόμα: «Ήμουν ένα σύγχρονο αφεντικό-είλωτας. Τώρα νιώθω ελεύθερος!»

     

     

    x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

    Button to top