«Tα θύματα των αυνανιστικών συνηθειών καθίστανται υπερβολικώς δειλά, συνεσταλμένα, ιδιότροπα, ψευδολόγια, μοχθηρά, σκληρά, εγωιστικά ανοικτείρμονα, αδιάφορα και ψυχρά προς πάσαν υψηλήν ιδέαν, προς πάσαν γενναίαν πράξιν και προς παν ευγενές αίσθημα». υποστήριζαν οι επιστήμονες της εποχής. (Gustave Courbet, Sleeping Nude Woman)
Το νέο βιβλίο της Δήμητρας Τζανάκη, με τίτλο Ιστορία της μη κανονικότητας, κοιτάζει στην στην ιστορία του εκθηλυσμού, της υστερίας, του αυνανισμού, της ομοφυλοφιλίας και της πορνείας στον Μεσοπόλεμο αλλά και παλιότερα. Αναδημοσιεύουμε τρία ενδιαφέροντα αποσπάσματα που δείχνουν πως ο αυνανισμός θεωρούνταν ψυχολογική διαταραχή και δείγμα κοινωνικής ανηθικότητας, και ποια μέτρα πρότειναν οι επιστήμονες για να θεραπευτούν οι “πάσχοντες”. Εκατό χρόνια πριν όσοι και ειδικά όσες αυτοϊκανοποιούνταν κινδύνευαν να υποστούν χειρουργική επέμβαση ή και να κλειστούν στο Δαφνί.
**********
Το βιβλίο της Δήμητρας Τζανάκη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ασίνη.
Σελ. 144: Στα ελληνικά γράμματα ο Χίρσφελντ εισάγεται από διάφορες έμμεσες αναφορές στο όνομα του, ανάμεσά τους και το έργο του Μ. Μωυσείδη, Αυνανισμός: Κίνδυνοι – Προφύλαξις – Θεραπεία Ονειρώξεις – Σπερματόρροια. Μελέτη κοινωνική διά Γονείς, Διδασκάλους και Νέους (1927), ενώ δύο χρόνια αργότερα, το 1929, ο γιατρός σεξολόγος Γιώργος Ζουράρις (1899-2001), μαθητής του Χίρσφελντ, εξέδωσε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο του Ψυχανάλυσις και ψυχοβιολογία, όπου προσπαθούσε, ακολουθώντας τη γερμανική παράδοση της σεξολογίας, να απεγκλωβίσει τη σεξουαλικότητα από παθολογικές ταξινομήσεις και εγκλεισμούς. Πέρα όμως από αυτές τις αναφορές, ο ίδιος ο Χίρσφελντ κατάφερε να παρουσιάσει το έργο του στο αθηναϊκό κοινό το 1932 κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του. Επρόκειτο για μια επίσκεψη που οδήγησε σε διαμάχη δύο πολύ γνωστές εφημερίδες της εποχής, την εφημερίδα Βραδυνή, η οποία στο πρωτοσέλιδό της προσκαλούσε το κοινό σε μια διάλεξη για να ακούσουν τον γερμανό φιλόσοφο, ενώ στην εφημερίδα Εστία δημοσιεύτηκε μια επιστολή που κατακεραύνωνε τη διάλεξη με περιεχόμενο το οποίο σχετιζόταν με την αναφορά στην ομοφυλοφιλία και επέφερε μια αμηχανία ηθικής υφής, καθώς η ομοφυλοφιλία θεωρούνταν η ρίζα που θρέφει το σώμα του αμοραλισμού.
**********
Σελ. 186: Πάνω σε αυτό το σώμα γεννήθηκε μια ολόκληρη θεώρηση γύρω από την κοινωνική ηθική, γιατί για παράδειγμα η αυνανίστρια ήταν ανήθικη:
Tα θύματα των αυνανιστικών συνηθειών καθίστανται υπερβολικώς δειλά, συνεσταλμένα, ιδιότροπα, ψευδολόγια, μοχθηρά, σκληρά, εγωιστικά ανοικτείρμονα, αδιάφορα και ψυχρά προς πάσαν υψηλήν ιδέαν, προς πάσαν γενναίαν πράξιν και προς παν ευγενές αίσθημα.
Καταλαβαίνουμε επομένως ότι με τέτοιες οριοθετήσεις ήταν φανερό ότι πλέον δεν κινούμασταν στον χώρο των ασύλων, ούτε καν σε μια θεωρία μιας συγκεκριμένης θεώρησης της ζωής (ευγονική, εκφυλισμός, κ.λπ.) αλλά στον πυρήνα της ίδιας της νεωτερικότητας, η οποία είχε ως πυρήνα σκέψης τον ρατσισμό. H τρέλα μετατράπηκε σε ηθικό εκφυλισμό. Η κοινωνική ηθική μετατράπηκε σε κοινή γνώμη, η οποία έπρεπε να ενημερώνεται για όλα, ώστε να μην επεκταθεί ο μεγάλος κίνδυνος του έκφυλου σώματος, ο οποίος ενσαρκωνόταν μέσα από την υστερία, την επιληψία (όλες αυτές τις ασθένειες των γυναικών) και τη θηλυπρέπεια και μπορεί μέσα από το ψέμα να ξεγελούσε ακόμα και το κλινικό μάτι του ειδικού, για αυτό και με τόση εμμονή το ψέμα, η μεγαλομανία, το έγκλημα, η πορνεία ταυτίστηκαν με τον εκφυλισμό μέσα από τον επιστημονικό λόγο, γι’ αυτό και όλες αυτές οι διευκρινιστικές ερωτήσεις από τον ειδικό γύρω από τον ασθενή: «Οι χειρονομίες, οι αισθήσεις του, οι ηδονές, οι σκέψεις, οι επιθυμίες, η ένταση και η φύση όσων ο ίδιος αισθάνεται, αυτά ακριβώς θα αποτελέσουν τώρα το αντικείμενο της εξέτασης γύρω από την έκτη εντολή, όπως κάποτε στην εξομολόγηση».
**********
Σελ. 201: Έτσι ερμηνευόταν και η διάγνωση του γιατρού Αριστείδη Πανά το 1893, ο οποίος μετά από αίτημα της μητέρας ενός συναδέλφου του, η οποία είχε την υποψία ότι ο γιος της είχε καταπέσει στη συνήθεια του αυνανισμού, κατέληγε: «Και τωόντι μεταβάντες και επισκεφθέντες τούτον τον ηλίθιον και κατά πάντα ακαταλόγιστον συνάδελφον βεβαίως […]». Και αφού βεβαιώθηκαν και μετά την εξομολόγηση του συνάδελφού του, ολοκληρώνοντας τη διάγνωσή του, ο Πανάς πρότεινε τον άμεσο εγκλεισμό του στο Δαφνί, υπό την επίβλεψη των γιατρών κ. Κατσαρά (θεωρούνταν ένας από τους εισηγητές των ψυχιατρικών μελετών στην Ελλάδα) και κ. Τσιριγώτη (αργότερα διευθυντής στο Δρομοκαΐτειο). Μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα είχε προταθεί, όπως και στην υστερία, η ύπνωση μιας και η σχολή του Σαρκό θεωρούσε ότι μόνο σε ένα σώμα που έπασχε η ύπνωση μπορούσε να λειτουργήσει, καθώς έδινε νέα μέσα αντιμετώπισης αυτής της ηθικής ασθένειας.
Εννοείται βέβαια ότι δεν ήταν η πρώτη φορά που στον δυτικό πολιτισμό η σεξουαλικότητα έλαβε τη μορφή παραπτώματος απέναντι στους νόμους της πόλης. Αυτό όμως που άλλαζε ήταν ότι για πρώτη φορά το ανθρώπινο σώμα και οι ορμές του μαντρώθηκαν σε ιδρύματα και τέθηκαν υπό διαρκή παρακολούθηση, μέσα από επιστημονικές ταξινομήσεις και οδηγίες προς την εξάλειψη ενός φαινομένου που αφορούσε ολόκληρο τον πληθυσμό. Μόνο στις ΗΠΑ, όπως κατέγραφε ο Λακέρ, τον 19ο αιώνα τουλάχιστον 20 διπλώματα ευρεσιτεχνίας κέρδισαν οι συσκευές για τη στύση, νάρθηκες για το πέος, γάντια για τον ύπνο που κρατούσαν τα σεντόνια σε απόσταση από τα γεννητικά όργανα, πέδιλα που εμπόδιζαν τα κορίτσια να απλώσουν τα πόδια τους, χωρίς κανείς ν’ αναφερθεί στις χειρουργικές επεμβάσεις στο σώμα (π.χ. αφαίρεση υγιών ωοθηκών, κλειτορίδας), εξασφαλίζοντας την εγκαθίδρυση μιας συγκεκριμένης εξουσίας στη σεξουαλικότητα.
Την ίδια εποχή στη Γαλλία, η οποία κατά τα τέλη του 19ου αιώνα ανησυχούσε βαθύτατα για το δημογραφικό της πρόβλημα, σοβαροί άνθρωποι απεύθυναν εκκλήσεις για να συσταθεί εθνική αστυνομία για την αυτομόλυνση, η οποία θα διενεργούσε αιφνιδιαστικά επιθεωρήσεις στα σχολεία, προκειμένου να βεβαιωθεί ότι η νεολαία διατηρούσε το σώμα της σε φόρμα, ώστε να μπορεί να τεθεί στην υπηρεσία του έθνους. Στην Ελλάδα την ίδια εποχή γίνονταν συστάσεις για τον έλεγχο των σεντονιών:«Οι γονείς πρέπει επίσης να ελέγχουν εν κρυπτώ όλα τα ασπρόρουχα του παιδιού, υποκάμισα, πανταλόνια, εσώβρακα, νυχτικά, στρώματα», έτσι ώστε να μπορέσουν να ανακαλυφθούν τα σημάδια μιας τέτοιας παθογόνας πράξης. Με αυτές τις ανησυχίες, έτυχε γενικής αποδοχής το εγχειρίδιο του γιατρού Κωνσταντίνου Καρδαμάτη Περί αυνανισμού, που δημοσιεύτηκε το 1886.
Το συγκεκριμένο εγχειρίδιο, αντιγράφοντας την τρίτη έκδοση του βιβλίου του Φουρνιέ (H. Fournier) Για τον αυνανισμό: αίτια, κίνδυνοι, μειονεκτήματα για το άτομο, την οικογένεια και την κοινωνία [De l’ onanisme: causes, dangers et inconvénients pour les individus, la famille et la société, remèdes, 3η έκδοση, 1883] παρουσίαζε τις σωματικές θεραπείες αντιμετώπισης της ασθένειας του αυνανισμού που δεν ήταν άλλες από: «για μεν τους άνδρες την “περιβολή διά κρίκων” [των γεννητικών οργάνων], ενώ για τις γυναίκες την “κλειτοριδεκτομή”» για την αντιμετώπιση αυτής της συνήθειας.
//Το βιβλίο Ιστορία της (μη) κανονικότητας – Εισαγωγή στην ιστορία του εκθηλυσμού, της υστερίας, του αυνανισμού, της ομοφυλοφιλίας και της πορνείας στον Μεσοπόλεμο, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ασίνη.
Διαβάστε ακόμα: Έλσα Ροζάκη – Ή «Οι Ξανθιές το Γλεντάνε» πάλι και πάλι…
-
- Follow us:
Ακολουθήστε το Andro στο Facebook
