Η Vicky Lee μπρος στην εγκατάσταση του Lorenzo Quinn «Building Bridges» (Photo by David M. Benett/Dave Benett/Getty Images for Halcyon Art International/Idealimage).

    Κάθε δεύτερη Άνοιξη δεν χάνω ποτέ το ραντεβού μου με την Μπιενάλε της Βενετίας, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα εικαστικά γεγονότα του κόσμου. Φέτος, δυσκολεύτηκα κάπως να διακρίνω το μεγάλο λευκό κεντρικό περίπτερο (Central Pavilion) στα Giardini της Μπιενάλε, το βασικό χώρο της μακροβιότερης έκθεσης σύγχρονης τέχνης στον κόσμο. Δυσκολεύτηκα, διότι η Ιταλίδα καλλιτέχνης Lara Favaretto το έχει περικλείσει σε ένα πυκνό σύννεφο τεχνητής ομίχλης.

    Ο Ralph Rugoff, ο Αμερικανός επιμελητής της φετινής Μπιενάλε, έχει δημιουργήσει μια έκθεση, μέσα από την οποία μας καλεί να αξιολογήσουμε το θολό κοινό παρόν μας, αναζητώντας μεταφορικά μέσα στην ομίχλη, να βρούμε τη θέση μας στα έντονα χρόνια που διανύουμε. Η έκθεση παρουσιάζει κάποια εξαιρετικά έργα τέχνης θίγοντας επίκαιρα θέματα και προβληματισμούς του ανθρώπου της εποχής μας. Ο επιμελητής δεν ρισκάρει, προσεγγίζει και αποδίδει τις σκέψεις του με ασφάλεια και παρουσιάζει μια διαφορετική Biennale, αποκομμένη σε σύγκριση με τις δύο προηγούμενες, οι οποίες έκαναν τολμηρές προσεγγίσεις σχετικά με την προαγωγή της τέχνης (το 2015 και το 2017).

    Αριστερά: το έργο της Νιγηριανής ζωγράφου Njideka Akunyili Crosby. Δεξιά: έργο της Μεξικανής transgender καλλιτέχνιδος Martine Gutierrez.

    Η φετινή Μπιενάλε με τίτλο “May You Live In Interesting Times.” περιλαμβάνει μερικά από τα μεγαλύτερα σύγχρονα ταλέντα κάτω των 40 ετών, συμπεριλαμβανομένου του ανερχόμενου αστέρα από την Νότια Αφρική Kemang Wa Lehulere και της Νιγηριανής ζωγράφου Njideka Akunyili Crosby. Η ιδέα της έκθεσης του Rugoff ήταν να μειώσει τον αριθμό των καλλιτεχνών, ζητώντας από τον καθένα να συνεισφέρει τουλάχιστον δυο έργα, τα οποία εμφανίζονται σε δύο ομοιοκατάληκτες εκθέσεις σε δύο διαφορετικές τοποθεσίες (Central Pavilion και Arsenale).

    Η Άννα Χατζηνάσιου εν μέσω πυκνού σύννεφου τεχνητής ομίχλης στο κέντρο της έκθεσης.

    Από τους 79 καλλιτέχνες που παρουσιάζονται, η μεγάλη πλειοψηφία είναι ήδη γνωστοί. Ο επιμελητής παρουσιάζει, ως επί των πλείστον, τους σύγχρονους «νικητές» του κόσμου της τέχνης.

    Εντύπωση μου έκανε, ότι από τους 79 καλλιτέχνες, που παρουσιάζονται, η μεγάλη πλειοψηφία είναι γνωστοί. Ένα μεγάλο ποσοστό των έργων, των δυο εκθέσεων, έχουν ήδη εκτεθεί στη Νέα Υόρκη, το Λονδίνο ή το Βερολίνο. Ο επιμελητής παρουσιάζει, ως επί των πλείστον, τους σύγχρονους «νικητές» του κόσμου της τέχνης, θέτοντας για άλλη μια φορά ερωτηματικά για τον τρόπο, που προάγεται η σύγχρονη τέχνη και τους σκοπούς, που εξυπηρετεί.

    Ο Ralph Rugoff έδωσε ευκαιρία σε ελάχιστες εναλλακτικές προσεγγίσεις όπως, μεταξύ άλλων, στον Ινδό φωτογράφο Soham Gupta, στην γλυπτική εγκατάσταση του Handiwirman Saputra από την Ινδονησία, καθώς και στην Μεξικανή transgender Martine Gutierrez.

    Άποψη από το Central Pavillion.

    Θετική εντύπωση μου προκάλεσε ο σχεδιασμός της ροής των επισκεπτών στην Arsenale (το πρώην ναυπηγείο της Βενετίας), στο δεύτερο εκθεσιακό χώρο που επιμελείται ο Ralf Rugoff. Με ένα καλοσχεδιασμένο διάγραμμα χώρου πέτυχαν οι διοργανωτές καλύτερη και λιγότερο δαιδαλώδη κίνηση των επισκεπτών αποφεύγοντας έτσι το αίσθημα λαβυρίνθου μερικών από τις προηγούμενες Μπιενάλε.

    Με αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκαν θέσεις, στις οποίες οι μεγάλες εγκαταστάσεις βρήκαν άνετο χώρο να ‘αναπνεύσουν΄ και να αναδειχτούν στο έπακρό τους. Παρόλα αυτά δεν λείπουν και οι χώροι, όπου συνυπάρχουν έργα καλλιτεχνών με πολύ διαφορετικούς τρόπους έκφρασης, όπως οι George Condo, Julie Mehretu και Henry Taylor. Τα απαιτητικά έργα των τριών αυτών Αμερικανών καλλιτεχνών αξίζουν τον δικό τους, ξεχωριστό, κατάλληλο χώρο παρουσίασης στο κοινό αντάξιο της εικαστικής τους αξίας.

    Κατά την περιήγησή μου στα διάφορα venues της Μπιενάλε, συνάντησα πρωτοποριακές και πολλά υποσχόμενες καλλιτέχνες, όπως την Martine Gutierrez από το Μεξικό με το επιβλητικό της έργο, που αφορά τις επιπτώσεις, που έχει πάνω στις γυναίκες της χώρας της το λαθρεμπόριο ναρκωτικών. Την Otobong Nkanga για την εμπνευσμένη έρευνά της για την πολιτική ζωή της χώρας της, για το σώμα και για τον χρόνο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η επιτροπή της Μπιενάλε απένειμε εύφημη μνεία και στις δύο.

    Το έργο των καλλιτεχνών Rugile Barzdziukaite (σκηνοθέτης), Vaiva Grainyte (θεατρική συγγραφέας) και Lina Lapelyte (μουσικός).

    Από τα παραπάνω συνειδητοποίησα ότι η παγκόσμια τάση προώθησης του γυναικεία κινήματος έχει ισχυρή παρουσία και στην 58η Μπιενάλε της Βενετίας, διατηρώντας ωστόσο μια επιφύλαξη για την αντικειμενικότητα των κριτηρίων, που οδήγησαν σε κάποιες από τις επιλογές αυτές.

    Οι μεγάλοι νικητές της Venice Biennale 2019

    Το πρώτο βραβείο εθνικής συμμετοχής απέσπασε το περίπτερο της Λιθουανίας, στο οποίο παρουσιάζεται η video performance «Sun & Sea». Το έργο των καλλιτεχνών Rugile Barzdziukaite (σκηνοθέτης), Vaiva Grainyte (θεατρική συγγραφέας) και Lina Lapelyte (μουσικός), παρουσιάστηκε από την Nida Art Colony της Ακαδημίας Τεχνών του Βίλνιους, σε επιμέλεια της Lucia Pietroiusti, επιμελήτριας γενικών οικολογικών προγραμμάτων της Serpentine Gallery του Λονδίνου, μεταμορφώνοντας το εσωτερικό ενός ιστορικού κτηρίου σε μια υπό τεχνητό φωτισμό παραλία. Στο μοναδικό σκηνικό της Marina Militare – η οποία δεν είχε χρησιμοποιηθεί μέχρι φέτος σε Μπιενάλε της Βενετίας – οι Λιθουανοί καλλιτέχνες παρουσίασαν μια πρωτοποριακή οπερατική περφόρμανς.

    Οι πρωταγωνιστές είναι χαρακτήρες, οι οποίοι κάνουν εμφάνιση ως μια τυπική ομάδα ανθρώπων, που βρίσκονται σε διακοπές, ντυμένων με πολύχρωμα μαγιό και κάνοντας ηλιοθεραπεία. Ο τίτλος «Sun and Sea» παρά την προδιάθεση των ανέμελων διακοπών, που δημιουργεί, είναι μια αποκάλυψη των γρήγορων ρυθμών της οικολογικής καταστροφής, το μέγεθος της οποίας φαίνεται να μην αντιλαμβανόμαστε. Το τέλος του κόσμου, το οποίο προτείνουν οι Λιθουανοί, ίσως ήταν και ο σκοπός του Rugoff όταν ονόμαζε την έκθεση “May you live in Interesting Times”.

    Το έργο του Michael Armitage «The Accomplice».

    Φετινός νικητής του Χρυσού Λέοντος είναι ο Άφρο-Αμερικανός video artist και κινηματογραφιστής Arthur Jafa με το πενηντάλεπτο “The White Album,” που παρουσιάζεται στα Giardini. Ο Jafa επιχειρεί ένα σχόλιο πάνω στο φυλετικό ζήτημα, χρησιμοποιώντας πρωτότυπα πλάνα, με πρωταγωνιστές τους φίλους του καλλιτέχνη. Μέσα από ανάμεικτα συναισθήματα που εναλλάσσονται από την αγάπη στην βία και αντίστροφα, αποτολμά να θίξει την καθημερινότητα και τα αντικρουόμενα συναισθήματα, που γεννιούνται μέσα από τα βιώματα μίας κοινωνίας, που χαρακτηρίζεται από τη βιαιότητα.

    Το έργο της Julie Mehretu «Mumbaphilia (J.E.)».

    Το έργο αυτό, το οποίο συνδυάζει τον πολιτικό θυμό και την προσωπική ευαισθησία, εύκολα μπορεί να τρομοκρατήσει το κατά πλειοψηφία λευκό κοινό της τέχνης. Επιπλέον, εντυπωσιάστηκα στην Arsenale από ένα ξεχωριστό έργο του Jafa όπου μεγάλα λάστιχα, τυλιγμένα με αλυσίδες παγίωνουν τον Αμερικανικό ρατσισμό σε πραγματικά μεταλλικά σύμβολα.

    Εργο του Ινδού φωτογράφου Soham Gupta.

    Ελπιδοφόρα η δουλειά της Κύπριας Χάριτος Επαμεινώνδα, η οποία κέρδισε τον Αργυρό Λέοντα που απονέμεται κάθε δύο χρόνια στον πιο υποσχόμενο/η νέο/α καλλιτέχνη. Μέσα μια εγκατάσταση μικτών μέσων με τίτλο «vol. XXVII» και ένα ψηφιακό βίντεο με τίτλο «Chimera», πλάθει ιστορίες στις οποίες διαπλέκει το ιστορικό και το προσωπικό στοιχείο, χρησιμοποιώντας συμβολισμούς και σημειολογικές αναφορές.

    Highlight:

    Εκπληκτική η “Παγίδα Θανάτου” του Ελβετού μαξιμαλιστή Christoph Büchel, ο οποίος μετέφερε στην Arsenale το ναυάγιο μιας μικρής λέμβου που ανατράπηκε στη Μεσόγειο το 2015, πνίγοντας το λιγότερο 800 Αφρικανούς μετανάστες.

    Τον Χρυσό Λέοντα για την συνολική προσφορά του στην τέχνη (Lifetime Achievement) απέσπασε ο Αμερικανός καλλιτέχνης Jimmie Durham.

    Ακόμα, μη χάσετε τα pavilions των:

    -Αγγλίας
    -Αυστραλίας
    -Βελγίου
    -Γκάνας
    -Γαλλίας
    -Καναδά
    -Ρωσίας
    -Βραζιλίας

     

    Διαβάστε ακόμα: 1919-1939: Ένας αιώνας από την έκρηξη των τεχνών στο Μεσοπόλεμο.

     

     

    x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

    Button to top