«Στιλπνό λοιπόν ας υψωθεί το κύπελλό μου, φίλε / και κέρνα, κέρνα με κρασί, τον θάνατο της λύπης κέρνα» (φωτογραφία: Oliwia Twardowska).

Δεν νομίζω πως υπάρχει ένα βιβλίο –ή ταινία ή δίσκος– που μου άλλαξε τη ζωή. Απ’ ό,τι καταλαβαίνω, η ζωή αλλάζει αργά, ανεπαίσθητα και μάλλον ερήμην μας. Έρχεται κατόπιν μια στιγμή που η αλλαγή που έχει επωαστεί μέσα μας εκδηλώνεται∙ αν τύχει ο καταλύτης να είναι ένα ανάγνωσμα ή ένα τραγούδι, λέμε ότι αυτό μας άλλαξε, η αλήθεια όμως είναι πως τις περισσότερες φορές εμείς αλλάξαμε και το εξωτερικό ερέθισμα απλώς επίσπευσε ή επικύρωσε την αλλαγή.

Όπως η διάβρωση ενός βράχου από το κύμα είναι συνηθέστερη (και αποτελεσματικότερη) από ένα τσουνάμι, πιστεύω ότι, με εξαίρεση συμβάντα άλλης τάξεως –θανάτους, ατυχήματα, ασθένειες–, η αργή, υπόκωφη μεταβολή αποδίδει καλύτερα την πραγματικότητα. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν αναγνώσματα (ή θεάματα ή ακούσματα) που αφήνουν ισχυρό το αποτύπωμά τους πάνω μας.

Δύσκολα μένεις ασυγκίνητος από τη διαπίστωση ότι ο άνθρωπος παραμένει ίδιος.

Στη δική μου περίπτωση, αν έπρεπε να περιοριστώ στη λογοτεχνία, θα μπορούσα να αναφέρω αρκετά τέτοια: το Ουάινσμπεργκ, Οχάιο του Σέργουντ Άντερσον, τον Τόνιο Κρέγκερ του Τόμας Μαν, τους Φανταστικούς βίους του Μαρσέλ Σβομπ και πολλά άλλα. Κι αν έπρεπε να επιλέξω ένα, θα ήταν μάλλον η Παλατινή Ανθολογία.

«Όταν διαβάζει κανείς τους λιγότερο κομψούς στίχους, δύσκολα μένει ασυγκίνητος», αναφέρει ο Γιάννης Παλαβός (φωτογραφία: Νίκος Τσιτσιώκας).

Σύμφωνοι, δεν είναι όλα τα επιγράμματα της Ανθολογίας της ίδιας αξίας∙ δεν λείπουν οι επαναλήψεις και οι ανέμπνευστες παραλλαγές και οι κοινοτοπίες. Ωστόσο, ακόμα κι όταν διαβάζει κανείς τους λιγότερο κομψούς στίχους, δύσκολα μένει ασυγκίνητος από τη διαπίστωση ότι ο άνθρωπος παραμένει ίδιος, είναι ίδιος μέσα στους αιώνες∙ ότι τα στάδια και οι στροφές της ζωής, οι αντιφάσεις και οι χαρές και οι λύπες της, δεν άλλαξαν κι ούτε θ’ αλλάξουν∙ ότι, φθαρτοί όπως είμαστε, η ανάγκη μας για ασφάλεια και παρηγοριά παραμένει η ανάγκη κάποιου που έζησε πριν από δύο χιλιετίες σ’ έναν κόσμο που, υποτίθεται, διαφέρει ριζικά από τον δικό μας∙ κι ακόμα ότι η πύκνωση, ο υπαινιγμός, η λεπτότητα, η σύναψη που φωτίζει απροσδόκητα τις λέξεις ενεργοποιώντας τις αισθήσεις και τη σκέψη – όλ’ αυτά παραμένουν ζητούμενα στην προσπάθειά μας να ωριμάσουμε ως συγγραφείς και αναγνώστες.

Τελικά, αν κάτι αποπνέει η Ανθολογία, με όλη την πολυμορφία του βίου και της πολιτείας που αποτυπώνει, είναι το θάμβος απέναντι στην ίδια τη ζωή και τη γλυκόπικρη παραδοξότητά της. Να πώς καταλήγει το επίγραμμα 339 από το έβδομο βιβλίο της Ανθολογίας, στη μετάφραση του Παντελή Μπουκάλα: Στιλπνό λοιπόν ας υψωθεί το κύπελλό μου, φίλε / και κέρνα, κέρνα με κρασί, τον θάνατο της λύπης κέρνα.

 

// Το καινούργιο βιβλίο του Γιάννη Παλαβού «Το παιδί» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Νεφέλη.

 

Διαβάστε ακόμα: Πέλα Σουλτάτου – «Iστορία (Δέσμης) μου, αμαρτία μου…».

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top