Στην ψυχή του Μάιλς Ντέιβις

«Σ’ όλον τον αιώνα μόνο ο Τσε τον χτυπάει σε φωτογένεια. Και πάλι, αυτός κουβαλάει τη λάσπη της μάχης, τη μεταφυσική ομορφιά εκείνου που πέθανε νέος. Ο Μάιλς γερνάει, ζαρώνει, σχοινοβατεί στα σύνορα του κάτω κόσμου χωρίς να χάνει ποτέ τίποτα, μόνο κερδίζει, αυξάνεται, “μεγαλώνει”». (Photo –detail– Michel Comte, 1989)

Χρυσάφι της ζούγκλας, πρώτη πρωινή ηλιαχτίδα των Τροπικών, σαγηνευτική λεοπάρδαλη που ξεπροβάλλει αθόρυβα πίσω από πυκνές φυλλωσιές. Η ψηλότερη σιωπή. Ο Μάιλς σηκώνει το χάλκινο φυσοκάλαμό του, το φέρνει στο ύψος του σαλιωμένου στόματος, καρφώνει με τα γουρλωμένα του μάτια τούς από καιρό υποσκελισμένους του διώκτες, και μ’ ένα κοφτό και καλοζυγισμένο φύσημα, βγαλμένο απ’ τα έγκατα ενός τερατώδους ταλέντου ευστοχίας, εξαπολύει τους αιχμηρούς σαν διαμάντια μύδρους του κοφτά, ίσια, κλιμακωτά, ακτινωτά, απανωτά, ανελέητα, ρυθμικά, πάνσοφα απορρυθμισμένα, συντονισμένα κι αποσυντονιστικά, σ’ όλο το δηλητηριώδες νέκταρ της τιτάνιας και φαλλικής του θέλησης βουτηγμένα, αφοπλιστικά και φονικά. Πάρε να ’χεις!

Miles Ahead. Αυτό το εξώφυλλο. Αυτή η εικόνα.

Γεμίζει τώρα τα πνευμόνια του μ’ αέρα και γλείφει πάλι τα χείλη του, ξανά και ξανά, προετοιμαζόμενος να ικανοποιήσει την αγαπημένη του οπή. Νερό στο μέταλλο, ο χαλκός πυρώνει, παγώνει και συστέλλεται. Έλξη. Μαγεία. Τρόμος.

Κοιτάξτε τα εβένινα αρχοντικά του δάχτυλα, τ’ αμυγδαλωτά του μάτια, τους γατίσιους του ώμους. Παρατηρήστε με προσοχή τις γραμμές του προσώπου, το μεγάλο καλοσχεδιασμένο μέτωπο, τα γωνιώδη εκφραστικά ζυγωματικά. Σε κάθε σωζόμενη εικόνα του, επί πενήντα συναπτά έτη και χωρίς καμιά απολύτως εξαίρεση, ο Πρίγκιπας του Σκότους εκπέμπει την ίδια πρωτογενή και ακαταμάχητη ερωτική δύναμη. Προσοχή, όχι τον έρωτα (και ακόμη λιγότερο την αγάπη) αλλά το σεξ! Την ίδια τη σωματική έλξη, τον πόθο, την ηδονή, τη διείσδυση, τη σκοτεινή πλευρά. Ο Ντέιβις είναι ταυτόχρονα η απωθημένη επιθυμία και η εκπλήρωσή της, η φαντασίωση και η πραγμάτωση, το κοίτα και το άγγιζε, το Θεός φυλάξοι, χτύπα ξύλο, πίστευε και μη ερεύνα. Το άκου να δεις και κοίτα να μαθαίνεις.

Αριστερά: «Η εικόνα και ο ήχος του Μάιλς Ντέιβις είναι δυνάμεις αλληλένδετες, ομοούσιες, απ’ την αρχή ως το τέλος. Όπως το ίδιο ακριβώς είναι η ζωή και το έργο του». (Photo Michel Comte, 1989). Δεξιά: Το βιβλίο περιλαμβάνει «δώδεκα κείμενα βιογραφικά, διεισδυτικά, ερωτικά…, που πάλλονται και ξεδιπλώνονται σαν τζαζιστικοί αυτοσχεδιασμοί».

