Να ντυθούν οι γυμνοί και να ξεντυθούν οι άνθρωποι από τις μάσκες τους

Η Μαρία Πρωτόπαππα ως Ερσίλια Ντρέι και ο Θανάσης Δήμου ως Λουντοβίκο Νότα αφήνουν πολύ θετικές εντυπώσεις.

«γυμνός ήμουνα και μ’ ενδύσατε…»
Κατά Ματθαίον (κε’ 31-46)

Καίτοι η ευαγγελική προτροπή είναι πρόδηλη: να προσφέρει κανείς τη βοήθεια στον αναγκεμένο, ο Λουίτζι Πιραντέλο, με τρόπο οξύ και διαβρωτικό, αλλά και εξόχως υποδόριο, ξεγυμνώνει κομμάτι-κομμάτι τους ήρωές του επί σκηνής. Δεν τους αφήνει ίχνος προσωπικής φενάκης. Δεν τους επιτρέπει να διατηρήσουν επί μακρόν το ένδυμα που έχουν επιλέξει να κρυφτούν. Τραβάει από πάνω τους όλα τα πέπλα, αφήνοντάς τους γυμνούς, εντέλει, με τον εσώτατο εαυτό τους. Τον πιο πραγματικό.

Το έργο ανήκει στην τρίτη φάση της μακράς δημιουργικής περιόδου του Ιταλού συγγραφέα, άρα εντάσσεται στον κύκλο «Το θέατρο μέσα στο θέατρο», γράφτηκε το μακρινό 1922, ωστόσο παραμένει ενεργό ως τις μέρες μας λόγω της πυκνότητάς του και της αδιάπτωτης πρόθεσης του Πιραντέλο να εισδύσει κάτω από το προσωπείο που έχουν φτιάξει οι ήρωες.

Ο Σικελός συγγραφέας ερανίζεται στοιχεία και κωδικές σημάνσεις από το αστικό μελόδραμα για να αναπτύξει μια φιλοσοφική προβληματική και να εστιάσει στην κοινωνική διάσταση που έχουν οι ρόλοι που επιλέγουμε κάθε φορά για να προβάλλουμε το περίκλειστο εγώ μας. Αίφνης, το καταφανές θύμα μιας αδικίας γίνεται θύτης κι εκείνος που φαίνεται να δρα με αλτρουισμό κι αγαθές προθέσεις αποδεικνύεται άνθρωπος με ελαστική συνείδηση.

Η υπόθεση μέσες-άκρες έχει ως εξής: σε μια πανσιόν της μεσοπολεμικής Ρώμης, ο συγγραφέας Λουντοβίκο Νότα δίδει χέρι βοηθείας σε μια νεαρή κοπέλα, την Ερσίλια Ντρέι, η οποία γλίτωσε από του χάρου τα δόντια. Το κορίτσι προέβη στο απονενοημένο διάβημα δίχως επιτυχία κι όπως δήλωσε στους δημοσιογράφους το έκανε έπειτα από ερωτική απογοήτευση (έμαθε πως ο αγαπημένος της σκόπευε να αρραβωνιαστεί μια άλλη γυναίκα). Ο Ντότα διαβάζει την ιστορία της στον Τύπο, θέλγεται από το δράμα της κι ως δημιουργός που βρίσκεται μονίμως σε άγρα έμπνευσης για το επόμενο βιβλίο του, την προσκαλεί να μείνει κοντά του.

Ο Πιραντέλο ερανίζεται στοιχεία και κωδικές σημάνσεις από το αστικό μελόδραμα για να αναπτύξει μια φιλοσοφική προβληματική

Η σπιτονοικοκυρά του αρχικά αντιδράει, αλλά στη συνέχεια στέκεται ασπίδα στις επιθέσεις που δέχεται η Ερσίλια, για να στραφεί στο τέλος ξανά εναντίον της. Ο δημοσιογράφος που ανέλαβε με ζέση να μεταφέρει την ιστορία της στην εφημερίδα τη μία στιγμή την εμφανίζει ως ηρωικό θύμα και την επομένη την αφήνει στην τύχη της όταν δέχεται απειλές από τον πρόξενο της χώρας στην Κωνσταντινούπολη. Για ποιο λόγο, άραγε, ένα δημόσιο πρόσωπο ενεπλάκη σε μια τραγική ερωτική ιστορία; Μήπως πίσω από τις ενέργειές του υπάρχει ένα κρυφό ερωτικό πάθος;

Στην πραγματικότητα, η Ερσίλια είναι ένα πλάσμα διωκόμενο, πεταγμένο βίαια σε μια βαθιά θάλασσα. Από πρώην γκουβερνάντα της κόρης του πρόξενου βρίσκεται στους πέντε δρόμους, όταν από δική της (ερωτική) αμέλεια το μικρό κορίτσι πέφτει από το μπαλκόνι και σκοτώνεται. Η γυναίκα του πρόξενου διαπιστώνει με τα ίδια της τα μάτια τη σχέση που διατηρεί ο άντρας της με την Ερσίλια και την διώχνει από το σπίτι κακήν κακώς.

Αρκετά μεστή η Εύη Σαουλίδου, με αρκετή δόση νευρικότητας στην κινησιολογία του ο Θάνος Τοκάκης. Στη μέση ο Θανάσης Δήμου.

Αντί η Ερσίλια να αποκαλύψει αυτοστιγμεί τους πραγματικούς λόγους της απόπειρας αυτοκτονίας που έκανε, εμπλέκει έναν άλλον άντρα, τον Φράνκο Λασπίγκα, με τον οποίο διατηρούσε σχέσεις. Όταν ο Φράνκο την επισκέπτεται στο σπίτι του συγγραφέα, συντετριμμένος και έτοιμος να ζήσει μαζί της κόντρα σε όλους και σε όλα, τα πέπλα του ψεύδους αρχίζουν να αφαιρούνται. Εντέλει, τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. Κανένας από τους πρωταγωνιστές δεν καταφέρνει να διατηρήσει τις «γραμμές» του, καθώς σιγά-σιγά φανερώνονται οι προθέσεις ενός εκάστου. Ακόμη και η Ερσίλια που φαίνεται να άγεται και να φέρεται από τις καταστάσεις, σαν άβουλο ον που τελικά συντρίβεται αφού πρώτα έχει φτάσει ακόμη και στο σημείο να εκπορνευτεί, έχει με τη σειρά της διαμορφώσει μια εικόνα συμφέρουσα για τον εαυτό της. Για άλλη μια φορά τα κίνητρα έχουν σκοτεινές και βαθιές ρίζες.

Ο Γιάννος Περλέγκας ανέλαβε να ανεβάσει το έργο στο Θέατρο Τέχνης «Καρόλου Κουν» επιλέγοντας μια διαφορετική οδό από τις προηγούμενες σκηνοθετικές εκδοχές του. Είδε το έργο με μια δαντική αχλή, σαν να βρίσκονται όλοι οι ήρωες σε ενδιάμεση κατάσταση κάθαρσης. Εξού και μέρος των σκηνικών είναι κι ένα ευμέγεθες κοράκι. Ωστόσο, δεν είναι τόσο προφανείς και σίγουρα όχι ευκρινείς οι συνδηλώσεις που ήθελε να περάσει με τον κάτω κόσμο. Ούτε και η σύνδεση με το ποίημα του Πιέρ Πάολο Παζολίνι «Μπαλάντα των μανάδων», το οποίο ακούγεται μέσα στην παράσταση ως ηχητικό χαλί, είναι άμεση. Χρειάζεται να έχει οπλιστεί κανείς με ποικίλους προϊδεασμούς για να κατανοήσει τη ζεύξη και το πάντρεμα.

Μια από τις στιγμές της αποκάλυψης μέσα στο έργο: Ο πρόξενος Γκρόττι (Γιάννος Περλέγκας) εναντίον του Φράνκο Λασπίγκα (Θάνος Τοκάκης).

Από την άλλη, όμως, προσφέρει μια σειρά από σκηνοθετικές λύσεις που είναι ευάγωγες. Αντί για ένα μεσοαστικό σαλόνι, επέλεξε τα λειτουργικά σκαλοπάτια, τα οποία ομοιάζουν με την άνοδο και την κάθοδο (εσωτερική και μη) των ηρώων. Το βάθεμα ενός σκαλιού καλύπτεται από μια μπανιέρα που λειτουργεί άλλοτε ως καπάκι κρύπτης, διαφυγή, ερωτική συνάντηση, αλλά και σημείο αποκαθήλωσης. Η συχνή υπόμνηση της πτώσης του μικρού κοριτσιού (ο σπινθήρας του δράματος) είναι έξυπνη ιδέα και δραματουργικά έντονη.

Προς τι, όμως, η συνεχής χρήση ιταλικών φράσεων; Πρόκειται για απόφαση που «κλωτσάει» και δεν επιτρέπει την απρόσκοπτη παρακολούθηση του έργου (ενός έργου, μάλιστα, που έχει πλήθος λέξεων). Επιπλέον, ποια ήταν η χρησιμότητα της μονότονης -ωσάν επαναλαμβανόμενη λούπα- μουσικής; Το έργο αμφιρρέπει ανάμεσα τα καλά του σημεία και τις μη ευκρινείς γωνίες του. Η διάθεση πειραματισμού (όχι όμως προς χάριν του πειράματος) είναι δεκτή, αλλά τα αποτελέσματα δεν ευστοχούν πάντα.

Ενδιαφέρουσα ιδέα στο σκηνικό είναι η «παρουσία» μιας μπανιέρας που λειτουργεί κάθε φορά με διαφορετικό τρόπο.

Αρκετά πειστική και ουσιαστική είναι στο ρόλο της Ερσίλια Ντρέι η Μαρία Πρωτόπαππα. Φέρει μια παιδικότητα, αλλά και αιχμές μιας γυναίκες πονεμένης και συνάμα αποφασισμένης να διατηρήσει την ατομικότητά της. Εξαιρετική επίδοση από τον Θανάση Δήμου ως συγγραφέας Λουντοβίκο Νότα. Ο Πιραντέλο έφτιαξε έναν ρόλο καρικατούρα (ενδοσυγγραφικό παιχνίδι) και ο Δήμου αναπαράγει το ρόλο δίχως υπερβολές. Ομοίως εύστοχη στο ρόλο του «μέσου» ανθρώπου είναι και η Εύη Σαουλίδου ως σινιόρα Ονόρια. Αντίθετα, η υπερβολική κινησιολογία και η βαρύγδουπη στάση του Θάνου Τοκάκη ως Φράνκο Λασπίγκα τον εξέτρεψε από το στόχο του. Ο Γιάννος Περλέγκας ως Πρόξενος Γκρόττι κάνει μια άκρως υπαινικτική είσοδο, η οποία συν τω χρόνω χάνει τη δυναμική της. Δίχως εξάρσεις η παρουσία του Στέργιο Κοντακιώτη (Αλφρέντο Κανταβάλλε) και της Μάγδας Καυκούλα (Έμμα).

«Να ντύσουμε τους γυμνούς» του Λουίτζι Πιραντέλο

Μετάφραση: Ελένη Γεωργίου-Γιάννος Περλέγκας
Σκηνοθεσία: Γιάννος Περλέγκας
Κοστούμια: Λουκία Χουλιάρα
Σκηνικά: Γεωργία Μπούρα
Κίνηση: Δήμητρα Ευθυμιοπούλου
Μουσική: Κορνήλιος Σελαμσής
Φωτισμοί: Νίκος Βλασσόπουλος

ΙΝFO

Θέατρο Τέχνης «Καρόλου Κουν», Φρυνίχου 14, Πλάκα
Πληροφορίες-κρατήσεις: 2103222464

Ημέρες και ώρες παραστάσεων:

Πέμ.-Σάβ. 9.15 μ.μ., Κυρ., Τετ. 9.15 μ.μ.

ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ:

Τετάρτη και Παρασκευή: Κανονικό 15 ευρώ – Μειωμένο 12 ευρώ – Ατέλεια 3 ευρώ
Πέμπτη: Γενική είσοδος 12 ευρώ
Σάββατο: Κανονικό 18 ευρώ – Μειωμένο 14 ευρώ
Κυριακή: Κανονικό 16 ευρώ – Μειωμένο 12 ευρώ
*Ατέλειες γίνονται δεκτές μόνο Τετάρτη και Παρασκευή

Προπώληση:

Στα ταμεία του θεάτρου κι εδώ 

Διαβάστε ακόμα: Η σκοτεινή πλευρά των ηθοποιών: Τι γίνεται όταν σβήνουν τα φώτα. 

TAGS :
θέατρο Λουίτζι Πιραντέλο

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook