Πώς θα ήταν το έπος της Ιλιάδας αν μπορούσε να μεταφερθεί στον πλανήτη Άρη; Ο Dan Simmons το εμπνεύστηκε και το έγραψε (Ricardo Robles).

Dan Simmons, Ίλιον, μτφ. Αυγουστίνος Τσιριμώκος, εκδόσεις Anubis

Πολύ πριν και πολύ μετά από τότε που ο Αισχύλος δήλωνε ότι τα έργα του δεν είναι παρά ψίχουλα από το τραπέζι του Ομήρου, ποιητές και πεζογράφοι, σκηνοθέτες και ζωγράφοι, κομίστες και μουσικοί δεν έχουν πάψει να εμπνέονται από το ομηρικό σύμπαν και να δανείζονται από αυτό -παραλλάσσοντάς τα- ιστορίες και χαρακτήρες, καταστάσεις και μοτίβα. Ο ίδιος ο Όμηρος -υποτίθεται- μιμήθηκε τον εαυτό του και συνέθεσε τη Βατραχομυομαχία, μια παρωδία της Ιλιάδας στην οποία ο πόλεμος δεν διεξάγεται πια μεταξύ Αχαιών και Τρώων αλλά ανάμεσα σε ποντίκια και βατράχια. Όλα τα ενδιάμεσα χρόνια, μέχρι και σήμερα, τον 21ο αιώνα πια, η ομηρική παράδοση παραμένει γόνιμη και εμπνέει ακόμα.

Ο Dan Simmons, γεννημένος στην Αμερική το 1948, έχει ασχοληθεί, με μεγάλη επιτυχία, με ποικίλα λογοτεχνικά είδη˙ έχει γράψει διηγήματα και μυθιστορήματα φαντασίας, τρόμου, μυστηρίου, επιστημονικής φαντασίας και ιστορικά, καθώς και ορισμένα που συνδυάζουν τα είδη μεταξύ τους. Χαρακτηριστικό της γραφής του είναι η αγάπη του για τη διακειμενικότητα, που εκφράζεται με τη σταθερή αναφορά των βιβλίων του σε έργα της κλασικής λογοτεχνίας: το Δεκαήμερο του Βοκάκιου, οι Ιστορίες του Καντέρμπερυ του Τσώσερ, τα έργα του Σαίξπηρ, ποιήματα του Τ. Σ. Έλιοτ και του Τζων Κητς (αλλά και ο ίδιος ο ρομαντικός ποιητής), η Μηχανή που ταξιδεύει στον χρόνο του Γουέλς, η Θεία κωμωδία του Δάντη – είναι τα πιο γνωστά μόνο από τα έργα πάνω στα οποία στηρίζεται, ή απλώς αναφέρεται, η πλοκή των έργων του Dan Simmons.

Ο γνωστός μας τρωικός πόλεμος αυτή τη φορά ο εκτυλίσσεται στο μακρινό μέλλον, και μάλιστα στον πλανήτη Άρη.

Ο Όμηρος δεν θα μπορούσε να λείπει. Το μυθιστόρημα Ίλιον (η υπόθεση του οποίου συνεχίζεται και ολοκληρώνεται στο επόμενο μυθιστόρημα του Simmons, Όλυμπος) βασίζεται, φυσικά, στην Ιλιάδα του Ομήρου και στην Τρικυμία του Σαίξπηρ, αλλά και στην Άντα του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, ενώ συνεχείς αναφορές γίνονται στο Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο του Προυστ και στα Σονέτα του Σαίξπηρ, καθώς δύο από τους πρωταγωνιστές του βιβλίου, δύο αυτόνομοι νοήμονες βιορομποτικοί μηχανισμοί, εμφανίζονται ως λάτρεις και μελετητές αυτών ακριβώς των έργων.

Το βιβλίο του Dan Simmons «Ίλιον» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Anubis.

