Η Ελισάβετ σε παλιότερο εντιτόριαλ μόδας. Εδώ, δεν κρατά φωτογραφική μηχανή αλλά κινηματογραφική κάμερα 8mm.

– Έχεις δουλέψει αρκετά χρόνα με επιτυχία ως μοντέλο στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Αυτό όξυνε το βλέμμα σου ως φωτογράφου; Μήπως στέκεται και εμπόδιο για να πάρουν κάποιοι στα σοβαρά τη νέα σου ιδιότητα;

Όλη μου η ζωή ήταν πάντα συνυφασμένη με τη φωτογραφία ακόμα και προτού εργαστώ ως μοντέλο. Ο παππούς μου και ο θείος μου ήταν επαγγελματίες φωτογράφοι, ο πατέρας μου είχε ως χόμπι τη φωτογραφία και με φωτογράφιζε πολλές φορές ως το μοντέλο του. Εγώ και τα ξαδέρφια μου «κληρονομήσαμε» αυτό το πάθος από πολύ νωρίς.

Ξεκίνησα το ταξίδι μου στο μόντελινγκ με μία φτηνή αναλογική μηχανή για τουρίστες, με σκοπό να φωτογραφίσω τον κόσμο και μία μέρα να κάνω έκθεση. Είχα πάθος με την εξερεύνηση και τη φωτογραφία πολύ περισσότερο από ό,τι με τη μόδα. Μετά τα κάστινγκ, φωτογράφιζα τις πόλεις. Στα σεμινάρια φωτογραφίας που με έστελναν στην αρχή στην Ιταλία δανειζόμουν κάμερες και φωτογράφιζα με τους μαθητές όταν δεν φωτογραφιζόμουν η ίδια. Ήμουν πολύ τυχερή, γνώρισα στη δουλειά μου καταξιωμένους φωτογράφους στο εξωτερικό και με βοήθησαν πολύ στο να καταλάβω τι σημαίνει καλή φωτογραφία, με καλύτερο σχολείο ίσως γι’ αυτό το Παρίσι.

Το να δουλεύεις μπροστά στην κάμερα σού μαθαίνει κάτι πολύ σημαντικό: το πώς να κάνεις το φωτισμό να δουλεύει για εσένα και πώς να επικοινωνείς με τους ανθρώπους που φωτογραφίζεις σε βάθος. Η φωτογραφία γίνεται η ζωή σου. Το να θες να τη ζήσεις και πίσω από το φακό είναι φυσικό επακόλουθο. Μία απο τις πιο πετυχημένες φωτογράφους μόδας στον κόσμο, η Ellen von Unwerth, είναι πρώην μοντέλο. Λειτουργεί και αμφίδρομα: αν έχεις γνώσεις φωτογραφίας γίνεσαι καλύτερο μοντέλο.

Όσο για μένα, δεν ξέρω αν θα το ονόμαζα ιδιότητα. Το βλέπω ως ένα πάθος που βρήκε αυτήν τη μορφή τέχνης για να εκφραστεί. Είναι πολύ νωρίς για να θεωρηθώ επαγγελματίας φωτογράφος, ακόμα κάνω εξάσκηση και έχω πολλά να μάθω. Παρ’ όλα αυτά, δεν νομίζω ότι όταν ξεκινάς κάτι που σου αρέσει πολύ θα πρέπει να σκέφτεσαι την κριτική. Πρώτον, δεν μπορείς να αρέσεις σε όλους και, δεύτερον, το πού μπορεί να φτάσει ο καθένας εκτυλίσσεται με το χρόνο. Δεν ακούω τη γνώμη των άλλων όταν ξεκινάω ένα όνειρο, ακούω μόνο το ένστικτό μου, μόνο αυτό μας καθοδηγεί στο δρόμο μας. Ο χρόνος θα δείξει το αποτέλεσμα, ακόμα και σε μένα την ίδια.

– Φωτογραφίζεις όπως θα ήθελες να σε έχουν φωτογραφίσει;

Νομίζω ότι στην τέχνη αναπόφευκτα εκφράζεις ένα κομμάτι του εαυτού σου, ή όπως είναι ή όπως θα ήθελες να είναι. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος για τον οποίο ερωτευόμαστε. Ο άνθρωπος έχει την ασυνείδητη ανάγκη να ανακαλύψει τον εαυτό του, γι’ αυτό προσπαθεί να βρεί καθρέφτες. Είναι κάτι που συνδέεται απόλυτα με το υποσυνείδητο και αυτό είναι που κάνει και το παιχνίδι της έκφρασης τόσο όμορφο: πολλές φορές, ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας. Επίσης, παίρνουμε ερεθίσματα από τους μέντορές μας. Οι πρώτες μου φωτογραφίσεις ήταν ως επί το πλείστον στην Ιταλία, έτσι έμαθα ότι πρέπει να βγάζω έναν αισθησιασμό στη φωτογραφία, για να είναι ξεχωριστή. Μπορώ να πω ότι φωτογραφίζω όπως με έχουν φωτογραφίσει, προσπαθώντας να προσθέσω τη δική μου πινελιά, να δώσω το δικό μου μήνυμα.

Η πραγματική όμως πρόκληση στη φωτογραφία, θεωρώ, δεν είναι να φωτογραφίζεις τον «εαυτό σου», αλλά να βρίσκεις τα ωραιότερα στοιχεία στο χαρακτήρα του ανθρώπου που φωτογραφίζεις και να τα αποτυπώνεις με τρόπο που εκπλήσσει ακόμα και το μοντέλο σου, καθώς μπορεί να μην ήξερε ότι έκρυβε αυτά τα στοιχεία. Έτσι έμαθα τον εαυτό μου στην Ιταλία από πραγματικούς καλλιτέχνες με ευαισθησία. Τελικά, μια καλή αρχή για να γίνεις καλλιτέχνης φωτογράφος είναι να είσαι ένας πολύ καλός ψυχολόγος με τρελή φαντασία!

Διαβάστε ακόμα: Οι “50 αποχρώσεις του γκρι” εμπνέουν κυβέρνηση, επιχειρηματίες & ερωτευμένους.

– Τι είναι σέξι μέσα από το φακό σου;

Το σέξι είναι υποκειμενικό. Για κάποιον μπορεί να είναι μία όμορφη φιγούρα, για μένα σέξι είναι το συναίσθημα που δημιουργεί μία φωτογραφία. Προτού φωτογραφίσω, πάντα μιλάω με τους ανθρώπους στους οποίους θέλω να στρέψω την καμερά μου ή τους παρατηρώ, όταν δεν με κοιτάζουν. Μέχρι να κάνω την πρώτη λήψη, ξέρω τα δυνατά και αδύναμα σημεία τους. Εάν τους καταφέρω να ανοιχτούν κατά τη διάρκεια της φωτογράφισης και να το αποτυπώσω σε μία φωτογραφία, αυτό για μένα είναι σέξι. Η προσωπικότητα, η δικιά τους ιστορία ζωής. Τα μάτια τους έχουν μιλήσει κι αυτό αποτυπώνεται σε μία αιώνια στιγμή. Έχουν πει τη δική τους ιστορία, η οποία είναι πολύ πιο αληθινή από την ιστορία που θα δημιουργήσω εγώ. Γι’αυτό αγαπώ τα πορτρέτα.

– Στις εικόνες σου υπάρχει ένα παιχνίδι όγκων και φωτοσκιάσεων ανάμεσα στο σώμα και στις γύρω δομές. Η αρχιτεκτονική είναι και “σώμα” για σένα;

Άρχισα να καταλαβαίνω τη σημασία της αρχιτεκτονικής στη φωτογραφία μετά τη συνεργασία μου με Ρωσίδα φωτογράφο που εστίαζε σ’ αυτό. Συνειδητοποίησα ότι εάν συνδυάσεις μια φωτογραφία αρχιτεκτονικής και μία φωτογραφία μόδας βγαίνει πολύ εντυπωσιακό αποτέλεσμα, πολύ πιο εντυπωσιακό από ότι σε στούντιο. Ξέρω ότι μόλις βρω μια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, ένα μοναδικό σημείο με τον κατάλληλο φωτισμό και πετύχω ενδιαφέρον κάδρο τοπίου που μπορεί να υποστηριχθεί από μόνο του, μου μένει μονάχα να εντάξω το μοντέλο μέσα στο τοπίο και να περιμένω το κατάλληλο βλέμμα και τη γεωμετρία του σώματος. Η μείξη μπορεί να είναι εκρηκτικά ενδιαφέρουσα. Οπότε η απάντηση είναι «ναι», η αρχιτεκτονική είναι σώμα από μόνη της στις φωτογραφίες μου. Είναι design και μόδα μαζί, απόλυτα συνυφασμένα.

– Και πότε το σώμα γίνεται «τοπίο»;

Όταν τα μάτια δείχνουν το χάρτη της ψυχής. Τότε, χρειάζεται γκρο πλαν.

– Στις φωτογραφίες σου βλέπουμε επιρροές από φωτογράφους όπως οι Guy Bourdin, Helmut Newton, Peter Lindbergh. Μοιάζεις να μη θέλεις να το κρύψεις, αλλά αντίθετα να τους τιμήσεις. Ποιες είναι συνολικά οι επιρροές σου και πώς σε καθόρισαν;

Υπάρχουν πολλοί φωτογράφοι που θαυμάζω, εκείνοι όμως που με εκφράζουν καλύτερα είναι αυτοί που αναφέρατε. Πετυχαίνουν να κάνουν ακόμα και μία απλή φωτογραφία ιδιαίτερη, χωρίς μεγάλη προσπάθεια. Είναι αυτό το αποτέλεσμα που σου δημιουργεί την εντύπωση «θα μπορούσα και εγώ να τό ‘χα σκεφτεί αυτό, αλλά δεν το σκέφτηκα». Η επιτυχία της φωτογραφίας είναι να κρύβει μία ενδιαφέρουσα ιστορία και, τελικά, αυτό κάνει έναν φωτογράφο καλλιτέχνη: η φαντασία, η δημιουργία σεναρίου εκφρασμένου σε μία στιγμή. Σα να σκηνοθετείς στιγμιότυπα.

Ο χώρος της τέχνης, και δεν αναφέρομαι μόνο στη φωτογραφία, ζητά προσωπική υπογραφή. Όταν κάποιος βλέπει το αποτέλεσμα, να είναι σίγουρος ότι είναι δικό σου. Πολλοί προσπαθούν να το καταφέρουν, συχνά με ακρότητες, μανιερίζοντας, αλλά τελικά αυτοί που το πετυχαίνουν είναι εκείνοι με τις ανεξίτηλες στο χρόνο προσωπικότητες, οι ενδιαφέροντες, οι αυθεντικοί. Αυτοί που θα σκεφτούν τη λεπτομέρεια διαφορετικά, που δεν θα φοβηθουν να πρωτοτυπήσουν, όχι για να σοκάρουν, αλλά γιατί είναι καλλιτέχνες και οι καλλιτέχνες έχουν πάντα μια δόση τρέλας και ονείρου.

– Γιατί έχεις (κι εσύ) προτίμηση στην ασπρόμαυρη εικόνα και στα όμορφα κορίτσια;

Η ασπρόμαυρη εικόνα αποτυπώνει καλύτερα την ψυχή, θα μπορούσε να πει κάποιος. Φυλακίζει καλύτερα τη στιγμή. Τα όμορφα κορίτσια ήταν εκείνα που με βοήθησαν, τις περισσότερες φορές ήταν φίλες μου. Η ζωή μου ήταν στο χώρο της μόδας. Πολλές φορές φωτογράφιζα τις συγκατοικούς μου στο Μιλάνο και στο Παρίσι, οι οποίες απλώς τύχαινε να είναι στα καλύτερα πρακτορεία του κόσμου. Η πρώτη φορά μάλιστα που αποφάσισα να στραφώ στη φωτογραφία μόδας ήταν όταν η συγκατοικός μου από το πρακτορείο Elite στο Παρίσι μου ζήτησε να τις βγάλω φωτογραφίες με το κινητό της, για να τις στείλει στον φίλο της. Απορήσαμε και οι δύο με το αποτέλεσμα. Έτσι ανακάλυψα ότι το να είσαι ήδη στον χώρο βοηθάει.

Δείτε ακόμα: Αισθησιασμός σε άσπρο-μαύρο από τον φωτογράφο των σταρ Vincent Peters.

Η μόδα, είτε μπρος είτε πίσω από την κάμερα, είναι ένας χώρος που δύσκολα δέχεται νεοφερμένους, ειδικά στα σημαντικά κέντρα όπως το Παρίσι και το Μιλάνο. Έτσι ξεκίνησα από αυτό το κομμάτι, γιατί αυτό με επηρέασε και άλλωστε ήμουν ήδη εκεί. Παρ’ όλα αυτά, θα προτιμούσα να φωτογραφίσω έναν άνθρωπο με εμπειρία και εκφραστικότητα στα μάτια από το πιο όμορφο μοντέλο. Η μόδα είναι συνυφασμένη με τη ζωή μου, ναι, αλλά δεν είναι το μόνο είδος φωτογραφίας που με ενδιαφέρει. Βρίσκω την καλλιτεχνική φωτογραφία πολύ πιο ενδιαφέρουσα. Επίσης μου αρέσουν πολύ τα πορτρέτα, και συνεχίζω να τραβάω τοπία, όπως έκανα πάντα. Ασπρόμαυρα ή μη.

– Θυμάσαι έντονα μια στιγμή, μια φωτογραφία που σου «ξέφυγε»;

Δεν μου ξέφυγε καμία έντονη στιγμή. Τις έχω όλες φωτογραφημένες στο μυαλό μου. Αν έπρεπε να τις αποτυπώσω σε κάμερα; «Θυμήσου αυτόν τον απλό κανόνα: τα πάντα ξεκινάνε κάθε στιγμή και ό,τι είναι παρελθόν έχει λιγότερη σημασία από ό,τι είναι παρόν» έλεγε ο Charles Bukowski. Οι μοναδικές στιγμές ευτυχώς δεν τελειώνουν ποτέ. Λέγεται «ζωή».

– Σήμερα ο καθένας με ένα smartphone μπορεί να δηλώνει φωτογράφος. Πιστεύεις ότι η τέχνη βρίσκεται σε αδιέξοδο ή είσαι αισιόδοξη για τον «εκδημοκρατισμό» της εικόνας που βιώνουμε;

Πιστεύω ότι όλοι έχουν δικαίωμα στην τέχνη. Πόσω μάλλον, αφού τη θεωρώ απαραίτητη. Η τέχνη είναι ίσως η μόνη μορφή ελευθερίας που έχουμε και δεν επικρίνω κανέναν για το πώς θέλει να την εκφράσει. Γνωρίζω ότι πολλοί φωτογραφοι κατακρίνουν το φαινόμενο, και είναι ιδιαίτερα καυστικοί, εγώ όμως δεν το βλέπω έτσι. Όλα ξεκινούν από ένα μικρό βήμα, και ο καθένας έχει δικαίωμα σε μία ευκαιρία. Από μία ευκαιρία ξεκινήσαν όλοι. Το πού φτάνει ο καθένας διαφέρει.

Τώρα, το να κριθείς επαγγελματίας σε κάποια απασχόληση σημαίνει ότι κερδίζεις χρήματα από αυτή σε βάθος χρόνου. Σε έναν κόσμο με τόσο ανταγωνισμό και ανθρώπους να πολεμάνε για τα ίδια όνειρα, δεν νομίζω ότι κάποιος κερδίζει χρήματα που δεν αξίζει, τουλάχιστον όχι για μεγάλο διάστημα. Είναι ο νόμος του ανταγωνισμού. Εάν μιλάμε απλώς για ενδιαφέρον ή πάθος και όχι επάγγελμα, ποια η έννοια της τέχνης άμα δεν αφήνει τους ανθρώπους να εκφράζονται έτσι ώστε οι ψυχές τους να είναι ελεύθερες; Είναι η τέχνη μόνο για τους λίγους;

– Ώς που σκοπεύεις να εξερευνήσεις τις δυνατότητες σου ως φωτογράφος; Ποιο είναι το όνειρό σου;

Η εξερεύνησή μου δεν σταματάει ποτέ. Όσο αγαπάς τη ζωή συνεχίζεις να εξερευνάς και να μαθαίνεις. Ξέρω ότι πάντα θα κάνω αυτά που αγαπώ και τη φωτογραφία την αγαπούσα πάντα, οπότε όποιο δρόμο και να διαλέξω θα είναι πάντα στη ζωή μου. Σε ό,τι αφορά το μέλλον, πιστεύω ακράδαντα αυτό που λέει ο λαός μας: όταν οι άνθρωποι κάνουν σχέδια ο Θεός γελάει, γι’ αυτό και δεν απαντώ σε ερωτήσεις για μέλλον και προγράμματα.

Σε γενικές γραμμές, νομίζω το να κυνηγάω όνειρα ήταν όλη η ζωή μου ως τώρα. Και, τελικά, το μυστικό της ευτυχίας για μένα κρύβεται στο να εκτιμάς όλα τα καλά που έχεις, κρατώντας κάπου ένα μικρό ανικανοποίητο. Το μυστικό είναι να το στρέφεις όχι σε αρνητικό συναίσθημα, όπως η απληστία, αλλά στη γέννηση ονείρων, ατελείωτων θετικών ονείρων που δημιουργούνται από την ψυχή σου και εσύ δίνεις τον καλύτερό σου εαυτό για να τα πραγματοποιήσεις. Το ανικανοποίητο της δημιουργίας. Εάν το καταφέρεις, μπορείς να διατηρήσεις μία αγνότητα, όπως όταν ήσουν παιδί, και η αγνή ψυχή είναι πιο ελεύθερη και ευτυχισμένη. Κάπου εκεί γίνονται και τα θαύματα.

Σε ό,τι αφορά τη φωτογραφία, θα ήταν ωραίο να μπορούσα να κάνω την έκθεση που ονειρεύτηκα προτού ξεκινήσω το ταξίδι μου. Όμως, το όνειρο νομίζω έχει ήδη γίνει. Στο τελευταίο μου ταξίδι στο μόντελινγκ στάθηκα ακριβώς στο ίδιο σημείο που πήγα στα δεκαοκτώ μου, στο πρώτο μου ταξίδι εξερεύνησης, και ζήτησα από τη ζωή να μην τελειώσουν τα παιδικά μου όνειρα εδώ, να έχω άλλο ένα. Λίγες μέρες αργότερα επέκτησα την πρώτη μου επαγγελματική μηχανή. Ο Πάουλο Κοέλιο είχε δίκιο τελικά. Τι πιο ονειρικό να ζητήσεις από την ζωή πέρα από το πρώτο βήμα;

Η Ελισάβετ συνεχίζει σποραδικά το μόντελινγκ -εδώ ποζάρει με ηδυπάθεια- αλλά σκέπτεται να ξεκινήσει και μια τρίτη καριέρα, υποκριτικής.

Κατσαμάκη επί τρία: Η Ελισάβετ έχει ποζάρει με τη σειρά της στο φακό αξιόλογων φωτογράφων.

//Σημείωση: Όλες οι φωτογραφίες είναι από το φακό της Ελισάβετ, εκτός από την πρώτη και τις τελευταίες όπου εικονίζεται η ίδια.

Δείτε ακόμα: Τα παιδιά του φωτός, τα Ελληνόπουλα, από την Calliope