markaris1

«Με τον Χαρίτο μοιάζουμε σε ένα σημείο: έχουμε την ίδια ματιά πάνω στην Αθήνα και τους Αθηναίους. Η κόρη μου μού λέει: ‘’Βαρέθηκα να ακούω τα ειρωνικά σχόλιά σου για τους Αθηναίους, και μετά να τα διαβάζω ειπωμένα από τον Χαρίτο. Βρες κάτι άλλο.’’ Κατά τα άλλα, ο Χαρίτος και εγώ δε μοιάζουμε καθόλου».

Η «ζωή» του Κώστα Χαρίτου ξεκινάει με την απόφασή σας να γράψετε αστυνομικό μυθιστόρημα. Γιατί αποφασίσατε να ασχοληθείτε με αυτό το λογοτεχνικό είδος; Και πώς εμπνευστήκατε το χαρακτήρα του αστυνόμου Χαρίτου;
Όταν ήρθε ο Χαρίτος, ασχολιόμουν ήδη με αστυνομικές ιστορίες, όχι μυθιστορηματικά, αλλά τηλεοπτικά. Έγραφα τα σενάρια της τηλεοπτικής σειράς «Ανατομία ενός Εγκλήματος». Ο Χαρίτος με επισκέφθηκε στην αρχή του τρίτου χρόνου της σειράς, μαζί με την τριμελή οικογένειά του: ένας άντρας, μια γυναίκα κι ένα παιδί. Τότε ακόμα δεν ήξερα ότι το παιδί ήταν κορίτσι. Μια κλασική ελληνική, μικροαστική, οικογένεια.
Η πρώτη αντίδρασή μου ήταν εντελώς αρνητική. Είχα αχοληθεί στη σειρά με τόσους Έλληνες μικροαστούς που δεν ήθελα άλλους. Ο άντρας, όμως, ήταν πεισματάρης, δεν έλεγε να με απαλλάξει από την παρουσία του. Αυτή η συνεχής υπόμνησή του ότι ήταν παρών κατάληξε σε ένα βασανιστήριο, γιατί δε με άφηνε να συγκεντρωθώ στη συγγραφή των σεναρίων.
Ώσπου ένα πρωΐ σκέφτηκα πως για να με βασανίζει έτσι θα πρέπει νά ’ναι ή μπάτσος ή οδοντίατρος. Τελικά, ο οδοντίατρος ως ήρωας δεν μου έλεγε κάτι το ιδιαίτερο και κατάληξα στον αστυνομικό. Όταν κατάλαβα ότι ήταν αστυνομικός, ήξερα την ίδια στιγμή το ονοματεπώνυμό του, ότι τη γυναίκα του την έλεγαν Αδριανή και ότι το παιδί του ήταν κορίτσι και το έλεγαν Κατερίνα. Ποτέ δεν αναζήτησα το ονόματα που θα τους ταίριαζαν. Τα ήξερα ήδη από την αρχή.

«Πολλές φορές πέφτω πάνω σε μικτές παρέες μαθητών του σχολείου της Κυψέλης, που αποτελούνται από ελληνόπουλα και παιδιά μεταναστών. Αν κλείσω τα μάτια και τους ακούσω να μιλάνε δεν μπορώ να ξεχωρίσω τα ελληνόπουλα από τα αφρικανάκια. Θαυμάζω τη δουλειά που έκαναν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές στα σχολεία με μετανάστες μαθητές».

«Πολλές φορές πέφτω πάνω σε μεικτές παρέες μαθητών του σχολείου της Κυψέλης, που αποτελούνται από Ελληνόπουλα και παιδιά μεταναστών. Αν κλείσω τα μάτια και τους ακούσω να μιλάνε δεν μπορώ να ξεχωρίσω τα Ελληνόπουλα από τα Αφρικανάκια. Θαυμάζω τη δουλειά που έκαναν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές στα σχολεία με μετανάστες μαθητές».

«Ιχνογραφήστε» μας τον Χαρίτο. Ως άνθρωπο, ως ψυχοσύνθεση, ως σύζυγο και πατέρα, ως αστυνόμο του Τμήματος Ανθρωποκτονιών της Διεύθυνσης Ασφαλείας Αττικής…
Λέω συχνά σε νέους συγγραφείς να μην ασχολούνται με περίεργους αστυνομικούς ή ντετέκτιβ. Αυτό είναι ένα κατάλοιπο του κλασικού αγγλικού αστυνομικού μυθιστορήματος. Τα εγκλήματα διαπράττονται συνήθως από απλούς ανθρώπους και διαλευκάνονται από απλούς ανθρώπους. Οι αστυνομικοί είναι απλοί άνθρωποι. Ανήκουν κατά κανόνα στην κατηγορία των μικροαστών και το όνειρό τους είναι το σπίτι και η οικογένεια.
Σ’ αυτό το πρότυπο ανήκει και ο Χαρίτος. Είναι ένας κοινός οικογενειάρχης. Αγαπάει πολύ τη γυναίκα του, ακόμα και όταν συγκρούεται μαζί της. Υποκύπτει στην γκρίνια της, γιατί της αναγνωρίζει ότι στα δύσκολα εκείνη κρατάει το σπίτι. Λατρεύει την κόρη του, την οποία κατάφερε να σπουδάσει με θυσίες και το όνειρό του είναι να τη δει να προκόβει. Και κάτι ακόμα: Ο Χαρίτος και η Αδριανή δεν είναι Αθηναίοι. Είναι και οι δυο μέτοικοι, κατάγονται από την Ήπειρο. Συνεπώς, κουβαλάνε ακόμα κάποιες αντιλήψεις, αλλά και αξίες της κλειστής, επαρχιακής κοινωνίας.
Επαγγελματικά, ο Χαρίτος είναι ένας αστυνόμος που ζει με μιαν αντίφαση. Από τη μια δεν θέλει να συγκρούεται με τους ανωτέρους του, από την άλλη έχει έναν σχεδόν παθολογικό ζήλο να ανακαλύψει την αλήθεια. Αυτό τον οδηγεί συχνά σε συγκρούσεις, γιατί κάνει του κεφαλιού του, κάτι που του στοίχισε την προαγωγή του.

Διαβάστε ακόμα: Τα top 5 σύγχρονα διεθνή αστυνομικά βιβλία – Eπιλέγει ο Τεύκρος Μιχαηλίδης.

markaris2

«Η Κατερίνα, η κόρη του Χαρίτου, έχει πολλά κοινά με την κόρη μου. Όσο για την Αδριανή, τη γυναίκα του, τώρα πια ταυτίζεται τελείως με τη μητέρα μου».

Πώς αρχίζει την «καριέρα» του στο «Νυχτερινό δελτίο» (1995), το πρώτο βιβλίο σας όπου πρωταγωνιστεί; Ποια είναι η πρώτη δολοφονία που καλείται να διαλευκάνει;
Το «Νυχτερινό Δελτίο» ξεκινάει με τη δολοφονία ενός ζεύγους Αλβανών. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε το 1995, αλλά γράφτηκε το 1993-1994, πολύ κοντά στο μεγάλο ρεύμα των Αλβανών που ήρθαν στην Ελλάδα. Επανέρχομαι πολύ συχνά στους Αλβανούς μετανάστες στα μυθιστορήματά μου.
Ο κυριότερος λόγος είναι ότι θαυμάζω το πόσο γρήγορα εντάχθηκαν στην ελληνική κοινωνία. Προσπάθησα να καταγράψω αυτήν την πορεία προσαρμογής. Από το πρώτο μυθιστόρημά μου, το «Νυχτερινό Δελτίο», ως το τελευταίο, «Τίτλοι Τέλους», οι Αλβανοί έχουν κάνει μια εντυπωσιακή διαδρομή και έχουν γίνει «άλλοι άνθρωποι», όπως συνηθίζουμε να λέμε. Ωστόσο, το μυθιστόρημα είναι τοποθετημένο στο χώρο των δημοσιογράφων των τηλεοπτικών καναλιών. Επειδή, εκείνη την εποχή έγραφα τα σενάρια της «Ανατομίας», μπαινόβγαινα πολύ συχνά στα γραφεία του τηλεοπτικού σταθμού και τους γνώρισα από κοντά.

«Με πληγώνει αφάνταστα ο καθημερινός ρατσισμός. Δεν είναι ένα ελληνικό, αλλά ένα ευρωπαϊκό φαινόμενο, το οποίο τραυματίζει τις χώρες της Ευρώπης όχι μόνο κοινωνικά, αλλά πλέον και πολιτικά».

Οι μετανάστες περνούν συχνά από τα βιβλία σας…
Ζω εδώ και πολλά χρόνια στην Κυψέλη. Η Κυψέλη ήταν κάποτε η μεσοαστική συνοικία του κέντρου της Αθήνας. Σήμερα κατοικείται από πολλούς μετανάστες. Οι περισσότεροι στην περιοχή που μένω είναι από τη γαλλόφωνη Αφρική. Πολλές φορές πέφτω πάνω σε μεικτές παρέες μαθητών του σχολείου της Κυψέλης, οι οποίες αποτελούνται από Ελληνόπουλα και παιδιά μεταναστών. Αν κλείσω τα μάτια και τους ακούσω να μιλάνε, δεν μπορώ να ξεχωρίσω τα Ελληνόπουλα από τα Αφρικανάκια.
Θαυμάζω τη δουλειά που έκαναν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές στα σχολεία με μετανάστες μαθητές. Οι μετανάστες είναι κομμάτι της καθημερινότητάς μου, αλλά και κομμάτι της καθημερινότητας της Αθήνας. Με πληγώνει αφάνταστα ο καθημερινός ρατσισμός, ο οποίος δεν είναι ένα ελληνικό, αλλά ένα ευρωπαϊκό φαινόμενο, το οποίο τραυματίζει τις χώρες της Ευρώπης όχι μόνο κοινωνικά, αλλά πλέον και πολιτικά.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Κώστας Χαρίτος είναι επίγονος του Γιώργη Μπέκα, ήρωα του Γιάννη Μαρή; Μοιάζουν σε αρκετά οι δυο τους…
Μοιάζουν στην εμμονή τους να ανακαλύψουν την αλήθεια, όπως και στον ανορθόδοξο τρόπο δράσης που συχνά επιλέγουν. Κατά τα άλλα, είναι διαφορετικοί άνθρωποι. Επίσης, η οικογενειακή ζωή του αστυνόμου Μπέκα δεν είναι στα μυθιστορήματα του Γιάννη Μαρή τόσο έντονα παρούσα, όπως η οικογένεια του Κώστα Χαρίτου.

Διαβάστε ακόμα: Τι έχει μείνει όρθιο από την Αθήνα του Μαρή;

Ο ευρωπαϊκός Tύπος τον αποκαλεί «Έλληνα Μαιγκρέ».Μοιάζουν πράγματι, και σε τι, ο Μαιγκρέ και ο Χαρίτος;
Αυτές οι παρομοιώσεις οφείλονται συνήθως σε ευκολίες των κριτικών. Άλλοι παρομοιάζουν τον Χαρίτο με τον αστυνόμο Μπρουνέτι της Ντόνα Λεόν. Εντάξει, ο Μπρουνέτι είναι από τους λίγους αστυνομικούς με οικογένεια, όπως και ο Χαρίτος. Μόνο που η οικογένεια του Μπρουνέτι είναι οικογένεια διανοουμένων, με γυναίκα από την αριστοκρατία και καθηγήτρια Πανεπιστημίου. Δεν έχει καμιά σχέση με την απλή, μικροαστική, οικογένεια του Χαρίτου.
Ο Μαιγκρέ, πάλι, είναι παντρεμένος, όπως και ο Χαρίτος, αλλά χωρίς παιδιά. Το κοινό τους σημείο είναι ότι η γυναίκα του Μαιγκρέ είναι εξαιρετική μαγείρισσα, όπως και η Αδριανή. Το άλλο κοινό σημείο τους είναι η κατανόηση και όχι σπάνια η συμπόνοια τους για τον δολοφόνο.

