Τεχνοφοβία, αναρθολογισμός και κρίση: Συνέντευξη με τον Νίκο Δήμου

Στο βιβλίο σας «Μιλώντας μ’ έναν αγανακτισμένο νέο για επαναστάσεις, τεχνολογικές και άλλες», υποστηρίζετε ότι η κρίση που μαστίζει την Ελλάδα είναι αποτέλεσμα της τεχνοφοβικής μας στάσης…
Όχι ακριβώς. Υποστηρίζω πως η τεχνολογική μας υστέρηση έχει συμβάλει πάρα πολύ στη δημιουργία της Κρίσης. Αν υποθέσουμε ότι η Ελλάδα είχε υιοθετήσει έγκαιρα τεχνολογίες αιχμής δεν θα είχαμε φοροδιαφυγή, διαφθορά και γραφειοκρατία (ήδη τρεις βασικοί παράγοντες της κρίσης). Στον τομέα υγείας που κάλυπτε πάνω από το 60% του ελλείμματος, με ηλεκτρονική συνταγογράφηση και ψηφιακή οργάνωση θα είχαμε γλιτώσει δισεκατομμύρια. Αλλά κυρίως: η τεχνολογία προϋποθέτει έναν τρόπο σκέψης (τον επιστημονικό) και ένα τρόπο οργάνωσης (τον ορθολογικό). Η έλλειψή τους μας οδήγησε στην κρίση.

Περισσότερο ίσως από κοινωνική ή οικονομική, οι Έλληνες χρειαζόμαστε, λέτε, μια τεχνολογική επανάσταση…
Ναι, γιατί είναι δύσκολο να αλλάξεις την κοινωνία αλλά εύκολο να υιοθετήσεις την τεχνολογία. Φτάνει να θέλεις. Την δεκαετία 2001-11 ξοδέψαμε πάνω από δέκα δις για τεχνολογικό εξοπλισμό τον οποίο ουδέποτε χρησιμοποιήσαμε. (Αγοράστηκε μόνο για να εισπραχθούν οι μίζες). Το ΙΚΑ ξόδεψε σχεδόν ένα δις και ακόμα δεν έχει πλήρη απογραφή των δικαιούχων του. Με ένα δις θα μπορούσες να μηχανοργανώσεις όλον τον δημόσιο τομέα. Δεν αρκεί λοιπόν να ξοδέψεις χρήματα, πρέπει να έχεις και τη γνώση και την βούληση.

Τι συμπεριλαμβάνετε κάτω από τη λέξη «τεχνολογία» στο βιβλίο;
Τεχνολογία είναι τα πάντα που βοηθάνε τον άνθρωπο να δράσει –όσα προεκτείνουν τα χέρια του και το μυαλό του. Έτσι, τεχνολογία είναι και η γεωργία, και η υφαντουργία, και η τοιχοδομία. Αλλά ειδικά σε αυτό το βιβλίο επικεντρώνομαι στις ψηφιακές τεχνολογίες –που επιλύουν δύσκολα προβλήματα μέσα από το λογισμικό των υπολογιστών, αποθηκεύουν και μεταφέρουν ασύλληπτους όγκους δεδομένων και δικτυώνουν τα πάντα με τους πάντες.

Έχετε πει πως στην Ελλάδα «ζούμε ακόμα σε ένα θεολογικό κράτος»…
Το Σύνταγμά μας δεν θεμελιώνεται στη θέληση του λαού –αλλά στο όνομα της Αγία Τριάδος. (Έτσι αρχίζει). Ο Δαρβίνος δεν διδάσκεται στα σχολεία λόγω αντιδράσεων της εκκλησίας. Η οποία, με το στόμα του προηγούμενου προκαθήμενού της, είχε αποκαλέσει τον Διαφωτισμό «επικατάρατο». Γενικά η τρομακτική υστέρηση στην εκπαίδευση των νέων (εκεί είναι η καρδιά του προβλήματος) οφείλεται στην επίδραση της αρχαιολατρίας, και στην καθήλωση μιας ψευδούς θρησκευτικής παράδοσης. (Παραπέμπω στον Στέλιο Ράμφο).

Το βιβλίο «Μιλώντας μ’ έναν αγανακτισμένο νέο για επαναστάσεις, τεχνολογικές και άλλες» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.

Σε ένα σημείο γράφετε: «εγώ τον άνθρωπο δεν τον βλέπω ως homo sapiens ή faber, αλλά ως technologicus»…
Ναι, γιατί η Δαρβινική μετάλλαξη του ανθρώπου, αυτό που του επέτρεψε να επιζήσει ως είδος, είναι η χρήση της τεχνολογίας. Faber είναι και τα πουλιά που φτιάχνουν φωλιές, και οι κάστορες που στήνουν φράγματα. Αλλά δεν χρησιμοποιούν εργαλεία.

Πρεσβεύετε ότι «η πραγματοποίηση ενός κόσμου με δικαιοσύνη και ανθρωπιά θα επιτευχθεί μέσα από τον ορθολογισμό και τα παιδιά του: την επιστήμη και την τεχνολογία»…
Ο ορθολογισμός είναι η βάση του ανθρωπισμού. Στον Διαφωτισμό, που πρώτος τόνισε τη σημασία και την αυτάρκεια του ορθού λόγου, οφείλουμε την σύγχρονη δημοκρατία, την ισονομία, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η πιο ορθολογική φράση είναι ηθική που ορίζει τον άνθρωπο ως σκοπό και όχι ως μέσο. Ο γνωστός «χρυσούς κανών»: κάνε στους άλλους ό,τι θέλεις να κάνουν σε σένα. Ή όπως το διατύπωσε ο Καντ: Πράττε σαν η βούλησή σου να μπορούσε να γίνει νόμος για όλους. Βασική αρχή του ανθρωπισμού. Δυστυχώς ο Διαφωτισμός δεν πέρασε από εδώ.

Στο κεφάλαιο «Συντήρηση και ανανέωση» αυτοχαρακτηρίζεστε «συντηρητικός στα μέσα και επαναστάτης στο περιεχόμενο»…
Εννοώ πως δεν πιστεύω στις επαναστάσεις και τις ανατροπές, αλλά στην σταδιακή μεταρρύθμιση και εξέλιξη αλλά προς ριζοσπαστικές κατευθύνσεις.

Λίγο παρακάτω γράφετε «αρχίζω μάλιστα να είμαι υπέρμαχος ενός νέου διαφωτισμού»…
Ναι, γιατί πολύ σκοταδισμός μας περιβάλλει –σκεφθείτε μόνο τις θεωρίες συνομωσίας τις οποίες επικαλούνται μεγάλα τμήματα του λαού μας. Πιστεύω σε μια κοινωνία ανοιχτή στα πάντα, που ακολουθεί τον επιστημονικό κανόνα: Όλα υπό κρίσιν, όλα υπό αίρεση. Τα δόγματα κάθε είδους (ιδεολογικά, θρησκευτικά) έχουν σακατέψει τον άνθρωπο, έχουν αφανίσει εκατοντάδες εκατομμύρια.

Έχετε δηλώσει ότι αυτό που σας έκανε «αποδιοπομπιαίο τράγο» στις τάξεις των διανοουμένων και των συγγραφέων ήταν το γεγονός ότι ήσασταν υπέρ της τεχνολογίας. Χαρακτηριστικά, αρχίσατε να γράφετε σε υπολογιστή το 1985…
Όχι μόνο η τεχνολογία –και άλλα συνετέλεσαν στην περιθωριοποίησή μου. Το ότι έκανα κριτική προς όλες τις πολιτικές παρατάξεις, (άρα δεν «ανήκα» πουθενά), το ότι πέτυχα σαν επαγγελματίας (άρα δεν θα μπορούσα να είμαι πνευματικός άνθρωπος), το ότι τα βιβλία μου πουλούσαν πολύ (άρα ήμουν μπεστσελερίστας και όχι σοβαρός συγγραφέας). Η τεχνολογία ήταν το κερασάκι της τούρτας.

Το βιβλίο τελειώνει με τη φράση του Βολταίρου «Πρέπει να καλλιεργήσουμε τον δικό μας κήπο»…
Ο Βολταίρος ήταν ένας σοφός άνθρωπος… Αν ο καθένας μας καλλιεργούσε τον κήπο του, θα ήμασταν πιο πλούσιοι και πιο ευτυχείς.

TAGS :
συγγραφέας τεχνολογία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook