Aμαλία Μουτούση: «Η τέχνη είναι η ίδια η ζωή. Θέλει πνοή, πίστη και ορμή»

Η Αμαλία Μουτούση παραμένει φιγούρα στυλιστικά anti-glamorous, έυθραυστη, αλλά με μία δύναμη που μαρτυρά επίμονες και επίπονες εσωτερικές διεργασίες.

Τη συνάντησα σ’ ένα καφέ με φόντο την Ακρόπολη και μου θύμισε για μία ακόμα φορά κάποιους ευγενείς οδοιπόρους μέσα στην έρημο του κόσμου. Η Αμαλία Μουτούση παραμένει φιγούρα στυλιστικά anti-glamorous, έυθραυστη, αλλά με μία αναδυόμενη δύναμη που μαρτυρά επίμονες και επίπονες εσωτερικές διεργασίες. Κάποτε είπε ότι σκέπτεται με την ψυχή. Το έχει αποδείξει πάνω στη σκηνή σαν Ιφιγένεια, Ηλέκτρα, Αλκμήνη, ηρωίδα του Τσέχωφ ή του Πίντερ.

Οι ερμηνείες σου προϋποθέτουν το διαφορετικό. Τι είδους χημεία συντελείται μέσα σου όταν υποδύεσαι κάποιο ρόλο;
Λαχταρώ να δώσω ενέργεια σ’ αυτό που κάνω. Θέλω να νιώσουν οι θεατές ότι πέντε-έξι άνθρωποι που παίζουν εκεί μπροστά τους προσπαθούν να δημιουργήσουν κάτι εκείνη τη στιγμή, να το πλαισιώνουν και να το επικοινωνήσουν, να το μοιραστούν μαζί τους. Η τέχνη δεν είναι ξεκομμένη από τη ζωή. Είναι η συνέχεια. Όταν ήμασταν παιδιά παίζαμε. Όταν ήταν να μιλήσουμε για κάποια πράγματα αυτονόητα, περνούσαμε σε μία μεταφορά. Υποδυόμασταν ρόλους. Μετασχηματίζαμε την καθημερινότητα σε ρόλους.

Εσύ πώς νιώθεις πάνω στη σκηνή; Τι ψάχνεις;
Προσπαθώ να βρώ το δικό μου τρόπο να μιλήσω. Που δεν είναι τόσο αυτονόητος ούτε για μένα. Νιώθω κάποιες φορές ότι υπάρχει αρκετή αποξένωση με το κοινό, η οποία πρέπει να γεφυρωθεί ενεργειακά.

Μήπως οι ίδιοι οι άνθρωποι του θεάτρου είναι υπαίτιοι σε κάποιο βαθμό γι’ αυτήν την αποξένωση;
Οι άνθρωποι που κουβαλάνε στην τέχνη μία κουλτούρα και έναν πολιτισμό, αυτοί χρειάστηκε να κλειστούν κάποια στιγμή περισσότερο από το δοκούν στον εαυτό τους. Αναγκάζονται να προστατευθούν από μια ασχήμια, διατρέχοντας τον κίδυνο να αποκοπούν από το κοινό και τον έξω κόσμο. Όμως, είναι καλό κατά κάποιο τρόπο αυτό που τους συμβαίνει. Διότι, αν δεν περάσουν από το στάδιο αυτό, ίσως δεν θα μπορέσουν να επιστρέψουν από την απομόνωση.

Λαχταρώ να δώσω ενέργεια σ’ αυτό που κάνω. Θέλω να νιώσουν οι θεατές ότι πέντε-έξι άνθρωποι που παίζουν εκεί μπροστά τους προσπαθούν να δημιουργήσουν κάτι εκείνη τη στιγμή, να το πλαισιώνουν και να το επικοινωνήσουν, να το μοιραστούν μαζί τους.

Εσύ έχεις περάσει απ’ αυτό το στάδιο;
Αρκετές φορές. Και, συχνά, στη συνέχεια λυτρώνεσαι.

Η τέχνη, όπως έλεγε ο Μποντλέρ, «είναι κάτι το φλογερό και θλιμμένο, κάτι αόριστο και γεμάτο μυστήριο»…
Η τέχνη είναι η ίδια η ζωή! Είναι η συνεχής άσκηση με τον εαυτό σου και τους άλλους. Θέλει πνοή, πίστη και ορμή. Οι άνθρωποι απλώς την έχουν ξεχάσει ή χάσει κάπως μέσα στη σκληρή καθημερινότητα.

Mητέρα σου είναι η Νόνικα Γαληνέα, πατριός σου ήταν ο Αλέκος Αλεξανδράκης. Φυσικό να ακολουθήσεις το δρόμο του θεάτρου.
Έχω την αίσθηση ότι είμαι καλλιτεχνική φύση. Ακόμα και αν δεν είχα μάνα ηθοποιό, θα ακολουθούσα αυτήν την πορεία. Θα είχα γίνει χορεύτρια, ηθοποιός, ποιήτρια ή κάτι άλλο συγγενές. Το γεγονός ότι μεγάλωσα με δύο ανθρώπους της τέχνης και ότι από επτά χρόνων ζούσα στα καμαρίνια και το θέατρο, ήταν ένα επιπλέον στοιχείο που με ώθησε στο φυσικό μου χώρο.

Διαβάστε ακόμα: Μιχαήλ Μαρμαρινός: «Ελπίζω. Κάθε φορά ελπίζω…»

Τι θυμάσαι από τον Αλέκο Αλεξανδράκη;
Ο Αλέκος ήταν η μεγάλη μου αδυναμία. Ήταν ίδιαίτερη περίπτωση ανθρώπου. Δεν εξέφραζε τον εαυτό του μέσα από τα λόγια. Η στάση του στα πράγματα, η φιλοσοφία του, έβγαιναν πιο πολύ μέσα απ’ αυτά που δεν έλεγε. Με βοήθησε πολύ στη μετέπειτα εξέλιξή μου.

Η μητέρα σου, η Νόνικα Γαληνέα, είχε την τάση να επεμβαίνει στην καριέρα και τη ζωή σου; Σ’ αυτά που σχεδίαζαν οι αδελφές σου Αριέττα και Αλεξία;
Η μητέρα μου έχει έναν πολύ ανεξάρτητο χαρακτήρα. Δεν ταυτίζεται με τις επιλογές των παιδιών της!

Ξαφνικά σηκώνω το κεφάλι μου και κοιτάζω το φεγγάρι ολόγιομο να ρίχνει χρυσό φως στο νερό. Αυτόματα ένιωσα ένα δέος. Ήταν βάλσαμο στην ψυχή. Από τότε, κάθε φορά που παίζω ένα ρόλο συναντάω αυτό το αίσθημα και αυτήν την ανάταση.

Υπάρχει κάποια στιγμή, κάποιο γεγονός στη ζωή σου που να έχει γραφτεί ανεξίτηλα στη μνήμη σου και να ακολουθεί τη μετέπειτα πορεία σου;
Ήμουν μικρή στο Καβούρι. Μόνη μου στη θάλασσα. Περνούσα μία ευαίσθητη περίοδο, γιατί μόλις είχαν χωρίσει οι γονείς μου. Ξαφνικά σηκώνω το κεφάλι μου και κοιτάζω το φεγγάρι ολόγιομο να ρίχνει χρυσό φως στο νερό. Αυτόματα ένιωσα ένα δέος. Ήταν βάλσαμο στην ψυχή. Από τότε, κάθε φορά που παίζω ένα ρόλο συναντάω αυτό το αίσθημα και αυτήν την ανάταση.

Όντως. Όποτε σε έχω δει πάνω στη σκηνή, μου δίνεις την εντύπωση ότι, παίζοντας, ακολουθείς κάποια εσωτερική επώδυνη διεργασία, η οποία τελικά σε καθοδηγεί θετικά.
Αυτό που λες το ένιωθα από μικρή. Μου συνέβαινε να αποκαλύπτεται κάτι πολύ βαθύ κάθε φορά που επιχειρούσα μία καλλιτεχνική δράση. Γιατί, μέσα από τα κείμενα, μου δινόταν η δυνατότητα να γίνομαι ένας αγωγός, ένα διάμεσο, προκειμένου να περάσει από εμένα μία κατάσταση. Όταν αυτό λειτουργεί, βιώνεις τη νηφάλια μέθη της τέχνης.

Διαβάστε ακόμα: Αλέξης Αλεξίου: «Όλα πλέον έχουν χάσει το νόημά τους». 

Μίλησέ μου λίγο για το «Κουκλόσπιτο» του Ίψεν που παρουσιάζεις στο θέατρο της Οδού Κυκλάδων.
Αυτό το έργο είχει αρχικά λειτουργήσει ως καταλύτης. Πρωτοπαίχτηκε το 1879 και πάνω του έχει στηριχτεί η μετέπειτα ιστορία του θεάτρου. Έχει επηρεάσει τον Τσέχωφ, τον Στρίνμπεργκ, τον Πίντερ. Οι χαρακτήρες αυτού του έργου βρίσκονται μέσα σε όλα τα μετέπειτα έργα. Είναι το θεμέλιο του θεάτρου.

Το έργο τάραξε την εποχή του γιατί είχε θέμα τον έλεγχο ενός απαράβατου θεσμού, όπως ο γάμος.
Όντως, είχε ταράξει τα νερά εκείνη την εποχή. Το γυναικείο πρόσωπο που υποδύομαι, η Νόρα, είναι η πρώτη χειραφετημένη γυναίκα στο σύγχρονο θέατρο. «Πρέπει να ξεδιαλύνω ποιος έχει δίκιο. Η κοινωνία ή εγώ;» φαίνεται να αναρωτιέται η Νόρα, μία γυναίκα κούκλα, η οποία αναγνωρίζει την υπόστασή της μέσα από τον τρόπο που τη βλέπουν οι άντρες. Είναι η γυναίκα που προσπαθεί την αγάπη, είναι ερωτευμένη με τον άντρα της, αλλά τελικά συνειδητοποιεί την «αιχμαλωσία» των συνθηκών, ανοίγει την πόρτα και φεύγει. Μέσα από τον ακρωτηριασμό, πραγματοποιεί την αναγέννηση. Να φανταστείς ότι οι ηθοποιοί εκείνης της εποχής αρνιόντουσαν να παίξουν το φινάλε.

Η Νόρα του “Κουκλόσπιτου” είναι η γυναίκα που προσπαθεί την αγάπη, είναι ερωτευμένη με τον άντρα της, αλλά τελικά συνειδητοποιεί την «αιχμαλωσία» των συνθηκών, ανοίγει την πόρτα και φεύγει. Μέσα από τον ακρωτηριασμό, πραγματοποιεί την αναγέννηση.

Ποιο είναι το συμπέρασμα μέσα από ένα τέτοιο φινάλε;
Η ανθρωποφαγία και η σπίλωση των ανθρώπων σε κοινωνίες βαρβαρότητας. Αυτό είναι το δίδαγμα του Ίψεν. Ζούμε και μεις σήμερα κάτι παρόμοιο. Πάρε για παράδειγμα την περίπτωση του Λούκου. Έπεσε πολλή λάσπη. Άσε αυτό το θέμα να το αναλάβει η δικαιοσύνη. Δεν είναι δυνατόν να μη σέβεσαι αυτό που προσέφερε αυτός ο άνθρωπος.

Έχεις δουλέψει με λίγους και διαλεκτούς σκηνοθέτες. Είναι μία επιλογή;
Λειτουργώ ερωτικά σ’ αυτήν τη δουλειά. Χρειάζεται να αισθάνομαι ότι ο σκηνοθέτης με τον οποίο συνεργάζομαι εξάπτει τη φαντασία μου. Ότι μου δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε να μπορώ να φανταστώ.

Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός ήταν μία από τις ερωτικές δημιουργικές σχέσεις σου. Ένας ρόλος ζωής;
Με τον Μιχαήλ ζήσαμε μαζί αρκετό καιρό. Σχέση ζωής! Με τον Μαρμαρινό διαμορφώθηκα. Με τον Λευτέρη Βογιατζή ελευθερώθηκα. Ο Γιώργος Σκεύος που σκηνοθετεί το «Κουκλόσπιτο» είναι προέκταση του εαυτού μου. Έχει δουλέψει πολύ στον κινηματογράφο, είναι ταλαντούχος και νομίζω ότι η σκέψη του είναι συνδεδεμένη με τον τρόπο που λειτουργώ.

Εσύ, ως γυναίκα, τι ζητάς από τον σύντροφό σου;
Η δουλεία που κάνω εξάπτει το νευρικό σύστημα και δημιουργεί ένταση. Μου είναι απαραίτητο ο άντρας μου να συμμερίζεται την κατάστασή μου σ’ αυτές τις περιπτώσεις. Μέχρι σήμερα έχουμε βρει τις ισορροπίες μας.

Η λέξη-κλειδί στην επιτυχία της συμβίωσης;
Το μοίρασμα. Όχι βαρύγδουπα πράγματα. Να είσαι ο εαυτός σου.

Υπάρχει κάτι στην περιρέουσα ατμόσφαιρα της μιζέριας και της κρίσης που αληθινά σε τρομάζει και λειτουργεί ανασταλτικά στη ζωή και τη δουλεια σου;
Η βαρβαρότητα. Η ανθρωποφαγία. Την καταλαβαίνω ακόμα και στον τόνο της φωνής των ανθρώπων, στο βλέμμα που καθρεφτίζει μύχιες σκέψεις. Όλα έχουν γίνει ένας συμφεροντολογικός πολτός, χωρίς οίστρο, χωρίς μαγεία, χωρίς ομορφία. Στο Διαδίκτυο αναγνωρίζεις εύκολα αυτήν την παρακμή. Ελπίζω μέσα από την αληθινή τέχνη να βρεθούν τα αντίδοτα τούτου του κακού.

Λειτουργώ ερωτικά σ’ αυτήν τη δουλειά. Χρειάζεται να αισθάνομαι ότι ο σκηνοθέτης με τον οποίο συνεργάζομαι εξάπτει τη φαντασία μου. Ότι μου δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε να μπορώ να φανταστώ.

Διαβάστε ακόμα: Δημήτρης Τάρλοου: «Ας καταστραφούμε! Έχω παραδώσει τα όπλα…»

TAGS :
Αμαλία Μουτούση έμπνευση οι δημιουργικοί πρόσωπα

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook