Μιχάλης Ιγνατίου: Πώς οδηγήθηκε η Ευρώπη στην αγκαλιά του ΔΝΤ

«Ερευνώντας την ελληνική κρίση χρέους, όλο και περισσότερο κατέληγα στο συμπέρασμα ότι η χώρα είχε την ατυχία να πέσει στα χέρια ηγεσιών που δεν μπόρεσαν ούτε να αντιληφθούν τις διαστάσεις της κρίσης που έσκασε στα χέρια τους ούτε να τη διαχειριστούν», γράφει στο βιβλίο ο Μιχάλης Ιγνατίου.

Όσοι παρακολουθούσαν από κοντά τον τρόπο δράσης και αντίδρασης του Ταμείου γνώριζαν ότι οι αξιωματούχοι που ασχολούντο με την Ελλάδα «δεν ήταν άνετοι» με το σχέδιο δημιουργίας του μηχανισμού ΔΝΤ-ΕΕ, επειδή ήταν δύο εντελώς διαφορετικοί οργανισμοί. Το Ταμείο είχε αρχές και κανόνες, όπως καυχιόντουσαν τα στελέχη του, ενώ η ΕΕ ήταν ακόμη «σκορποχώρι» και βρισκόταν σε σύγχυση και αταξία («they are in disarray», ήταν μία από τις φράσεις που χρησιμοποιήθηκαν).

Όταν το Μάρτιο του 2010 ξεκίνησαν οι επίσημες συζητήσεις μεταξύ του Ταμείου και των Ευρωπαίων, στο γραφείο του Στρος-Καν έφταναν καθημερινά τα παράπονα των συνεργατών του, που ένιωθαν να επιχειρείται αλλαγή του ρόλου του ΔΝΤ. Το Γάλλο επικεφαλής του Ταμείου ενοχλούσαν και κάποιες φήμες που κυκλοφορούσαν για το δικό του ρόλο, που τον συνέδεαν με τις πολιτικές του επιδιώξεις στη Γαλλία. Εκείνη την περίοδο δεν είχε λάβει καμία απόφαση και απολάμβανε τη δύναμη και την ισχύ που του πρόσφερε η θέση του γενικού διευθυντή του Ταμείου. Άλλωστε, υπό τη διεύθυνσή του το ΔΝΤ αποκτούσε την αίγλη του παρελθόντος και κάποια στιγμή ο ίδιος ήταν ο δεύτερος πιο επιθυμητός προσκεκλημένος –μετά τον Αμερικανό πρόεδρο– στα πάρτι της αριστοκρατίας της Ουάσινγκτον. Το «στάτους» αυτό δεν αγοράζεται ούτε με την προεδρία της Γαλλίας, λένε οι αλαζόνες της υψηλής κοινωνίας στην αμερικανική πρωτεύουσα.

Όλες οι πηγές μας συγκλίνουν ότι εκείνη την περίοδο ο Στρος-Καν βρισκόταν στη φάση μιας ενισχυμένης προσπάθειας για περαιτέρω ισχυροποίηση του Ταμείου και, ως Ευρωπαίος οικονομολόγος και πρώην υπουργός που αναμείχθηκε και στο σχεδιασμό του ευρώ, πίστευε πως έπρεπε να βοηθήσει. Έτσι, στις 30 Μαρτίου 2010, και ενώ βρισκόταν στο Βουκουρέστι, αναγκάστηκε να βάλει τα πράγματα στη θέση τους και να τονίσει ότι το ΔΝΤ, που αποδέχτηκε να συμμετάσχει στο μηχανισμό για την Ελλάδα, θα διατηρήσει την ανεξαρτησία του και θα θέσει τους δικούς του όρους. Σε ανύποπτο χρόνο, ένας εκ των στενών συνεργατών του μου είχε πει ότι την περίοδο εκείνη, λόγω της στάσης που επιδείκνυαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες και τραπεζίτες, ο Στρος-Καν σκεφτόταν σοβαρά να ψήσει το ψάρι στα χείλη των ισχυρών της Ευρώπης, αλλά πιεζόταν από την υπόσχεσή του προς τον κ. Παπανδρέου και τον κ. Ρουμελιώτη να βοηθήσει την Ελλάδα.

Σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Bloomberg ήταν κατηγορηματικός: «Αν –και αυτό είναι ένα μεγάλο αν– η Ελλάδα ζητήσει στήριξη, θα της προσφέρουμε στήριξη, όπως κάνουμε με όλα τα άλλα μέλη μας. Εάν υπάρξει πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα, θα είναι ένα πρόγραμμα του ΔΝΤ, αποφασισμένο από το ΔΝΤ, όπως συμβαίνει με όλες τις χώρες. Το ΔΝΤ θα καθορίσει τους όρους, όπως κάνουμε με κάθε χώρα».

Επίσης, είπε ότι το Ταμείο θα ασχοληθεί με το θέμα μόνο αν το ζητήσει η ελληνική κυβέρνηση, θέλοντας με τον τρόπο αυτό να βοηθήσει τον κ. Παπανδρέου, ο οποίος είχε γίνει «κλοτσοσκούφι» στην Ευρώπη. Ήθελε έτσι να ξεκαθαρίσει ότι απαιτείται αίτημα από τις ελληνικές Αρχές, επειδή ήταν ορατός διά γυμνού οφθαλμού ο ευρωπαϊκός εκβιασμός εναντίον της Ελλάδας. «Τα πάντα είναι στα χέρια των Ελλήνων», σημείωσε. «Μέχρι να έρθει σε μας μια χώρα δεν έχουμε ρόλο, και αυτό ισχύει και για την Ελλάδα». Υπονοούσε και κάτι άλλο: ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε τη δύναμη τότε να επιβάλει αρκετές από τις θέσεις της, οι οποίες σε θεωρητικό επίπεδο ήταν «εξαιρετικές ιδέες».

Διαβάστε ακόμα: Πώς ενημέρωσα τον Peter Spiegel των Financial Times για το δημοψήφισμα.

«Για να γράψω αυτό το βιβλίο μίλησα με 139 ανθρώπους: αξιωματούχους της ελληνικής κυβέρνησης, του ΔΝΤ, της αμερικανικής κυβέρνησης, της FED, της ΕΚΤ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Επίσης είχα την τύχη να διαβάσω έγγραφα του ΔΝΤ, της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα και της Κομισιόν», σημειώνει ο Μιχάλης Ιγνατίου.

Οι συνεργάτες του κ. Στρος-Καν υποστηρίζουν ότι ο επικεφαλής του Ταμείου συμμετείχε σε «ομηρικές μάχες» με την κα Μέρκελ και τον κ. Τρισέ, που αρχικά του μιλούσαν με τρόπο ως να ήταν «ιδιοκτήτες» του ΔΝΤ. Ήταν κάτι που δεν μπορούσε να ανεχτεί ο επικεφαλής του Ταμείου και ο εκρηκτικός του χαρακτήρας τον «εξυπηρέτησε» εκείνες τις μέρες, καθώς μπόρεσε να βάλει τα πράγματα στη θέση τους και να πάρει κάποια στιγμή το πάνω χέρι επιβάλλοντας την ισοτιμία με την καγκελάριο και τον επικεφαλής της ΕΚΤ.

Ένα ερώτημα, βασανιστικό θα έλεγα, που απασχόλησε τότε τον οικονομικό, το διπλωματικό και το δημοσιογραφικό κόσμο της Ουάσινγκτον ήταν εάν η Ελλάδα αποτελούσε το «δούρειο ίππο» της «εισβολής» του Στρος-Καν και των Αμερικανών στην Ευρωζώνη. Η συζήτηση ξεκίνησε από τον Ιταλό δημοσιογράφο Φεντερίκο Ραμπίνι της εφημερίδας La Repubblica και επεκτάθηκε σε σημείο που έγινε θέμα συζήτησης στο Λευκό Οίκο και στο Ταμείο. Είναι ένα «νόμιμο ερώτημα», όπως ειπώθηκε από στέλεχος του ΔΝΤ, αφού οι Ευρωπαίοι προσκάλεσαν ξένη επέμβαση στα του οίκου τους. Η Άνγκελα Μέρκελ ήταν αυτή που επέβαλε, το Μάρτιο του 2010, στους υπόλοιπους Ευρωπαίους την ανάμειξη του ΔΝΤ, αλλά –για να είμαστε δίκαιοι– ήταν ο κ. Παπανδρέου που το προσκάλεσε πρώτος στη γηραιά ήπειρο.

Οι Ευρωπαίοι ομολόγησαν άλλωστε αδυναμία να ανταποκριθούν και να επιλύσουν την ελληνική κρίση και αυτός ήταν ο λόγος που κάλεσαν το Ταμείο να ηγηθεί στην ουσία του μηχανισμού. Όταν ανέλαβε το ΔΝΤ ο Στρος-Καν, ο διεθνής οργανισμός έδειχνε σημεία παρακμής. Ακριβοπληρωμένοι υπάλληλοι χωρίς ουσιαστικό αντικείμενο έγραφαν εκθέσεις στις οποίες δεν έδιναν σημασία ούτε οι δημοσιογράφοι των οικονομικών εφημερίδων και δικτύων στις ΗΠΑ και αλλού. Ο Γάλλος γενικός διευθυντής έδωσε αέρα στα πανιά του προσωπικού και σιγά σιγά αλλά σταθερά μπόρεσε να μετριάσει τις κακές εντυπώσεις που είχαν δημιουργηθεί όλα τα προηγούμενα χρόνια.

Διαβάστε ακόμα: Κοινωνικό συμβόλαιο και ευρώ.

Η ενασχόληση με την κρίση χρέους της Ευρωζώνης άλλαξε άρδην τα πράγματα και αυτό φάνηκε στην πρώτη συνέντευξη Τύπου του Στρος-Καν από την έναρξη της κρίσης. Στην αίθουσα δεν έπεφτε καρφίτσα.

Εδώ λοιπόν τίθεται το «νόμιμο ερώτημα» στο οποίο αναφέρθηκα παραπάνω: Υπήρχε τότε κάποιος σχεδιασμός για την ανάμειξη των ΗΠΑ και του ΔΝΤ στις εσωτερικές υποθέσεις της Ευρώπης; Αβίαστα η απάντηση είναι αρνητική, αν και πέντε χρόνια μετά διακρίνει κανείς ένα σκεπτικισμό για το πώς οδηγήθηκε η Ευρώπη στην αγκαλιά του Στρος-Καν.

Στην Ελλάδα η συζήτηση είναι «υπόγεια» και ξεκινά από την αγωνία των «νεοκηπουρών» να βρουν έστω και ένα επιχείρημα για να διασώσουν τον κ. Παπανδρέου. Ισχυρίζονται ότι ήταν ο τότε γενικός διευθυντής του ΔΝΤ που παρέσυρε τον Έλληνα πρωθυπουργό και τον καθοδήγησε πώς να απευθυνθεί στο Ταμείο. Η αλήθεια είναι διαφορετική, και την επιβεβαίωσε ο Στρος-Καν. Πρώτος του τηλεφώνησε ο κ. Παπανδρέου και του ζήτησε να τον πληροφορήσει για τη διαδικασία με την οποία μια χώρα απευθύνεται για βοήθεια στο Ταμείο. Και ήταν ο Έλληνας πρωθυπουργός που επέμενε να ενοχλεί τον ισχυρό άνδρα του ΔΝΤ και να του απευθύνει ερωτήσεις που χαρακτηρίστηκαν «παιδαριώδεις». Διότι θεωρείται «ύβρις» να απευθύνεται στον ίδιο τον επικεφαλής του Ταμείου το ερώτημα σχετικά με τη διαδικασία υποβολής αιτήματος ένταξης σε πρόγραμμα του ΔΝΤ.

Στην αμερικανική πρωτεύουσα θέτουν το ερώτημα με διαφορετικό τρόπο: Αναρωτήθηκαν οι Ευρωπαίοι για το πώς τελικά βρέθηκαν να έχουν παραδώσει εθνική κυριαρχία χωρών-μελών τους σε έναν οργανισμό όπως το ΔΝΤ, που δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση; Και η δεύτερη και πιο σημαντική διαπίστωση είναι ότι και σήμερα –πέντε χρόνια μετά την κρίση– η ηγέτιδα δύναμη, η Γερμανία, δεν έχει να προσφέρει πειστική λύση, με δεδομένη και την αποτυχία της πολιτικής της λιτότητας. […]

⇒ Απόσπασμα από το βιβλίο του Μιχάλη Ιγνατίου «Τρόικα, ο δρόμος προς την καταστροφή – Η ‘’διάσωση’’ της Ελλάδας μέσα από έγγραφα του ΔΝΤ, των Αμερικανών και της Κομισιόν και οι τραγικές ευθύνες των Ελλήνων πολιτικών», που κυκλοφόρησε τον Ιούνιο από τις εκδ. Λιβάνη.

Διαβάστε ακόμα: Υπάρχουν «Καλά Σενάρια», έστω και βαρουφακικά;

TAGS :
βιβλίο Ιγνατίου τρόικα

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook