Ο Peter Katona είναι για μια ακόμη χρονιά μέλος τις κριτικής επιτροπής του Gran Prix Maria Callas.

Ο Peter Mario Katona γεννήθηκε στο Βερολίνο, ή μάλλον στη μουσική, αφού και οι δύο γονείς του ήταν λυρικοί τραγουδιστές. Σπούδασε Μουσική και Γερμανική Φιλολογία στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και υπήρξε κριτικός στα περιοδικά Fono Forum και Opernwelt, ειδικευμένος στην όπερα και στις ηχογραφήσεις της κλασικής μουσικής. Πολύ νωρίς, το 1968, ο Christoph von Dohnányi τον προσκάλεσε ως βοηθό του στη θέση του αναπληρωτή καλλιτεχνικού διευθυντή στην Όπερα της Φραγκφούρτης, και το 1977 τον ακολούθησε ως υπεύθυνος προγραμματισμού και επιλογής καλλιτεχνών στην Όπερα του Αμβούργου.

Το 1983 έγινε υπεύθυνος προγραμματισμού και επιλογής καλλιτεχνών (Casting Director) όλων των παραστάσεων της Βασιλικής Όπερας του Λονδίνου (Covent Garden), όπου συνεργάστηκε με τους μουσικούς διευθυντές, τον Sir Colin Davis, τον Bernard Haitnik (από το 1987), και τον Antonio Papano (από το 2002). Έχει ανακαλύψει μεγάλα ταλέντα, στα οποία και έδωσε τις πρώτες σημαντικές ευκαιρίες, όπως τη Julia Varady και την Eva Marton, την Angela Georghiu, την Έλενα Κελεσίδη και πιο πρόσφατα την Ειρήνη Τσιρακίδου. Συμμετέχει στις κριτικές επιτροπές κορυφαίων διαγωνισμών όπως το Gran Prix Maria Callas και τα Operalia.

– Είστε ένα οικείο πρόσωπο ανάμεσα στα μέλη της κριτικής επιτροπής του διαγωνισμού Gran Prix Maria Callas. Γνωρίζετε γενικότερα την ελληνική οπερατική σκηνή;
Συμμετέχω στο Gran Prix Maria Callas εδώ και είκοσι χρόνια, αλλά έρχομαι τακτικότερα στην Αθήνα επειδή έχω φίλους και έτσι προσπαθώ να παρακολουθώ τους νέους καλλιτέχνες. Οπότε έχω μάλλον μια καλύτερη εικόνα για τους Έλληνες τραγουδιστές από ό,τι οι περισσότεροι συνάδελφοί μου.

«Η φωνή είναι μόνο ένα 50% του τραγουδιστή. Είναι πολλά πράγματα που πρέπει να συνδυαστούν για να πούμε ότι κάποιος έχει όλο το “πακέτο”».

– Γνωρίσατε και την Μαρία Κάλλας;
Όχι, ήμουν πολύ μικρός όταν εμφανίστηκε στο Βερολίνο, όπου μεγάλωνα. Η πρώτη φορά ήταν για να τραγουδήσει Λουτσία με τον Χέρμπερτ φον Κάραγιαν – ήταν μια παραγωγή με τη Σκάλα του Μιλάνο αν θυμάμαι καλά. Αργότερα ήλθε για ένα ρεσιτάλ, όπου τραγούδησε μόνο τέσσερις άριες – αυτό το άκουσα στο ραδιόφωνο. Τελικά παρακολούθησα μία συναυλία της κατά την λυπηρή τελευταία περιοδεία της με τον Ντι Στέφανο. Ήταν λυπηρό, γιατί δεν είχε πλέον φωνή. Δεν ήταν ότι δεν μπορούσε να τραγουδήσει κάποιες δύσκολες ψηλές νότες·μπορούσες να αναγνωρίσεις τη μεγάλη καλλιτέχνη που ερμήνευε στη σκηνή, αλλά η φωνή ήταν πλέον απούσα.

– Ποια είναι η χρησιμότητα των διαγωνισμών, όπως αυτός που γίνεται από το Διεθνές Καλλιτεχνικό Κέντρο Athenaeum στη μνήμη της Μαρίας Κάλλας;
Οι διαγωνισμοί δεν είναι μόνο για τα βραβεία. Καθώς η αγορά γίνεται πιο παγκόσμια και οι καλλιτέχνες προέρχονται από όλο και πιο απομακρυσμένα μέρη, δεν είναι δυνατόν για αυτούς να γυρίζουν τον πλανήτη κάνοντας ακροάσεις. Οι διαγωνισμοί είναι για αυτούς μια ευκαιρία να τους ακούσουν και να δείξουν το σύνολο των ικανοτήτων τους. Όχι μόνο τη φωνή· τη γενική σκηνική παρουσία, την υποκριτική τους, την ερμηνεία, τη μουσικότητα, τη συνολική τους απόδοση. Η φωνή είναι μόνο ένα 50% του τραγουδιστή, είναι πολλά πράγματα που πρέπει να συνδυαστούν για να γίνει το «πακέτο».

– Κάνετε αυτή τη δουλειά σχεδόν πενήντα χρόνια. Σε αυτή την περίοδο, τα συστατικά του «πακέτου» έχουν μεταβληθεί;
Ναι, πριν από πενήντα χρόνια, σε ορισμένες περιπτώσεις, όχι παντού, αρκούσε να σταθείς στη σκηνή και να τραγουδήσεις με μια ωραία φωνή. Στις μέρες μας είναι επίσης πολύ σημαντικό να μπορεί ο καλλιτέχνης να ενσαρκώσει και θεατρικά έναν ρόλο, οι απαιτήσεις σε αυτό είναι πλέον πολύ μεγαλύτερες.

– Αλλά αν η όπερα γίνεται όλο και πιο θεατρική, μήπως πλέον πηγαίνουμε για τον λάθος λόγο;
Ο καθένας πηγαίνει στην όπερα για τους δικούς του λόγους. Κάποιοι πηγαίνουν κυρίως για τη μουσική, άλλοι περιμένουν επίσης μια συναρπαστική σκηνική παράσταση. Υπάρχουν και εκείνοι που ικανοποιούνται με την ωραία σκηνοθεσία και δεν τους απασχολεί καθόλου τι ακούν. Οπότε η κάθε παραγωγή μπορεί να δίνει έμφαση στη μία ή την άλλη πλευρά, αλλά πρέπει κάπως να δώσει κάτι στον καθένα.

Φωτογραφία από το 40ο Διεθνές Grand Prix Μαρία Κάλλας, ένας Διεθνής Διαγωνισμός αφιερωμένος στη μεγάλη τέχνη της Όπερας.

– Το 2014 όμως δημιουργήθηκε ένα σκάνδαλο όταν η κριτική επέκρινε μια τραγουδίστρια στο φεστιβάλ του Glyndebourne επειδή ήταν ευτραφής.
Το θέμα δεν είναι αν κάποιος είναι υπέρβαρος ή αν είναι εμφανίσιμος ή όχι, αλλά αν ταιριάζει με τον ρόλο, έτσι όπως τον έχει συλλάβει ο σκηνοθέτης. Γενικά στους «παντελονάτους» ρόλους, όπως είναι ο Οκταβιανός στον Ιππότη με το Ρόδο που προκάλεσε τις συζητήσεις, δύσκολα θα πείσει μια τραγουδίστρια με υπερβολικές καμπύλες. Ούτε μπορείς να έχεις κάποια υπερβολικά νέα και όμορφη για να τραγουδήσει Ατσουτσένα – χρειάζεται μια πιο βασανισμένη όψη. Αλλά η ίδια τραγουδίστρια δεν θα μπορεί να κάνει και την Κάρμεν, γιατί εκεί θα χρειαστεί να περνάει μια εικόνα εντελώς διαφορετική.

– Σχετικά με την κριτική, καθώς και ο ίδιος ξεκινήσατε την σταδιοδρομία σας ως κριτικός, τι περιμένετε από μία κριτική;
Το υπέροχο πράγμα με την κριτική στο Λονδίνο σήμερα είναι ότι υπάρχουν εντελώς διαφορετικές απόψεις, Στην αίθουσα έχεις 2000 ανθρώπους και ο καθένας έχει τη γνώμη του. Ο κριτικός είναι κάποιος που, εφόσον έχει και ο ίδιος γνώσεις, μπορεί να βοηθήσει το κοινό να σχηματίσει γνώμη. Υπάρχουν δυο πολύ σημαντικά πράγματα γα έναν κριτικό. Το ένα είναι να έχει μια ξεκάθαρη γνώμη και να την εξηγεί. Το δεύτερο να είναι ευγενικός. Δεν υπάρχει λόγος να εξευτελίζει τους καλλιτέχνες, δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους. Οπότε πρέπει να λέει τη γνώμη του με παρρησία, και να είναι ειλικρινής, ευγενικός, και σαφής.

– Οι διεθνείς διαγωνισμοί και η παγκοσμιοποίηση εξαφανίζουν τα διαφορετικά στυλ;
Το ύφος έχει να κάνει με τον κάθε συνθέτη και το κάθε έργο. Αν εννοείτε τις παλιομοδίτικες Ρωσίδες σοπράνο που ουρλιάζουν, νομίζω ότι ευτυχώς είναι κάτι που έχει πάψει να υφίσταται και τώρα διδάσκουν και εκεί την κεντροευρωπαϊκή σχολή τραγουδιού.

– Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια ταση να χτίζονται νέςς τεράστιες όπερες -στην Ασία, στη Σκανδιναβία, στην Αθήνα. Αυτό προσφέρει όντως κάτι;
Πρέπει να εξετάστε κάθε περίπτωση χωριστά. Πράγματι στο Όσλο λειτουργεί μια πολύ εντυπωσιακή όπερα. Στην Κίνα κατασκευάζονται νέες εντυπωσιακές όπερες σχεδόν σε κάθε μεγάλη πόλη, και μάλιστα αυτόν τον καιρό συνεργαζόμαστε και τους παρέχουμε την τεχνογνωσία μας. Πέρσι ο διαγωνισμός Operalia πραγματοποιήθηκε στην νέα όπερα της Αστάνα, στο KΚαζακστάν, που είναι ένα αντίγραφο του Μπολσόι, μόνο που είναι μεγαλύτερο και με περισσότεροo μάρμαρο. Στην Αθήνα η νέα όπερα είναι σαφώς μια βελτίωση σε σχέση με το προηγούμενο θέατρο κοντά στην Ομόνοια. Επιπλέον είναι μια ευκαιρία γιατί δημιουργεί προσδοκίες, και θα ασκήσει επωφελή πίεση στους πολιτικούς ιθύνοντες να χρηματοδοτήσουν περισσότερο και στους καλλιτέχνες να γίνουν καλύτεροι.

//Σήμερα Κυριακή 10 Δεκεμβρίου, στις 19.00, θα πραγματοποιηθεί ο τελικός και η απονομή βραβείων του 40ου Διεθνές Grand Prix Μαρία Κάλλας στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Περισσότερες πληροφορίες για τον Διαγωνισμό θα βρείτε εδώ. Εισιτήρια για να παρακολουθήσετε από κοντά τον τελικό θα βρείτε εδώ.

 

Διαβάστε ακόμα: Νάσος Ευσταθιάδης – «Η κλασική μουσική δεν είναι παλαιομοδίτικη»

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top