Σ’ όλον τον αιώνα μόνο ο Τσε τον χτυπάει σε φωτογένεια. Και πάλι, αυτός κουβαλάει τη λάσπη της μάχης, τη μεταφυσική ομορφιά εκείνου που πέθανε νέος. Ο Μάιλς γερνάει, ζαρώνει, σχοινοβατεί στα σύνορα του κάτω κόσμου χωρίς να χάνει ποτέ τίποτα, μόνο κερδίζει, αυξάνεται, μεγαλώνει. Απ’ τη στιγμή που πατάει το πόδι του στη Νέα Υόρκη το ’44 για να βρει τον Τσάρλι Πάρκερ μέχρι και την τελευταία του εμφάνιση στο Χόλλυγουντ Μπόουλ του Λος Άντζελες το ’91, ο Μάιλς Ντέιβις γίνεται συνεχώς μεγαλύτερος και ομορφότερος. Η εικόνα και ο ήχος του είναι δυνάμεις αλληλένδετες, ομοούσιες, απ’ την αρχή ως το τέλος. Όπως το ίδιο ακριβώς είναι η ζωή και το έργο του. Λέγεται συχνά ότι αυτά τα δύο δεν πρέπει να τα μπερδεύουμε, ζωή και έργο, έργα και ημέρες, σώμα και ψυχή… Άλλο το ’να κι άλλο τ’ άλλο… (Συνήθως αυτά τα λένε όσοι ξέρουν ότι δεν έχουν ζωή, ενώ πιστεύουν ότι έχουν έργο.) Όχι, είναι το ίδιο και το αυτό. Η εικόνα. Κοιτάξτε. Είναι πάντα η ίδια. Όλα τα εξώφυλλα δίσκων, όλα τα στιγμιότυπα συναυλιών, συνεντεύξεων… Είναι όλα μουσική και στυλ και φαντασμαγορία.

Ο τρόπος που απαντάει στις ερωτήσεις των κομπλαρισμένων δημοσιογράφων είναι το ίδιο με τις πρώτες νότες του «So What» και με την υποβλητική πόζα στη φωτογραφία του ’Round About Midnight. Ο Μάιλς είναι σατανικά ατόφιος. Όποιο κομμάτι του κι αν απομονώσεις, όποια πλευρά του, όποιο τυχαίο εικοσιτετράωρό του, μπορείς να καταλάβεις το σχήμα και την ουσία του συνόλου, την πρόθεση, την έκταση και το βάθος του.

Η δύναμή του είναι ερεβώδης και γενεσιουργός. Ξεγεννάει συνέχεια άλλους μουσικούς, απ’ τους οποίους οι μισοί πεθαίνουν στη γέννα. Ξαναγεννάει αδιάκοπα τον εαυτό του, κόβει τα λουριά του, τον ξαναβαφτίζει, τον αφουγκράζεται και τον επινοεί. Επιζεί χωρίς να επιπλέει αιωρείται στα βάθη της κάθε στιγμής.

Το πρώτο (βραχύβιο) και το δεύτερο (αθάνατο) εξώφυλλο του άλμπουμ «Miles Ahead». Όταν είδε την κομψή λευκή γυναίκα με το ψάθινο καπέλο να κοιτάζει γαλήνια τον ορίζοντα, ο Μάιλς Ντέιβις μπήκε στα γραφεία της Columbia λέγοντας: «Τι την βάλατε αυτή την καριόλα στο εξώφυλλο; Αυτή “βλέπει μπροστά;”» Στο δεύτερο τιράζ μπήκε η άλλη φωτογραφία.

Είναι συχνά κυρτός, στραμμένος προς το έδαφος. Την τρομπέτα προς τα κάτω. Είπανε πως είναι από φυσική συστολή. Καμία σχέση. Ο Ντέιβις χρησιμοποιεί το έδαφος για ν’ ακούσει καλύτερα τον ήχο του, τον ήχο που επιστρέφει, να πιάσει την γκέλα. Πράγμα που σημαίνει αναγκαστικά ότι αντιλαμβάνεται τον ήχο του σαν ύλη.

Η στιγμή που σταματάει να καρφώνει το έδαφος και υψώνει την τρομπέτα του στον ορίζοντα δεν είναι στιγμή συνθηκολόγησης και νηνεμίας. Απλώς η γκέλα θα γίνει πολύ πιο μακριά. Η ύλη μένει πάντα ύλη, ώσπου να γίνει ενέργεια. Είναι η στιγμή της απόφασης. Όλα είναι μια απόφαση.

*

Miles Ahead. Στο αρχικό εξώφυλλο του άλμπουμ, η Columbia έχει την έμπνευση να βάλει μια ειδυλλιακή εικόνα ιστιοπλοΐας. Μια κομψή λευκή γυναίκα με ψάθινο καπέλο κοιτάζει γαλήνια τον ορίζοντα, ενώ το λούστρο του σκάφους γυαλίζει στον ήλιο: ένα σκηνικό τύπου Φρανσουάζ Σαγκάν κάπου μεταξύ Κη Λάργκο και Αντίπαρου. Ο Μάιλς Ντέιβις μπαίνει στα γραφεία λέγοντας: «Τι την βάλατε αυτή την καριόλα στο εξώφυλλο; Αυτή ‘’βλέπει μπροστά;’’». Στο δεύτερο τιράζ μπήκε η άλλη φωτογραφία.

// Από το βιβλίο του Μάκη Μαλαφέκα «Μάιλς Ντέιβις, Εκτός κλίμακας», εκδόσεις Μελάνι, Απρίλιος 2017. Ο τίτλος του κειμένου (σελ. 11-14) στο βιβλίο είναι «Παρασάγγες και έτη φωτός».

Διαβάστε ακόμα: Πέτρος Κλαμπάνης – Το soundtrack της ζωής μου

TAGS :
βιβλίο Εκτός κλίμακας Μάιλς Ντέιβις Μάκης Μαλαφέκας

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook