Αφορμή για αυτό το project ήταν ένα ταξίδι του Στέφανου Σάμιου στη Ρώμη, το Μάϊο του 1989.

Ρώμη, η Αιώνια Πόλη

Η Ρώμη, στην πρώτη ματιά γενναιόδωρη και πληθωρική, εύκολα μπορεί να ξελογιάσει τον ανύποπτο καλλιτέχνη-περιηγητή. Να τον εξουθενώσει μάλιστα κυριολεκτικά. Ειδικά το φωτογράφο. Το δηλώνω εξ ιδίας πείρας.

Πώς να αντιπαρατεθεί κάποιος δημιουργικά στη μακραίωνη ιστορική της διαστρωμάτωση; Στο μεγαλείο μιας κοσμοκράτειρας; Στην παρακμή της στη συνέχεια; Πώς να σταθεί μπροστά στα αριστουργήματα των Μεγάλων Μυστών χωρίς να συνθλιβεί από το δέος; Αντίκρυ στη μνημειακή της αρχιτεκτονική; Πώς να προσεγγίσει την υπερβατική, αλλά και τη σιδηρά χροιά της Καθολικής Εκκλησίας; Πώς να κάνει κάποιες νύξεις για τις αέναες διαμάχες εξουσίας; Για τη μοιραία συνύπαρξη του διπόλου γέννηση-θάνατος, που συναντάς σε κάθε γωνιά της Ρώμης;

Πώς να αντιπαρατεθεί κάποιος στη Ρώμη; Στο μεγαλείο μιας κοσμοκράτειρας; Στην παρακμή της στη συνέχεια;

Για παράδειγμα: Πώς μπορεί κάποιος να συνδιαλλαγεί δημιουργικά με τη μαγεία του Gian Lorenzo Bernini; Να μεταφέρει κάτι από την πνιγηρή αίσθηση της εποχής του Giordano Bruno; Να αναφερθεί στην εμβληματική περσόνα του Cola di Rienzo; Πώς να αποκωδικοποιήσει τα «κρυφά», τα μικρά και μεγάλα της «μυστικά»; Tα υφασμένα, αιώνες τώρα, στο δαιδαλώδη ιστό της «Città Eterna»; Πώς να βρει τρόπο να διεισδύσει κάτω από την εκθαμβωτική της επιφάνεια, αποστασιοποιημένα από τη σαγηνευτική πρώτη εντύπωση; Μιας σύγχρονης μητρόπολης, που σφύζει από ζωή και εξελίσσεται συνεχώς. Αλλά και που φέρει ταυτόχρονα το ιδιαίτερα φορτισμένο παρελθόν της; Μεγάλη η πρόκληση!

Κεντρικό ρόλο στην οπτική «αφήγηση» διατηρεί η τότε σύντροφός μου Μυρτώ, που εκείνη την εποχή εγκυμονούσε το γιο μας.

Με όλα αυτά κατά νου γίνεται αυτή η απόπειρα. Την αφορμή έδωσε ένα ταξίδι στη Ρώμη, το Μάϊο του 1989. Κεντρικό ρόλο στην οπτική «αφήγηση» διατηρεί  η τότε σύντροφός μου Μυρτώ, που εκείνη την εποχή εγκυμονούσε το γιο μας. Η τελική καλλιτεχνική προσέγγιση λοιπόν, δεν θα μπορούσε να είναι άμοιρη των προσωπικών μου προκλήσεων εκείνης της περιόδου.

Ένα ταξίδι στη Βενετία, τον Φεβρουάριο του 1988, ήταν η αφορμή για να ξεκινήσει αυτή η σειρά φωτογραφιών.

Βενετία, το χρονικό των σκέψεων

Την αφορμή για αυτήν την απόπειρα έδωσε ένα ταξίδι στη Γαληνοτάτη Δημοκρατία, τον Φεβρουάριο του 1988. Σκοπός ήταν η φωτογράφιση των ρούχων του γνωστού Έλληνα σχεδιαστή Δημήτρη Παρθένη, τα οποία είχε σχεδιάσει με σημείο αναφοράς τον «Έμπορο της Βενετίας». Η σχετική θεατρική παράσταση είχε πρόσφατα ανέβει στην Αθήνα και ο ίδιος την είχε επιμεληθεί ενδυματολογικά.

Η βασική ιδέα ήταν να φωτογραφηθούν τα ρούχα στον πραγματικό χώρο της δράσης του έργου. Πέρα από τη φυσική ατμόσφαιρα και φόρτιση της χειμερινής Βενετίας, στη θεατρικότητα της φωτογράφισης θα συνέβαλε πολύ και η παρουσία της Μυρτούς Παράσχη, ηθοποιού και σκηνοθέτιδος θεάτρου, παράλληλα συντρόφου μου εκείνη την εποχή.

Στη Βενετία μπορείς πολύ εύκολα να αποπροσανατολιστείς. Μπορεί άνετα να σε καταβροχθίσει δημιουργικά.

Σε αυτήν την πόλη μπορείς πολύ εύκολα να αποπροσανατολιστείς. Μπορεί άνετα να σε καταβροχθίσει δημιουργικά. Είναι σαν ένα μαγικό καρουσέλ, όπου στροβιλίζονται παράλληλα τα μπαρόκ μοτίβα του Βιβάλντι με το «θάνατο» του Λουκίνο Βισκόντι. Οι οργισμένες κραυγές του Οθέλλου, με το μεταλλικό ήχο του χρόνου στην πλατεία του Αγίου Μάρκου. Τα χρυσά βυζαντινά άτια, με τα υγρά υπέρκομψα παλάτια του Canale Grande. Η οπτασία του Χεμινγουέι που απολαμβάνει το «Bellini» του, με το λείψανο του Βάγκνερ στην «πένθιμη γόνδολα» του Λιστ. Η γέφυρα των στεναγμών, με το διονυσιακό καρναβάλι.

Οι γόνδολες είναι το σήμα κατατεθέν της Βενετίας.

Αναπόφευκτα, η διαδικασία απέκτησε μία τελείως προσωπική διάσταση, πολύ ευρύτερη της αρχικής μας πρόθεσης. Σταδιακά και αυθόρμητα, η Μυρτώ μετουσιώθηκε σε σύγχρονη «Πόρσια» και ο ίδιος βρέθηκα να παλεύω σαν νέος «Μπασάνιο» με το γρίφο που ένοιωσα να μου ανατίθεται. Δηλαδή, να αποπειραθώ να χαρτογραφήσω μια έξοδο από το λαβύρινθο, φυσικό και νοητικό, που αποτελεί η ίδια η Βενετία.

⇒ Έκθεση φωτογραφίας του Στέφανου Σάμιου Ρώμη / Βενετία, στο Ιταλικό Ινστιτούτο Αθηνών (28ης Οκτωβρίου 47, Αθήνα), από τις 17 Φεβρουαρίου έως τις 17 Μαρτίου.

Αριστερά στη Ρώμη, δεξιά η Μυρτώ στη Βενετία.

//Ο Στέφανος Σάμιος ξεκίνησε την πορεία του με σπουδές στη διοίκηση επιχειρήσεων στην Αθήνα (ΑΣΟΕΕ). Έκανε μεταπτυχιακά και διδακτορικό στο Παρίσι πάνω σε μαθηματικά μοντέλα λήψης αποφάσεων στο PARIS IX-Dauphine. Παράλληλα, σπούδασε φωτογραφία στο PARIS VIII-St.DENNIS. Είναι κάτοχος ΜΑ του MIDDLESEX University στην εφαρμοσμένη φωτογραφία.
Από την επιστροφή του στην Ελλάδα και μετά, ενεργοποιείται στη φωτογραφία. Τόσο σαν επαγγελματίας στον εκδοτικό και διαφημιστικό χώρο, όσο και σαν καλλιτέχνης και καθηγητής φωτογραφίας σε πανεπιστημιακό επίπεδο.

Δημιουργός αρχικά του “studio PHOBIA”, το 1988 -που εξελίχθηκε σε ένα από τα πιο σημαντικά του ελληνικού χώρου κατά τη δεκαετία του 2000- και στη συνέχεια του “GREY Images”, έχει συνεργαστεί με τα περισσότερα ελληνικά περιοδικά, με οργανισμούς και διαφημιστικές εταιρείες, ενώ έχει στενή επαφή και συνεχή συνεργασία με τον αμιγώς καλλιτεχνικό χώρο.

Παράλληλα, είναι αναπληρωτής διευθυντής του κολλεγιακού τμήματος φωτογραφίας του ΑΚΤΟ, όπου διδάσκει συνεχώς τα τελευταία είκοσι τρία χρόνια φωτογραφία μόδας και διαφήμισης. Πάνω απ’όλα, επιμένει να θεωρεί εαυτόν, «ερασιτέχνη» φωτογράφο.

Ρώμη vs Βενετία: δύο ιταλικές πόλεις τόσο διαφορετικές, αλλά τόσο όμορφες.

Διαβάστε ακόμα: Το νόημα του στυλ από τον Στέφανο Σάμιο