«Σαν να κρυφοκοιτάς μέσα στο θαύμα…»

«Χάρη στο βιβλίο ‘‘Το χρυσό σημειωματάριο’’ της Ντόρις Λέσινγκ, οδηγήθηκα σε ατοπικές, αχρονικές, υποκειμενικές αφηγήσεις, που αφορούν στο καθολικό βίωμα μέσα από την ατομική εμπειρία». (Φωτογραφία: Στράτος Προύσαλης)

Σημειωματάρια υπήρχαν παντού τριγύρω μου από όταν άρχισα να περιεργάζομαι τον κόσμο. Η γιαγιά μου (δασκάλα επί Κατοχής) διατηρούσε αναρίθμητα τετράδια με σημειώσεις, παροιμίες, δημοτικά τραγούδια, αφηγήσεις της γειτονιάς και του λαού. Η μητέρα μου (ηλεκτρονικός μηχανικός επί μεταπολίτευσης) στοίβαζε στο συρτάρι του κομοδίνου μπλοκάκια με ιδέες, παρατηρήσεις, λογαριασμούς, εκκρεμότητες και στόχους. Οι παιδικές μου φίλες κατέστρωναν λευκώματα με ερωτήσεις, στις οποίες απαντούσαν όλοι οι συμμαθητές. Η πιο στενή φοιτητική συνοδοιπόρος κατέγραφε σε ένα τεφτέρι με σκίτσα τη μακρόχρονη διαμονή του αδελφού της στο νοσοκομείο, από το κώμα μέχρι την ανάρρωση.

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ προέκυψε από το μαύρο σημειωματάριο της συγγραφικής ζωής, το κόκκινο της πολιτικής στάσης, το κίτρινο της συναισθηματικής κατάστασης, το μπλε των καθημερινών γεγονότων της ηρωίδας του βιβλίου, συμπεριλαμβάνοντας ωστόσο το σημειωματάριο της μητέρας, της γιαγιάς, της κόρης, της εγγονής, της φίλης, της εργαζόμενης, της ασθενούς, της επαναστάτριας, της ερωμένης. Το σημειωματάριο, όχι το ημερολόγιο. Έχει μεγάλη διαφορά.

Μετά από την ανάγνωση αυτού του βιβλίου άλλαξε ριζικά ο τρόπος που ανέτρεχα στα οικεία σημειωματάρια, τα οποία αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης και αποθησαύρισης στιγμών από ζωές που τέμνονται και ύστερα χωρίζουν, από ψυχές που βρίσκονται και εκ νέου ξεμακραίνουν. Περιεργαζόμουν ένα στρογγυλό αποτύπωμα από κούπα του καφέ στο ένα σημειωματάριο, ένα ίχνος από δάκρυ που αλλοιώνει το μελάνι στο άλλο, μια κομμένη σελίδα ή ένα ημιτελές απόσπασμα, ένα δάχτυλο που βουτήχτηκε στο μαγειρεμένο φαγητό προσφέροντας το λάδι μαζί με λέξεις που δεν ξέφτισαν, ιδέες που ξεγέλασαν, εικόνες που ίσως πίκρισαν – παρουσίες ανεξίτηλες στον χρόνο.

«Διαβάζοντας το βιβλίο της Ντόρις Λέσινγκ είναι σα να κρυφοκοιτάς μέσα στο όραμα, μέσα στην Τέχνη που μπορεί να συμπεριλάβει όλες τις πτυχές τούτου του κόσμου».

Χάρη στο «Χρυσό σημειωματάριο», η δομή της αφήγησης στα έργα μου δεν υπήρξε ποτέ ευθύγραμμη ή συμβατική. Οι ήρωές μου απαλλάχτηκαν από την ανάγκη «ετικετών», μέσα από την ύπαρξη ονομάτων ή επιθετικών προσδιορισμών. Οδηγήθηκα σε ατοπικές, αχρονικές, υποκειμενικές αφηγήσεις, που αφορούν στο καθολικό βίωμα μέσα από την ατομική εμπειρία. Το θέμα της κατάρρευσης των ορίων, όπως εμφανίζεται στις σελίδες αυτού του βιβλίου, με ώθησε να παροτρύνω και τους δικούς μου ήρωες να αποδομούνται σταδιακά, μιας και όταν οι άνθρωποι «διαλύονται», μαζί τους διαλύονται τα πρότυπα και οι φόρμουλες που κατασκευάζουν για να στηριχτούν και αυτό αποτελεί ευκαιρία του εαυτού να γκρεμίσει ψεύτικες διχοτομίες και διαιρέσεις και να αναδυθεί ως ένα νέο είδος ανεξάρτητο, εν μέρει καινοτόμο. Η Γυναίκα στο «Χρυσό σημειωματάριο» ξεκινάει από τα τετριμμένα και μπορεί να γίνει τα πάντα, μπορεί να ζήσει τα πάντα, να δοκιμάσει τα πάντα, να επηρεάσει και να αλλάξει τα πάντα.

Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο της Ντόρις Λέσινγκ είναι σαν να κρυφοκοιτάς μέσα στο όραμα, μέσα στην Τέχνη που μπορεί να συμπεριλάβει όλες τις πτυχές τούτου του κόσμου. Σμιλεύεσαι, έτσι, σαν πνεύμα που λαχταρά να στήσει ένα πεζογραφικό σύμπαν πυκνό και πλήρες από αδυναμίες, ανθρωπιά και ομορφιά, από όλα τα μυστικά και τις αλήθειες, από ερωτήματα, πειράματα, ρωγμές, από φως και από σκοτάδι και κυρίως από σώμα που σπαρταρά και δίνει τις αφορμές για τις στιγμές της εξερεύνησης, ξεκινώντας και καταλήγοντας στο σημειωματάριο, εν τέλει και στο θαύμα: του να αναγνώσεις και να καθοριστείς και να συγγράψεις σαν να έχεις μεταλάβει την ενέργεια της ίδιας της ζωής.

//Το τελευταίο βιβλίο της Τζούλιας Γκανάσου «Γονυπετείς. Μια πορεία προς την αρχή» κυκλοφόρησε το 2017 από τις εκδόσεις Γκοβόστη.

Διαβάστε ακόμα: Οι ποιητές μας για την Σύλβια Πλαθ

TAGS :
βιβλίο Τζούλια Γκανάσου

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook