Νέα Υόρκη 7 Οκτωβρίου 2015. Η Patti Smith εισέρχεται στο Barnes & Noble Union Square για να υπογράψει αντίτυπα του βιβλίου της Mr. train. (Φωτογραφία D Dipasupil/Getty Images).

Η μεγαλύτερη, η μοναδική για την ακρίβεια, δυσκολία που έχει να αντιμετωπίσει ο αναγνώστης των δύο πεζογραφικών βιβλίων της Patti Smith είναι η διάσταση μεταξύ της τραγουδίστριας που ήδη γνωρίζει και της συγγραφέως που, μέσα από αυτά τα βιβλία, ανακαλύπτει. Όχι επειδή η μία είναι τόσο διαφορετική από την άλλη, κάθε άλλο, αλλά επειδή η πεζογράφος Patti Smith μοιάζει σχεδόν να αγνοεί την τραγουδίστρια Patti Smith. Στο πρώτο της πεζογραφικό βιβλίο, το Πάτι και Ρόμπερτ (Just kids, στο πρωτότυπο), η συγγραφέας αφηγείται την παράλληλη διαδρομή της με τον Ρόμπερτ Μέιπλθορπ, στη Νέα Υόρκη της δεκαετίας του 1970, που, με κοινή τους αφετηρία τη ζωγραφική, θα οδηγήσει εκείνον στην τέχνη της φωτογραφίας και την ίδια στην ποίηση και τη μουσική – ωστόσο για τη μουσική της πορεία, ελάχιστα θα μάθει ο αναγνώστης από αυτό το βιβλίο.

 Μιλάει για το τίποτα, αλλά το τίποτα της Patti Smith είναι γεμάτο μεταξύ άλλων, με βιβλία και συγγραφείς, αφού είναι μια φανατική και δεινή αναγνώστρια.

Στο M Train, που στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος σε μετάφραση, και αυτό, του Αλέξη Καλοφωλιά, η Patti Smith προσπερνάει όλα τα ενδιάμεσα χρόνια και, καταλήγοντας στο σήμερα, μιλάει για τις μέρες και τις νύχτες της που τις περνάει στο δωμάτιό της, στη Νέα Υόρκη: “Έχω ένα πολύ ωραίο γραφείο, αλλά προτιμώ να δουλεύω στο κρεβάτι, λες και είμαι ασθενής υπό ανάρρωση σε ποίημα του Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον” αλλά και στο καφέ «‘Ino» όπου συχνάζει – και για κάμποσα ακόμη καφέ που έχει γνωρίσει στη ζωή της: “Κάθε πρωί σηκωνόμουν, φορούσα το παλτό μου και τον σκούφο μου, άρπαζα την πένα και το σημειωματάριό μου και διέσχιζα την Έκτη Λεωφόρο με προορισμό το καφέ μου. Λάτρευα το παλτό μου και το καφέ και την πρωινή μου ρουτίνα. Ήταν η πιο ξεκάθαρη και απέριττη έκφραση της μοναχικής μου ταυτότητας”.

Ιούλιος στο Λονδίνο: Η Patti Smith στη σκηνή του Barclaycard Presents British Summer Time Festival στο Hyde Park (Photo by Dave J Hogan/Dave Hogan/Getty Images).

Μιλάει για το τίποτα, όπως παραδέχεται, που όμως αποδεικνύεται πιο γεμάτο και γόνιμο από τα περισσότερα άλλα θέματα με τα οποία θα μπορούσε να καταπιαστεί κανείς. Γιατί το τίποτα της Patti Smith είναι γεμάτο με βιβλία και συγγραφείς, αφού είναι μια φανατική και δεινή αναγνώστρια· γεμάτο με τις γάτες της, που διαρκώς κυκλοφορούν γύρω της, και τις αστυνομικές σειρές που λατρεύει· γεμάτο με τα ταξίδια της σε πόλεις και τις επισκέψεις της, τα προσκυνήματά της, τα νεκροταφεία όπου είναι θαμμένοι οι αγαπημένοι της δημιουργοί του παρελθόντος. Είναι γεμάτο με τις Polaroid που διαρκώς τραβάει, πολλές από τις οποίες περιέχονται στο βιβλίο, και τις λίστες που εμμονικά καταρτίζει.

Αυτό που κάνει η Patti Smith διαρκώς είναι να δουλεύει όπως ακριβώς δουλεύει κάθε ποιητής, κάθε δημιουργός.

Πάνω απ’ όλα όμως το M Train είναι ένα βιβλίο για τον καφέ και την ποίηση: “Κάποτε ονειρευόμουν  κι εγώ να ανοίξω ένα δικό μου καφέ. Υποθέτω πως η ιστορία ξεκίνησε όταν διάβασα για τη ζωή στα καφέ των μπιτ, των σουρεαλιστών και των Γάλλων συμβολιστών ποιητών. Εκεί όπου μεγάλωσα δεν υπήρχαν καφέ, αλλά υπήρχαν μέσα στα βιβλία μου και ανθούσαν στις ονειροπολήσεις μου. […] το καφέ Nerval, ένα μικρό καταφύγιο όπου οι ποιητές και οι ταξιδευτές θα μπορούσαν να βρουν την απλότητα του ασύλου”. Αφότου η Patti Smith αντάλλαξε με ένα άλλο όνειρο το όνειρό της να ανοίξει το δικό της καφέ, βρήκε εκείνο που της ταίριαζε και «εγκαταστάθηκε» εκεί. Στριμωγμένη στη μόνιμη θέση της, ανάμεσα στη μηχανή του καφέ και στην τζαμαρία του καταστήματος, αναζητάει την απομόνωση μέσα στο πλήθος, που γονιμοποιεί την έμπνευσή της.

Νέα Υόρκη: Η Patti Smith σε συναυλία για τα θύματα από έκρηξη γκαζιού στην 2nd Avenue, τον Απρίλη του 2015 (Photo by Taylor Hill/Getty Images).

Γιατί αυτό είναι που κάνει η Patti Smith διαρκώς. Δουλεύει, όπως ακριβώς δουλεύει κάθε ποιητής, κάθε δημιουργός: σκέφτεται, ονειρεύεται, διαβάζει, ρεμβάζει, πιάνει κουβέντες αγνώστων στον αέρα, σημειώνει πρόχειρα όπου βρει, σχίζει και πετάει και ξαναγράφει. Και τη νύχτα προσπαθεί να βάλει τάξη σε όσα η μέρα έφερε: “Άλλη μια νύχτα χωρίς ησυχία. Σηκώθηκα το ξημέρωμα και έπιασα δουλειά· τα μάτια μου με έτσουζαν από την προσπάθεια να αποκρυπτογραφήσω προχειρογραμμένους φακέλους, εσώφυλλα βιβλίων και λεκιασμένες χαρτοπετσέτες, να μεταφέρω τα κείμενα στο χαοτικό κομπιούτερ μου και μετά να προσπαθήσω να βγάλω νόημα από μια υποκειμενική αφήγηση με ένα μη γραμμικό χρονολόγιο”.

«Δεν είναι τόσο εύκολο να γράφεις για το τίποτα».

Το βιβλίο “Patti Smith, M Train” σε μετάφραση Αλέξη Καλοφωλιά, κυκλοφορεί από τις  εκδόσεις Κέδρος

 

Διαβάστε ακόμα: Η χρονιά που «γεννήθηκε» ο Bob Dylan που όλοι γνωρίζουμε

 

 

 

 

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top