lounge

    Η περίφημη Lounge Chair με το υποπόδιο Ottoman είναι ίσως η διασημότερη -και πιο “ανδρική” θα προσθέταμε- πολυθρόνα του 20ου αι. (photo credit: vitra.com)

    Αν το όνομα των Eames σας είναι άγνωστο, δεν ισχύει το ίδιο για τα οπίσθιά σας. Δεν υπάρχει περίπτωση να μην έχουν στρογγυλοκαθίσει σε μια καρέκλα των Αμερικανών σχεδιαστών. Σε ένα κάθισμα που μοιάζει με πατατένιο τσιπσάκι. Ή με γάντι του μπέιζμπολ. Σε κάποια καφετέρια ή αίθουσα αεροδρομίου. Άλλο ενδεχόμενο: να ονειρεύεστε ν’ αράξετε σ’ έναν καναπέ μαζί με τον Don Draper του Mad Men ή παρέα με κάποιον φουτουριστικό ήρωα από το Tron: Legacy.

    Ο Charles (γεννηθείς το 1907) και η Ray Eames (γεννηθείσα το 1912) ήταν ένα ζευγάρι που δούλεψε ασταμάτητα μαζί από τη δεκαετία του ’40 ώς το θάνατο του Charles το 1978. Η Ray έφυγε δέκα χρόνια αργότερα. Υπήρξαν ταυτόχρονα σκηνοθέτες, σκηνογράφοι εκθέσεων, επινοητές παιχνιδιών και αρχιτέκτονες. Επανευφηύραν την ίδια την ιδέα του design, δημιουργώντας έπιπλα χωρίς σταματημό.

    Σήμερα, τα ίδια αυτά τραπέζια και καρέκλες επανεκδίδονται από την εταιρεία Vitra, μόνης εγκεκριμένης παραγωγού των σχεδίων Eames σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή για πάνω από 50 χρόνια, και γίνονται ανάρπαστα απ’ τους συλλέκτες.

    Είναι όλα τους πολύ όμορφα. Όμως, κατά τη διάρκεια της ζωής τους, οι Eames δεν έφτιαξαν απλώς αντικείμενα: δημιούργησαν ολόκληρα περιβάλλοντα. Ήταν ολιστικοί καλλιτέχνες. Η δύναμή τους δεν είναι μόνο ότι κατάφεραν να καλουπώσουν ξύλο και πλαστικό για να φτιάξουν ένα κάθισμα, αλλά ότι κατόρθωσαν να επινοήσουν έναν κόσμο εικόνων μ’ ό,τι υπήρχε διαθέσιμο.

     Η«Eames Plastic Side Chair», στην πορτοκαλί της έκδοση, θα γεμίσει καντίνες σχολείων και αίθουσες αναμονής, νοσοκομεία και αεροδρόμια από τη δεκατία του ’60 ώς εκείνη του ’80.

    Τι ήταν αυτό; Στη μεταπολεμική Αμερική, την ενθουσιώδη κι αισιόδοξη, η ανάπτυξη της τηλεόρασης, η γέννηση της πληροφορικής, η έκρηξη της ποπ κουλτούρας… Ενσάρκωσαν, περισσότερο από κάθε άλλον, το «αμερικανικό όνειρο» και το δικό του «τρόπο ζωής».

    Ray and Charles Eames selecting slides for the exhibition, Photography & the City, 1968, as seen in Jason Cohn and Bill Jersey’s documentary EAMES: The Architect and the Painter. © 2011 Eames Office, LLC.

    H Ray και ο Charles Eames διαλέγοντας slides για μια έκθεση φωτογραφίας τους το 1968. Στην έκθεση της Αθήνας μπορείτε να δείτε για πρώτη φορά στην Ελλάδα 100 από τις πανέμορφες εικόνες του διδύμου. (photo credit: eamesoffice.com)

    Ξεκίνησαν τη δεκαετία του ’30, ανακαλύπτοντας στην Ευρώπη το Bauhaus, τον Mies van der Rohe και τον Le Corbusier. Πίσω στις ΗΠΑ, ο Charles εκπαιδεύεται από τον Φινλανδό αρχιτέκτονα Eliel Saarinen, πατέρα του διάσημου Eero Saarinen, μιας άλλης εμβληματικής φυσιογνωμίας του design του 20ου αι., ο οποίος σχεδίασε και τον Ανατολικό Αερολιμένα Αθηνών. Από αυτόν κληρονόμησε τις αρχές του λειτουργικού και δημοκρατικού design, του «good design», χρηστικού και προσιτού, το οποίο και θα διαδώσει στις ΗΠΑ.

    Διαβάστε ακόμα: Ανδρική Mόδα και Όπερα – μια σχέση ανατροπής.

    Κατά τη διάρκεια του πολέμου, το ζεύγος πειραματίζεται με νέα υλικά και εξερευνά λύσεις τόσο για τις ατράκτους των αεροσκαφών όσο και για τους ορθοπεδικούς νάρθηκες των τραυματισμένων στρατιωτών. Έρευνα από την οποία θα πηγάσει το μεγαλύτερο μέρος του έργου τους, όταν μεταπολεμικά στρέφουν το ενδιαφέρον τους στην επίπλωση.

    Έτσι θα προκύψει η περίφημη «Eames Plywood Side Chair» (1946) από κοντραπλακέ και η «Eames Plastic Side Chair», ένα χρόνο αργότερα, από ίνες γυαλιού. Η δεύτερη, στην πορτοκαλί της έκδοση, θα γεμίσει καντίνες σχολείων και αίθουσες αναμονής σιδηροδρομικών σταθμών, νοσοκομεία και αεροδρόμια της Δύσης από τη δεκατία του ’60 ώς εκείνη του ’80.

    Το σπίτι των Eames είναι τόσο πολυφωτογραφημένο που δεν λείπουν και ινσταντανέ από τελετουργίες του τσαγιού με τον Charlie Chaplin. Μια παραλλαγή του θα τους παραγγείλει ο φίλος τους Billy Wilder.

    Και το 1949, όταν τους ζητήθηκε, στο πλαίσιο του καλιφορνέζικου project «Case Study Houses», να σχεδιάσουν ένα λειτουργικό και οικονομικό σπίτι, εκείνοι παρουσίασαν το δικό τους, λίγο έξω από το Χόλιγουντ, 901 Washington Boulevard, Santa Monica, Pacific Palisades: έναν κύβο φτιαγμένο από ατσάλι, γυαλί και μπετόν, φωτεινό, μεταβλητό και πολυχρηστικό.

    Αποτελούμενο από ημιωρόφους και αφαιρούμενους τοίχους. Ένα σπίτι à la carte, που θα γνωρίσει τεράστια επιτυχία, θεωρούμενο ως ένα από τα αριστουργήματα της σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Γεμάτο αναμνηστικά από ταξίδια, εξωτικά υφάσματα, έργα τέχνης, φολκλορικά αντικείμενα.

    Τόσο πολυφωτογραφημένο που δεν λείπουν και ινσταντανέ από τελετουργίες του τσαγιού με τον Charlie Chaplin. Μια παραλλαγή του θα τους παραγγείλει ο φίλος τους Billy Wilder. «Για τους Eames, ο ρόλος του σχεδιαστή μοιάζει με κείνον ενός οικοδεσπότη που ξέρει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του προσκεκλημένου του», έφη o εγγονός τους, Eames Demetrios.

    eames-plastic-side-chair-dsw-new-colours-em-table

    H Molded Plastic Side Chair είναι η πιο διάσημη καρέκλα τους. Εδώ κατεξοχήν ισχύει το γνωστό “προσοχή στις απομιμήσεις!”. (photo credit: corporate-workspace.com)

    Στην έκθεση «Eames by Vitra», ο Eames Demetrios μάς παρουσιάζει και ταινίες του ζεύγους. Μία από αυτές, το περίφημο «Glimpses of the USA». Σε επτά οθόνες 6 Χ 9 μ. παρελαύνουν οδικοί κόμβοι, παιδάκια, γηραιές κυρίες στο λεωφορείο, ουρανοξύστες, πάρκινγκ.

    Η εγκατάσταση, επίσημη εκπρόσωπος της Εθνικής Αμερικανικής Έκθεσης του 1959, έλαβε χώρα στο πάρκο Sokolniki της Μόσχας. Σε περίοδο κορύφωσης του Ψυχρού Πολέμου, χιλιάδες Μοσχοβίτες παρακολουθούν 2.200 εικόνες τυπικές του american way of life, ήτοι του εχθρού. (Σχεδόν όλες οι ταινίες των Eames υπάρχουν στο YouTube).

    Ακόμα, η έκθεση φέρνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα το φωτογραφικό πορτφόλιο για την επέτειο (2007) των 100 χρόνων από τη γέννηση του Charles Eames. Οι φωτογραφίες ανήκουν στο τεράστιο αρχείο (ένα εκατομμύριο εικόνες ) που είχαν συγκεντρώσει οι Eames και δωρήθηκε στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των ΗΠΑ.

    «Ο Charles χρησιμοποιεί τα υλικά και τις γνώσεις του –για τον κινηματογράφο, την αεροπλοϊα ή τη διαφήμιση- όπως άλλοι πίνουν νερό, δηλαδή χωρίς σκέψη».

    Αυτό που κάνει η έκθεση είναι να σε φέρνει μπροστά σε κάτι ολότελα καινούργιο. Καινούργιο τότε, αλλά καινούργιο και σήμερα. Δεν πρόκειται για τέχνη, αλλά για εφαρμοσμένες τέχνες και, μάλιστα, εφαρμοσμένες σ’ έναν κόσμο που μόλις γεννιόταν και σήμερα μας περιβάλλει. Βλέπεις και αγγίζεις την προϊστορία της μοντερνικότητάς μας.

    Η δουλειά των Eames συναρπάζει με την απλότητά της. Ειδικά για τον Charles, ο Βρετανός μπρουταλιστής αρχιτέκτονας Peter Smithson έλεγε: «Πρόκειται για τον ορισμό του Καλιφορνέζου. Χρησιμοποιεί τα υλικά και τις γνώσεις του –για τον κινηματογράφο, την αεροπλοϊα ή τη διαφήμιση- όπως άλλοι πίνουν νερό, δηλαδή χωρίς σκέψη».

    Αυτή ήταν η δύναμη των Eames: η εντύπωση της ευκολίας, του easy living. Το ζεύγος κατάφερε να επινοήσει ένα σύμπαν τόσο όμορφο, τόσο ελκυστικό, που σχεδόν ξεχνάς πως, όπως σε κάθε σύμπαν, από πίσω κρύβεται μια ιδεολογία. Κι αυτή είναι εκείνη της θριαμβεύουσας Αμερικής. Στα νιάτα του, ο Charles ήταν σκηνογράφος στην MGM.

    To ταξίδι στη χώρα των Eames είναι εξόχως διδακτικό. Σου μαθαίνει πώς το στυλ μπορεί να γίνει φορέας ιδεολογίας με τρόπο που μοιάζει προφανής, ελαφρύς, χαρίεις. Λίγο σαν σκίτσο του Μίκυ Μάους από τον Ντίσνεϊ. Μαζί με πολύ ευφυία, θάρρος, οξυδέρκεια. Το 1972, στο ερώτημα «Ποια είναι τα όρια του design;», οι Eames απαντούσαν: «Ποια είναι τα όρια των προβλημάτων;».

    //«Eames by Vitra», ώς τις 21 Μαϊου, Vitra Showroom Athens, Κηφησίας 212, Χαλάνδρι, 210 6746601 & 210 6728682, www.elgrecogallery.gr Είσοδος ελεύθερη.

     

    Διαβάστε ακόμα, συνέντευξη με τον Χρύσανθο Πανά: Αυθεντικοί Matisse, Picasso και Giacometti εκτίθενται στο Zonars.

     

     

     

    x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

    Button to top