Βρισκόμαστε, όπως είναι φανερό, στον χώρο της επιστημονικής φαντασίας κι όμως τα γεγονότα του ιλιαδικού πολέμου αποτελούν το ένα από τα τρία νήματα του μυθιστορήματος, που αρχίζει, όπως και τα επικά ποιήματα, με μια επίκληση στη Μούσα: Τη μάνητα, θεά, τραγούδα μας του ξακουστού Αχιλλέα, του γιου του Πηλέα, του ολέθριου αντροφονιά που η μοίρα του είναι να πεθάνει, τραγούδα μας τη μάνητα που πίκρες έδωκε στους Αχαιούς περίσσιες και πλήθος έστειλε στον Άδη αντρειωμένες ψυχές παλικαριών. Και μια που θα ‘σαι εδώ, Μούσα θεά, πες και για τη μάνητα των ίδιων των θεών, την αράθυμη και δυνατή εδώ, στον νέο Όλυμπό τους, και πες και για τη μάνητα των μετανθρώπων, όσο πεθαμένοι και φευγάτοι κι αν είναι από καιρό, και των λιγοστών ανθρώπων που απόμειναν, όσο κι αν είναι χαμένοι στον κόσμο τους και άχρηστα κορμιά.

Ο γνωστός μας τρωικός πόλεμος είναι, λοιπόν, η μία αφηγηματική γραμμή του μυθιστορήματος, με τη μόνη διαφορά ότι αυτή τη φορά ο πόλεμος εκτυλίσσεται στο μακρινό μέλλον, και μάλιστα στον πλανήτη Άρη, και εμείς τον παρακολουθούμε μέσα από τα μάτια ενός λογίου, τον οποίο οι θεοί του Ολύμπου έχουν μεταφέρει στην εποχή τους και τον έχουν επιφορτίσει με το καθήκον να διασφαλίζει πως τα πάντα εξελίσσονται όπως τα είχε κάποτε περιγράψει ο Όμηρος.

Στη δεύτερη αφηγηματική γραμμή του βιβλίου βρισκόμαστε στη Γη όπου οι λίγοι άνθρωποι που έχουν απομείνει, μετά από τη μεγάλη καταστροφή που συνέβη κατά τον 21ο αιώνα, ζουν μες στην ευδαιμονία και την άνεση, απαλλαγμένοι από αρρώστιες και υποχρεώσεις, τηλεμεταφερόμενοι κατά βούληση από το ένα σημείο του πλανήτη στο άλλο, εξυπηρετούμενοι συνεχώς από ρομπότ, που κανείς δεν ξέρει ποιος τα κατασκεύασε και από πού ήρθαν, αλλά και κανείς δεν ενδιαφέρεται να μάθει – ώσπου κάποιος φαίνεται να μη βολεύεται μέσα σε αυτή την ευτυχή άγνοια. Και ο μαγικός κόσμος της σαιξπηρικής Τρικυμίας αποκαλύπτει σιγά σιγά τις ραφές του.

Ο Όμηρος της Ιλιάδας συναντάει τον Σαίξπηρ της Τρικυμίας και τον Ναμπόκοφ της ρωσικής αριστοκρατίας..

Η τρίτη γραμμή έχει για πρωταγωνιστές δύο βιορομποτικούς μηχανισμούς, που στέλνονται από τα φεγγάρια του πλανήτη Δία στον Άρη, προκειμένου να ανιχνεύσουν την ασυνήθη κβαντική δραστηριότητα που παρατηρείται εκεί. Σε όλη τη διάρκεια της αποστολής τους θα συζητάνε για τον Σαίξπηρ και τον Προυστ, όταν όμως φτάσουν πια στον Άρη, θα εισέλθουν στο ομηρικό σύμπαν. Είναι το σημείο που οι τρεις ανεξάρτητες ιστορίες του μυθιστορήματος αρχίζουν πια να συμπλέκονται και να προχωρούν ενωμένες προς τη λύση.

Ο Όμηρος της Ιλιάδας συναντάει τον Σαίξπηρ της Τρικυμίας και τον Ναμπόκοφ της ρωσικής αριστοκρατίας. Η επιστημονική φαντασία συμπλέκεται με το χιούμορ και τον τρόμο. Το απώτατο παρελθόν μεταφέρεται στο απώτατο μέλλον μέσα από τη ματιά ενός λογίου του αιώνα μας. Η Ελένη της Σπάρτης και ο Οδυσσέας παίρνουν την κατάσταση, στον Άρη και τη Γη, στα χέρια τους και ο Dan Simmons φτιάχνει ένα πραγματικό σύγχρονο έπος επτακοσίων σελίδων που διαβάζεται με διαρκώς αυξανόμενη αγωνία και απόλαυση, είτε ο αναγνώστης είναι εξοικειωμένος με την επιστημονική φαντασία είτε όχι, είτε είναι εξοικειωμένος με το ομηρικό έπος είτε όχι.

 

Διαβάστε ακόμα: Ex libris eroticis: γυμνές αναγνώστριες και παθιασμένοι βιβλιόφιλοι.

 

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top