«Μίλησα από την αρχή για μια “τριλογία της κρίσεως” και όχι “της κρίσης”. Γιατί πιστεύω ότι η κρίση που περνάμε είναι και μια “ημέρα κρίσεως” για τον τόπο».

Γεννηθήκατε στη Χάλκη και τελειώσατε το Αυστριακό λύκειο της Κωνσταντινούπολης. Σπουδάσατε επίσης Οικονομικά στην Τουρκία. Στο βιβλίο σας «Παλιά, Πολύ Παλιά» (2008), ο Χαρίτος καλείται να δράσει –για πρώτη φορά μακριά από την Αθήνα– στην Κωνσταντινούπολη. Πρόκειται, ταυτόχρονα, και για μια δική σας, νοσταλγική, «επιστροφή» στην Πόλη;
Το «Παλιά, Πολύ Παλιά» με βασάνισε πολύ. Ήταν μια επιστροφή στην Κωνσταντινούπολη, τη γενέθλια πόλη, στις παιδικές και νεανικές μου αναμνήσεις. Όλα αυτά μου προκάλεσαν μια συναισθηματική εμπλοκή, που εμένα δε μου πάει καθόλου. Το τοπίο ξεκαθάρισε όταν ανακάλυψα ότι η δολοφόνος ήταν η γυναίκα που μας μεγάλωσε. Στο μυθιστόρημα έχει το πραγματικό της όνομα: Μαρία Χάμπου. Επίσης, χρησιμοποίησα και ένα μεγάλο μέρος από τη βιογραφία και τη ζωή της. Όσο για τα Οικονομικά, τα ξεκίνησα στην Τουρκία και τα συνέχισα στη Βιέννη, αλλά ποτέ δεν τέλειωσα τις σπουδές μου. Η επιθυμία του πατέρα μου έμεινε ανεκπλήρωτη.

nyxterino new cov

Η «καριέρα» του αστυνόμου Χαρίτου ξεκίνησε το 1995, στο μυθιστόρημα του Πέτρου Μάρκαρη «Νυχτερινό Δελτίο».

Διαβάστε ακόμα: Ιάσων Αθανασιάδης: Ρέκβιεμ για το Πέρα.

Μιλήστε μας για την «Τριλογία της Κρίσης» (με πρωταγωνιστή πάντα τον Χαρίτο), η οποία ξεκίνησε το 2010 με το «Ληξιπρόθεσμα Δάνεια» και ολοκληρώθηκε το 2014 με το «Τίτλοι τέλους – Ο επίλογος». Γιατί τη γράψατε; Με τι στόχο;
Όταν ξέσπασε η κρίση, στις αρχές του 2010, άκουγα τον καθησυχαστικό λόγο των πολιτικών και κυρίως την προσπάθειά τους να κρύψουν την πραγματική εικόνα από τους πολίτες και γινόμουν έξαλλος. Ήμουν από τότε βέβαιος ότι η κρίση είχε έρθει για να μείνει πολλά χρόνια μαζί μας. Έτσι αποφάσισα να γράψω μια τριλογία, με στόχο από τη μια να θεματοποιήσω τρεις διαφορετικές πτυχές των φαινομένων που μας οδήγησαν στην κρίση και από την άλλη να περιγράψω από το ένα μυθιστόρημα στο άλλο την επιδείνωση των συνθηκών ζωής των πολιτών. Γι’ αυτό και μίλησα από την αρχή για μια «τριλογία της κρίσεως» και όχι «της κρίσης». Γιατί πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω ότι η κρίση που περνάμε είναι και μια «ημέρα κρίσεως», για τον τόπο.
Όταν ξεφύλλισα την τριλογία, διαπίστωσα ότι υπάρχουν πολλοί επώνυμοι που ευθύνονται για την κρίση, αλλά λείπουν οι απλοί άνθρωποι. Υπάρχει, βέβαια, η οικογένεια του Χαρίτου, μέσω της οποίας κυρίως παρακολουθούμε την επιδείνωση των συνθηκών ζωής, αλλά λείπουν οι απλοί άνθρωποι. Έγραψα, λοιπόν, έναν επίλογο, στον οποίο κυριαρχούν οι απλοί άνθρωποι. Δεν υπάρχει ούτε ένας επώνυμος στο μυθιστόρημα.

«Η προοπτική επιστροφής στη δραχμή, δυστυχώς, δεν είναι μόνο ένας οικονομικός, αλλά και ένας πολιτικός τζόγος».

Το «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία» (2012), το τρίτο μυθιστόρημα της «Τριλογίας της Κρίσης», το οποίο τοποθετείται στον Ιανουάριο του 2014, έχει ως σκηνικό την Ελλάδα της δραχμής («Μια Ελλάδα της φτώχειας, των άστεγων και της αναστολής πληρωμών»). Επρόκειτο για μια δική σας τότε δυσοίωνη πρόβλεψη; Ισχύει ακόμα, στο μυαλό σας, με τις σημερινές εξελίξεις στη χώρα;
Πήρα την επιστροφή των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου (και όχι μόνο της Ελλάδας) στα εθνικά τους νομίσματα ως υπόθεση εργασίας, αλλά και ως παράδειγμα προς αποφυγήν. Ήθελα να δείξω τη σκληρή πραγματικότητα που θα ακολουθούσε τον αρχικό ενθουσιασμό. Δυστυχώς, βλέπουμε όλοι ότι στην ουσία ποτέ δεν απομακρυνθήκαμε οριστικά από την υπόθεση εργασίας που υπάρχει στο μυθιστόρημα. Γι’ αυτό και επανέρχεται ως πιθανότητα, όπως και τώρα. Εμείς οι Ελληνες έχουμε μια έφεση στα τυχερά παιχνίδια. Από το ΠΡΟΠΟ στο διαδικτυακό τζόγο ως τα καζίνο, τρέφουμε την ελπίδα του εύκολου πλουτισμού. Βέβαια, ο κανόνας είναι να χάνουμε τα λεφτά μας. Ο πλουτισμός συμβαίνει σπάνια. Ένας τέτοιος τζόγος είναι και η προοπτική επιστροφής στη δραχμή. Και, δυστυχώς, δεν είναι μόνο ένας οικονομικός, αλλά και ένας πολιτικός τζόγος.

Διαβάστε ακόμα: Αλκίνοος Ιωαννίδης: «Ζήσαμε μέσα στην ηλιθιότητα για δεκαετίες».

Ο Χαρίτος –με την περσόνα του Μηνά Χατζησάββα– έχει κάνει και τηλεοπτική καριέρα, στην ΕΡΤ, στις σειρές «Νυχτερινό Δελτίο» και «Άμυνα Ζώνης». Με την ολοκλήρωση της –τόσο επίκαιρης– «Τριλογίας της Κρίσης» το 2104 να περιμένουμε μια τηλεοπτική συνέχεια;
Ελάτε τώρα… Πιστεύετε ότι τα τηλεοπτικά κανάλια, στην οικονομική κατάσταση που βρίσκονται, έχουν χρήματα για να γυρίσουν σίριαλ και μάλιστα αστυνομικά, των οποίων το κόστος είναι πολύ μεγαλύτερο, αφού είναι αδύνατο να τα γυρίσεις σε κλειστό χώρο με τρικάμερο;

Δείτε εδώ τον Μηνά Χατζησάββα ως Κώστα Χαρίτο στο πρώτο επεισόδιο της σειράς «Νυχτερινό Δελτίο» στην ΕΡΤ.

