Ο «ιερόσυλος» τρόπος του Κοέν

Ο μεταφραστής των «Υπέροχων Απόκληρων», Αλέξης Καλοφωλιάς.

Ποιοι είναι οι «υπέροχοι απόκληροι» του βιβλίου; Στο επίκεντρο της ιστορίας βρίσκεται το ερωτικό τρίγωνο που συνθέτουν ο συγγραφέας, η σύζυγός του Εντίθ, μέλος της φυλής των Ινδιάνων Α_______, και ο παιδικός φίλος του Φ. Η συνάντηση των δύο ανδρών την νύχτα της αυτοκτονίας της γυναίκας πυροδοτεί μια αφήγηση που εξελίσσεται με μη γραμμικό τρόπο, χρησιμοποιώντας με «ιερόσυλο» τρόπο το σεξουαλικό στοιχείο, το χιούμορ και τον αυτοψυχαναλυτικό μονόλογο. Επιπλέον, η ιστορία της Κάτερι Τεκακουΐθα, της πρώτης Ινδιάνας που ανακηρύχτηκε αγία από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, λειτουργεί παράλληλα με την κύρια αφήγηση ως εκτεταμένο σχόλιο των συνθηκών που γέννησαν τον σύγχρονο Καναδά και του βίαιου προσηλυτισμού των αυτοχθόνων στον χριστιανισμό.

Η κριτική το χαρακτήρισε, μεταξύ άλλων, πρόστυχο, βέβηλο, ασεβές… Σίγουρα τέτοιοι χαρακτηρισμοί δεν ήταν έξω από τις προθέσεις του συγγραφέα, ο οποίος πριν την έκδοση του βιβλίου ανησυχούσε αν θα «περνούσε» από τη λογοκρισία∙ πιστεύω πως ένας βασικός στόχος αυτού του λεκτικού βομβαρδισμού υπήρξαν τα ήθη της γαλλόφωνης κοινότητας του Κεμπέκ, θρησκευόμενης και συντηρητικής. Οι «Υπέροχοι Απόκληροι» είναι μια παράξενη απόπειρα καθοσίωσης του «βέβηλου» με όχημα τις αδυναμίες της ανθρώπινης φύσης∙ γράφτηκε στην Ύδρα σε συνθήκες νηστείας και χημικής υπερδιέγερσης, ως ένα είδος πνευματικής άσκησης. Πολύπλευρο, ενστικτώδες, παράφορο –ενίοτε φρενήρες–, ραψωδικό, αμφίθυμο, «σκληρό» και συγχρόνως τρυφερό, μπορεί να λάβει άπειρες μορφές στα μάτια του αναγνώστη, σαν ένα καλειδοσκοπικό παιχνίδι που έχει επινοήσει ένας τεχνίτης του διφορούμενου.

Εκδόσεις Κέδρος

Τι απαντήσεις αναζητούσε στη ζωή και στην τέχνη του, την εποχή που το έγραψε ο Κοέν; Μιλώντας για το βιβλίο, ο ίδιος λέει: «αναγκάστηκα να δημιουργήσω μια ιστορία μέσα από μία προσευχή». Το βιβλίο γράφτηκε σε ένα κομβικό σημείο στη διαδρομή της εσωτερικής συγκρότησης του Κοέν. Σημάδεψε την πρώτη περίοδο της ενατένισής του προς ένα περισσότερο υπερβατικό πεδίο αυτογνωσίας, με επιρροές από την φιλοσοφία της Ανατολής –συμβαδίζοντας με το κλίμα της δεκαετίας που γράφτηκε– αλλά και τον αφυπνιστικό χριστιανικό μυστικισμό του Εμάνουελ Σβέντενμποργκ και τη χασιδική σκέψη. Πέραν τούτου, ενσωματώνει μία πλήρη έρευνα για τη ζωή της Ινδιάνας Αγίας, βασισμένη κυρίως σε κείμενα της εποχής.

O συγγραφέας Κοέν των «Υπέροχων Απόκληρων» έχει συγγένειες με τον στιχουργό Κοέν; Όλες οι πλευρές του –ο στιχουργός, ο ποιητής, ο συγγραφέας και ο μουσικός– συγκροτούν έναν εαυτό συνεκτικό αλλά συγχρόνως ρευστό και εύπλαστο, που ο ίδιος αρέσκεται να αποδομεί, να ανασυνθέτει και να επινοεί διαρκώς. Η ποιητική διαδικασία για τον Κοέν είναι μία, μυστηριώδης και ανεξιχνίαστη, και ο δημιουργός δεν είναι απαραίτητο να την κατανοεί.

Έχετε επιμεληθεί, στα ελληνικά, και το βιβλίο του Άιρα Νέιντελ «Leonard Cohen, η βιογραφία» (εκδ. Κοάν, 2009). Μπορεί κανείς να εικάσει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον σας για τον Κοέν; Ο Λέοναρντ Κοέν δεν ήταν ανάμεσα στα εφηβικά μου ακούσματα, αλλά, γνωρίζοντάς τον καλύτερα πριν από χρόνια, βρέθηκα μπροστά σε μια υπέροχη, ελικοειδή πνευματική περιπέτεια, που διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον μου μέχρι σήμερα. Έχει έναν αμείλικτο αλλά και τρυφερό τρόπο να αλώνει το συναισθηματικό σου κόσμο και να σε εκθέτει στα ίδια σου τα μάτια δίχως καμία κατηγόρια, με μια διάθεση που βρίσκω λυτρωτική και γνήσια ανθρωπιστική.

//Ο Αλέξης Καλοφωλιάς είναι ο frontman του εμβληματικού συγκροτήματος «Last Drive» και μεταφραστής. Το 2012 τιμήθηκε με το Βραβείο του Ινστιτούτου Λογοτεχνικής Μετάφρασης για το βιβλίο «Κεντρική Ευρώπη» του William T. Vollmann (Κέδρος).

TAGS :
΄Υδρα Κοέν

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook