Το κάθισμα Wassily του Marcel Breuer (vladometr.org).

    Καθαρές γραμμές και «επαναστατικό πνεύμα»: Η σχολή του Bauhaus, της οποίας η σφραγίδα αναγνωρίζεται σήμερα στα i-phones και τα έπιπλα του ΙΚΕΑ, γιορτάζει τα 100 της χρόνια, με φόντο μια ολόκληρη πολιτική συζήτηση για την κληρονομιά της. Παντού στη Γερμανία γιορτάζεται. Ώς και στα Χανιά, από 13-16 Μαΐου, και μετά στο Μουσείο Μπενάκη, στην οδό Πειραιώς. από 30 Μαΐου–1 Ιουνίου.

    Η Βαϊμάρη, με το απολιθωμένο ιστορικό της κέντρο και τα στενά πεντακάθαρα λιθόστρωτα, είναι η απρόσμενη γενέτειρα. Σαν μπασταρδάκι που μεταμορφώθηκε σε σκυλί Δαλματίας. Για ένα κίνημα καθοριστικά μοντέρνο και μινιμαλιστικό, το σπουδαιότερο του 20ου αι., το οποίο ιδρύθηκε την 26η Μαρτίου του 1919 από τον Γερμανό αρχιτέκτονα και σχεδιαστή Walter Gropius (εκείνος σχεδίασε την αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα). Με λοιπούς θεμέλιους λίθους τον Marcel Breuer (κάθισμα Wassily), τον Ludwig Mies van der Rohe (πολυθρόνα MR 20/3) και τον μέγιστο Laszlo Moholy-Nagy.

    Μετά από τη φρίκη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι καλλιτέχνες που ήθελαν ν’ αλλάξουν τον κόσμο συσπειρώθηκαν, για να δημιουργήσουν μια νέα μορφή τέχνης, με ιδέες ουτοπικές, ιδεαλιστικές. Πίσω από το δόγμα «η λειτουργία αγιάζει τη φόρμα» (η πρακτική πλευρά προέχει της αισθητικής), το Bauhaus προσέβλεπε στο να δημιουργήσει αντικείμενα ή κτίρια σχεδιασμένα για όλες τις κοινωνικές τάξεις. Ομορφιά σε βιομηχανική κλίμακα και συσκευασία.

    O ζωγράφος Wassily Kandinsky είναι μια από τις εμβληματικές μορφές του Bauhaus (theartstory.org).

    Πέρα από μια Σχολή, το Bauhaus είναι μια διανοητική στάση, αυτή της τέχνης για όλους. Το ωραίο και η ευχαρίστηση στην υπηρεσία της λειτουργικότητας, συμφιλίωση των καλών και των εφηρμοσμένων τεχνών, αγαστή συνεργασία τεχνίτη και βιομηχανικής παραγωγής. Παντρεύοντας γυαλί κι ατσάλι σε αποκαθαρμένη μορφή, ο χρόνος δεν μπόρεσε να προσθέσει στο μανιφέστο ούτε μια ρυτίδα.

    Το όνειρό τoυ Bauhaus ήταν να οικοδομήσει μια καινούργια δημοκρατική κοινωνία πάνω στα ερείπια της γερμανικής αυτοκρατορίας. Κι αυτό, σε μια ευαίσθητη ιστορική καμπή.

    Φέτος, η Βαϊμάρη, πατρίδα του Γκαίτε, βγάζει τη σκούφια της για τον εορτασμό και μαζεύει τουρίστες. Ένα ολοκαίνουργιο μουσείο μόλις άνοιξε και το “Haus am Horn”, πρώτος Λευκός Οίκος με τη χαρακτηριστικά επίπεδη στέγη του ρεύματος, βασισμένος στις αρχές της σχολής του 1923, ξανανοίγει τις πόρτες του αυτόν το μήνα.

    Ο Ludwig Mies van der Rohe κάθεται στην πολυθρόνα MR 20/3 την οποία σχεδίασε (archinect.com).

    Στην αρχή, η λυσσώδης άρνησή του από τους ναζιστές το 1933 (για τους οποίους επρόκειτο για πολιτιστικό μπολσεβικισμό) οδήγησε πλήθος καλλιτεχνών να εγκαταλείψουν τη χώρα, με συνέπεια να δημιουργηθεί μια «πεφωτισμένη διασπορά» που διέδωσε τις αρχές του ώς το Σικάγο. Η έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη ή η «Λευκή Πόλη» στο Τελ-Αβίβ αποτελούν από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα εκτός Γερμανίας.

    Η Σχολή έχει γερά θεμέλια: τον Καντίνσκι και τον Πάουλ Κλέε. Και άνθισε χάρη σε μια ρεφορμιστική προσέγγιση, εμπνευσμένη από τις διαδοχικές τεχνολογικές προόδους του Μεταπολέμου. Το όνειρό της, ήταν να οικοδομήσει, μέσω της τέχνης, μια καινούργια δημοκρατική κοινωνία πάνω στα ερείπια της γερμανικής αυτοκρατορίας. Κι αυτό, σε μια ευαίσθητη ιστορική καμπή.

    Κτίριο φτιαγμένο από τον Γερμανό αρχιτέκτονα και σχεδιαστή Walter Gropius (bauhaus-dessau.de).

    Το Bauhaus ήθελε να εξορθολογίσει τρυφερά τα πάντα. Την ίδια ώρα που η εποχή μας κόπτεται για την αειφόρο ανάπτυξη. Μπορεί να μη χρησιμοποιούνται οι ίδιες λέξεις, αλλά η προβληματική παραμένει ίδια.

    Επαναφορά στα εν οίκω: Στα Χανιά, η όλη φάση θα λάβει χώρα στο Πνευματικό Κέντρο και είναι μια συνδιοργάνωση της Σχολής Αρχιτεκτόνων-Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης και του GOETHE Ζentrum Chania, με την υποστήριξη του Goethe Institut Athens και της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων. Σκοπό έχει να περικυκλώσει το θέμα, από χθες έως σήμερα.

    Χαρακτηριστικό έργο του Kazimir Malevich (theartstory.org).

    Στο Μπενάκη, πρόκειται για διεθνές συνέδριο σε συνεργασία της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών και της Κρατικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Στουτγάρδης. Μια ολιστική θεώρηση της διαδρομής του κινήματος από τη Βαϊμάρη και το Ντέσαου ώς το Βερολίνο, με στόχο ένα νέο ανθρωπισμό.

    Οι κορυφαίοι του κινήματος Bauhaus φωτογραφημένοι στο Bauhaus building in Dessau. Από αριστερά:Josef Albers, Hinnerk Scheper, Georg Muche, László Moholy-Nagy, Herbert Bayer, Joost Schmidt, Walter Gropius, Marcel Breuer, Vassily Kandinsky, Paul Klee, Lyonel Feininger, Gunta Stölzl and Oskar Schlemmer (bauhaus.de).

    65 Έλληνες και ξένοι επιστήμονες, ερευνητές και ιστορικοί θα καταθέσουν τα συμπεράσματά τους για τη συμβολή του Μπαουχάους. Μαζί, θα απολαύσουμε και πάλι τις συναυλίες που δόθηκαν τον Αύγουστο του 1923, με έργα των πρωτοποριακών συνθετών της εποχής Ernst Krenek, Paul Hindemith, Ferruccio Busoni και Igor Stravinsky. Το τελευταίο βράδυ θα είναι αφιερωμένο στη μουσική τζαζ τού τότε, μια μουσική που στο περιβάλλον του κινήματος ήταν ιδιαίτερα αγαπητή.

    Ωστόσο, η σημαντικότερη προσφορά στο συνέδριο είναι η επανέκδοση του σπουδαιότερου βιβλίου του Μεσοπολέμου για τη μοντέρνα ελληνική αρχιτεκτονική: του δυσεύρετου πλέον και θρυλικού Τα Νέα Σχολικά Κτίρια, γνωστότερα ως «σχολεία Παπανδρέου» της δεύτερης κυβέρνησης Βενιζέλου (1928-1932), το οποίο εκδόθηκε το 1938 με την επιμέλεια του αρχιτέκτονα Πάτροκλου Καραντινού.

     

    Διαβάστε ακόμα: 1919-1939: Ένας αιώνας από την έκρηξη των τεχνών στο Μεσοπόλεμο.

     

     

    x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

    Button to top