Όπως ο Χαρίτος, αγαπάτε πολύ κι εσείς τα λεξικά. Επίσης και το καλό φαγητό (έχετε δηλώσει ότι «η κουζίνα περνάει μέσα από τη γυναίκα του Χαρίτου, την Αδριανή. Είναι η μάνα μου»). Όπως και ότι «η κόρη του Χαρίτου έχει πολλά χαρακτηριστικά της Ζοζεφίνας, της κόρης μου». Κύριε Μάρκαρη, ο Χαρίτος είστε εσείς;
Θα ξέρετε ίσως ότι στο μεγαλύτερο μέρος του λογοτεχνικού βίου μου κυριάρχησε η μετάφραση. Μεταφραστής που δεν αγαπάει τα λεξικά, καλύτερα να βρει άλλη δουλειά να κάνει. Συνεπώς, εγώ μπόλιασα στον Χαρίτο την αγάπη για τα λεξικά. Είναι επίσης αλήθεια ότι η Κατερίνα, η κόρη του Χαρίτου, έχει πολλά κοινά με την κόρη μου. Όσο για την Αδριανή, τώρα πια ταυτίζεται τελείως με τη μητέρα μου. Όταν σκέφτομαι τι πρέπει να πει η Αδριανή, προσπαθώ να φανταστώ τι θα έλεγε η μάνα μου. Βλέπετε, ανήκω στους συγγραφείς που τους είναι πιο εύκολο να δημιουργήσουν έναν χαρακτήρα παίρνοντας ως πρότυπο ένα υπαρκτό πρόσωπο παρά να κατασκευάσουν το χαρακτήρα στη φαντασία τους.
Όσο για το αν είμαι εγώ ο Χαρίτος, η απάντηση είναι κατηγορηματικά “όχι”. Μοιάζουμε, ωστόσο, σε ένα σημείο: έχουμε την ίδια ματιά πάνω στην Αθήνα και τους Αθηναίους. Η κόρη μου μού λέει: «Βαρέθηκα να ακούω τα ειρωνικά σχόλιά σου για τους Αθηναίους και μετά να τα διαβάζω ειπωμένα από τον Χαρίτο. Βρες κάτι άλλο». Κατά τα άλλα, ο Χαρίτος και εγώ δεν μοιάζουμε καθόλου.

Τι κάνετε αυτό τον καιρό; Δουλεύετε ήδη την επόμενη υπόθεση του Χαρίτου; Και αν ναι, μπορείτε να μας προϊδεάσετε σχετικά;
Σκοπεύω να αρχίσω ένα καινούργιο μυθιστόρημα περί τα τέλη του Μαρτίου. Το μόνο που μπορώ να σας πω ότι δεν θα έχει σχέση με την κρίση. Επειδή πιπιλάμε συνεχώς την καραμέλα της ανάπτυξης, μπορώ να σας πω ότι το μυθιστόρημα θα έχει ως θέμα την ανάπτυξη.

//Τα βιβλία του Πέτρου Μάρκαρη με ήρωα τον Κώστα Χαρίτο: «Νυχτερινό Δελτίο» (1995), «Άμυνα Ζώνης» (1998), «Ο Τσε Αυτοκτόνησε» (2003), «Βασικός Μέτοχος» (2006), «Παλιά, Πολύ Παλιά» (2008), «Ληξιπρόθεσμα Δάνεια» (2010), «Περαίωση“» (2011), «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία» (2012), «Τίτλοι Τέλους – Ο επίλογος» (2014). Όλα από τις εκδ. Γαβριηλίδη.

//Στο τέλος του μήνα θα κυκλοφορήσει το νέο βιβλίο του Πέτρου Μάρκαρη «Τριημερία και άλλα διηγήματα» – πάντα από τις εκδ. Γαβριηλίδη.

 

Διαβάστε ακόμα: Tα Τop 5 κλασικά αμερικάνικα αστυνομικά βιβλία. Επιλέγει ο Ανδρέας Αποστολίδης.

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top