Νικόλας Σεβαστάκης: «Αυτό το βιβλίο με έκανε να γράψω πεζογραφία στα πενήντα»

«Σχεδόν τρεις δεκαετίες πέρασαν από την πρώτη ανάγνωση της ‘’Αισθηματικής Αγωγής’’ του Φλωμπέρ. Ίσως και περισσότερο. Ξέρω, όμως, πως η συγκεκριμένη συνάντηση δεν πήρε ποτέ τέλος, γιατί οι σημαντικές στιγμές δεν γίνονται παρελθόν», γράφει ο Νικόλας Σεβαστάκης. (Φωτό: Στράτος Καλαφάτης).

Ήταν, λένε, στρυφνός και μανιακός της τελειότητας ο Φλωμπέρ από τη Ρουέν της Νορμανδίας. Εκεί έζησε γράφοντας και σβήνοντας, ανεβάζοντας πίεση με τα στραβά του μοντέρνου κόσμου, ταξιδεύοντας στο Παρίσι για να φάει με τον Ιβάν Τουργκένιεφ, τους αδελφούς Γκονκούρ και άλλους εκλεκτούς της Δημοκρατίας των Γραμμάτων στο δεύτερο μισό του δέκατου ένατου αιώνα. Η αλληλογραφία του αποκαλύπτει την ανθρωπιά της μεγαλοφυΐας, τη συνύπαρξή της με τη σκληρότητα αλλά και μια διαρκή αμφιβολία για την αξία των όσων έγραφε.

Δικό του βιβλίο ήταν λοιπόν αυτό που με κλόνισε με την πιο δημιουργική σημασία του όρου, όπως συμβαίνει όταν συναντούμε κάτι και μας επηρεάζει βαθύτερα. Μιλώ για την «Αισθηματική Αγωγή» στην ωραία μετάφραση και με τις σημειώσεις του μακαρίτη Παναγιώτη Μουλλά.

Συνέβη να τη διαβάσω πολλά χρόνια πριν από τη «Μαντάμ Μποβαρύ» και τους «Μπουβάρ και Πεκυσέ», τα δύο άλλα αγαπημένα μου. Γρήγορα ένιωσα να δένομαι με τον κεντρικό ήρωα, τον Φρεντερίκ Μορώ, νέο που ζει σε μια εποχή διασπασμένη ανάμεσα στα αποσπασματικά «πλάνα» της ρομαντικής ψυχής και στον κυνικό κόσμο της πολιτικής και του χρήματος.

Ο συγγραφέας θα αφήσει τον Φρεντερίκ να εκτεθεί, να ξεδιπλώσει τις αφελείς και ιδεαλιστικές του σκέψεις. Θα του επιτρέψει να ξετυλίξει τις αποτυχημένες (κατά κανόνα) κινήσεις του στη ζωή. Με αυτήn την έννοια, η αφήγηση αφορά στην αισθηματική αγωγή κάθε νεότητας, ανεξαρτήτως τόπου και χρόνου. Μιλά όμως και για τα όρια που θέτει ο σκληρός πυρήνας της κοινωνικής πραγματικότητας στη λυρική ευαισθησία. Ο Φλωμπέρ βάζει την Ιστορία να μιλήσει και να δείξει τους δικούς της ήρωες ή κομπάρσους σε μια εποχή Επανάστασης (το 1848, συγκεκριμένα).

Ο Γκυστάβ Φλωμπέρ. «Η ‘’Αισθηματική Αγωγή’’ με κλόνισε με την πιο δημιουργική σημασία του όρου, όπως συμβαίνει όταν συναντούμε κάτι και μας επηρεάζει βαθύτερα», τονίζει ο Νικόλας Σεβαστάκης.

Αυτό το διπλό παιχνίδι, από τη μια ένα ατομικό δράμα ψευδαισθήσεων και δίπλα ο αχός της εποχής, το «αισθηματικό ρομάντζο» και η πολιτική ιλαροτραγωδία, αυτό θα εκφραστεί με τον καλύτερο τρόπο στην «Αισθηματική Αγωγή».

Υπήρξαν, φυσικά, πολλά άλλα βιβλία που με καθήλωσαν. Θυμάμαι, ας πούμε, την εντύπωση από τους πρώτους τόμους του «Αναζητώντας το Χαμένο Χρόνο» ή μικρά διαμάντια όπως η «Εφεύρεση του Μορέλ» του Αργεντινού Αντόλφο Μπιόυ Κασάρες. Ήταν ένα είδος μαγείας που ελάχιστα συγκρίνεται με άλλες απολαύσεις της ζωής.

Αλλά η «Αισθηματική Αγωγή» στάθηκε σταθερός τροφοδότης μιας εμπειρίας που θα με έκανε να γράψω πεζογραφία στα πενήντα. Σχεδόν τρεις δεκαετίες πέρασαν από την πρώτη ανάγνωση. Ίσως και περισσότερο. Ξέρω, όμως, πως η συγκεκριμένη συνάντηση δεν πήρε ποτέ τέλος, γιατί οι σημαντικές στιγμές δεν γίνονται παρελθόν. Με μια έννοια, ένα βιβλίο μπορεί να δεσμεύσει μόνιμα ένα κομμάτι χρόνου, για να γίνει το μυστικό καταφύγιο μιας ζωής.

//Ο Νικόλας Σεβαστάκης είναι πανεπιστημιακός και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο η συλλογή διηγημάτων «Άντρας που πέφτει» από τις εκδ. Πόλις (2015).

Διαβάστε ακόμα: Η Έμα Μποβαρύ σε γαμήλιο γεύμα.

TAGS :
Φλωμπέρ

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook