Le Jugement de Paris: Έτσι γεννήθηκε η βιομηχανία του κρασιού

H ιστορική φωτογραφία της γευσιγνωσίας του 1976, η οποία έλαβε χώρα στο ξενοδοχείο InterContinental του Παρισιού. Όλοι οι κριτές ήταν Γάλλοι. (photo credit: http://blog.ridgewine.com/ )

Ένα Μάιο, πριν από 40 χρόνια, μια τυφλή γευσιγνωσία στο παρισινό InterContinental έφερε αντιμέτωπα τα μεγαλύτερα γαλλικά crus με τα καλιφορνέζικα κρασιά, και, προς γενική κατάπληξη, νικητές αναδείχτηκαν δύο από τα δεύτερα. Πολλά άλλαξαν μετά από την ιστορική αυτή δοκιμή. Η περίφημη Napa Valley εξελίχθηκε σε μοδάτο τουριστικό προορισμό και η αμερικανική οινοπαραγωγή άνοιξε τα φτερά της.

Η γευσιγνωσία του 1976, η οποία επoνομάστηκε «Le Jugement de Paris» (Η κρίση του Παρισιού) από το περιοδικό Time, σημάδεψε μια μεγάλη καμπή για τον εξ Αμερικής οίνο, ανατρέποντας την αντίληψη σύμφωνα με την οποία τα κρασιά του Νέου Κόσμου ήταν κακής ποιότητας. Ενθάρρυνε επίσης τους Καλιφορνέζους παραγωγούς να βάλουν τον πήχυ πολύ πιο ψηλά.

Το 2010, μία από τις τελευταίες φιάλες του Chardonnay του 1973 πουλήθηκε σε δημοπρασία στο Λονδίνο στην τιμή των £7.419. (photo credit: http://www.techdatai.com/ )

Η γευσιγνωσία, η οποία έγινε με πρόσχημα τον εορτασμό των 200 χρόνων της αμερικανικής ανεξαρτησίας, οργανώθηκε από την Αμερικανίδα Patricia Gallagher και τον Βρετανό Steven Spurrier, έναν οινέμπορο με μικρή πελατεία, ιδιοκτήτη μιας κάβας (Caves de la Madeleine) και μιας οινολογικής σχολής (Académie du Vin) στο Παρίσι.

Πολύ ελιτιστής, πολύ γαλλομανής, τα καλιφορνέζικα crus τον ενδιέφεραν, αλλά θεωρούσε ότι τα γαλλικά θα τους «έπαιρναν τα βρακιά». Γι’ αυτό και φρόντισε να συμπεριλάβει μερικές απ’ τις καλύτερες γαλλικές ετικέτες. Ωστόσο, 11 γνωστοί Γάλλοι εξπέρ ανέδειξαν νικητές δυο καλιφορνέζικα crus του 1973: ένα Cabernet Sauvignon της Stag’s Leap Wine Cellars, για τα κόκκινα, κι ένα Chardonnay του Château Montelana, για την κατηγορία των λευκών. «Αν αυτό δεν γινόταν στο Παρίσι με κριτική επιτροπή από Γάλλους, το αποτέλεσμα ούτε πιστευτό θα γινόταν ούτε θα προκαλούσε τόση έκπληξη», λέει ο Spurrier, σύμβουλος οίνου σήμερα.

Ο Βρετανός Steven Spurrier, εμπνευστής κι συνδιοργανωτής της περίφημης γευσιγνωσίας, σήμερα είναι σύμβουλος οίνου τόσο στη Singapore Airlines  όσο και στο περιοδικό Decanter. (photo credit: http://terroirdistribution.blogspot.gr/)

Σύμφωνα με τον George M. Taber, ανταποκριτή του Time, του μόνου δημοσιογράφου που ήταν παρών στην εκδήλωση (το άρθρο του στο περιοδικό οδήγησε στη συγγραφή ενός συναρπαστικού βιβλίου, στο οποίο βασίστηκε και η ταινία «Bottle Shock», η οποία δεν βρήκε ποτέ διανομή στις γαλλικές αίθουσες), οι κριτές φανέρωσαν τη σύγχυσή τους από τα πρώτα κρασιά που δοκίμασαν. «Πρόκειται σαφώς για καλιφορνέζικο κρασί, δεν διαθέτει μύτη», δήλωσε ο Dubois-Millot αφού δοκίμασε ένα Bâtard-Montrachet 1973.

Mετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, όλοι είχαν πάθει την πλάκα τους. Οι διαφορές στη βαθμολογία των κόκκινων ήταν πολύ πιο μικρές. Ένας από τους κριτές, η Odette Kahn, η οποία είχε φιλέψει με την υψηλότερη βαθμολογία δύο καλιφορνέζικα, προσπάθησε εκ των υστέρων να την πάρει πίσω. Ο Spurrier απέρριψε το αίτημά της κι από τότε δεν του ξαναμίλησε, χώρια ότι τον κατηγόρησε αργότερα ότι νόθευσε τα αποτελέσματα. Και πολλοί απ’ τους υπόλοιπους κριτές τό ‘χαν βουλώσει τουλάχιστον ως το 2005.

Διαβάστε ακόμα: Το αψέντι: μια διδακτική -και καλλιεπής- ιστορία.

Χάρη στον Jim Barrett, τα καλιφορνέζικα κρασιά στο χάρτη. Ο Barrett πέθανε το 2013 σε ηλικία 86 χρόνων. (photo credit: http://www.northcountrypublicradio.org/)

Το γεγονός απαξιώθηκε ή αγνοήθηκε παντελώς από το γαλλικό Τύπο. Τρεις μήνες αργότερα, η Figaro δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «Οι πόλεμος των crus συνέβη ποτέ;», αποφαινόμενη ότι τα αποτελέσματα ήταν αναξιόπιστα. Έξι μήνες αργότερα, ένα άρθρο αντίστοιχου ύφους εμφανίστηκε στο Monde.

Ποιο είναι το συμπέρασμα; Ότι τα καλιφορνέζικα κρασιά εκείνης της εποχής ήτανε πρώτα. Ότι η παλαίωσή τους ήταν σούπερ. Πως όχι, τα grands crus του Bordeaux δεν ήταν στα καλύτερά τους μεταξύ 1970 και 1971. Και πως όχι, δεν κράτησαν τις υποσχέσεις τους.

Μπορεί, στην πραγματικότητα, ο διαγωνισμός του Παρισιού να μην απέδειξε ότι τα καλιφορνέζικα κρασιά είναι τα καλύτερα –η τυφλή δοκιμή δεν μπορεί να καταλήξει σε τόσο κατηγορηματικές αποφάνσεις- ωστόσο, απέδειξε ότι η Γαλλία δεν διέθετε πλέον την αποκλειστικότητα των εκλεπτυσμένων οίνων και πως κι άλλες περιοχές του κόσμου μπορούσαν να παράξουν εξαιρετικές φιάλες. Το να το αρνηθείς, θα ήταν προϊόν αλαζονείας.

Το άρθρο του George M. Taber στο Time και δεξιά ο νικητής στην κατηγορία των ερυθρών, το Cabernet Sauvignon της Stag’s Leap Wine Cellars του 1973. (photo credit: https://thewineguytravels.wordpress.com/ / https://en.wikipedia.org )

Κι όχι μόνον αυτό. Σωστά ο Jim Barrett του Château Montelana υπογραμμίζει ότι η ετυμηγορία του 1976 είχε επίσης τις συνέπειές της στα κρασιά της Αυστραλίας, της Χιλής, της Νότιας Αφρικής. «Χάρη σ’ αυτή γεννήθηκε η παγκόσμια βιομηχανία του κρασιού» λέει. Άλλο σημάδι ότι οι καιροί άλλαξαν είναι ότι τα κρασιά που στέφθηκαν στο «Jugement de Paris» κόστιζαν εκείνη την εποχή το πολύ $ 6 το μπουκάλι. Σήμερα, είθισται ένα grand cru της Napa να πωλείται προς $ 100 (€78) η φιάλη.

Δέκα χρόνια μετά, το 1986, ο Steven Spurrier οργάνωσε στη Νέα Υόρκη μια ρεβάνς. Τα καλιφορνέζικα (κόκκινα) κρασιά βγήκαν πάλι νικητές. Κάτι αντίστοιχο έγινε και στην επέτειο των 30 χρόνων, με δύο διαγωνισμούς, ένα στη Napa κι ένα στο Λονδίνο.

Μια χοντρή πολεμική αναπτύχθηκε γύρω από την οργάνωση του γεγονότος. Προσκεκλημένοι να αποστείλουν νέα crus για τη γευσιγνωσία, οι Καλιφορνέζοι καλλιεργητές αρνήθηκαν, ενώ, στη Γαλλία, εκείνοι του Bordeaux δεν θέλησαν να συμμετάσχουν σε μια νέα διηπειρωτική κόντρα. Μετά από ένα συμβιβασμό που έγινε με τους Γάλλους παραγωγούς, το blind test αφορούσε στα κόκκινα που πήραν μέρος στη γευσιγνωσία του 1976. Καθότι τα λευκά παλαιώνουν εν γένει άσκημα, εκείνα που δοκιμάστηκαν τότε δεν κρίθηκαν απ’ την επιτροπή.

Ταυτόχρονα, έλαβε χώρα μια «ημί-τυφλη» γευσιγνωσία μεταξύ πρόσφατων millésimés Γαλλίας και Καλιφόρνιας, πράγμα που σημαίνει ότι οι κριτές γνωρίζουν την εθνικότητα, αλλά όχι την ονομασία των κρασιών που δοκιμάζουν. Ούτε ποδοσφαιρικός αγώνας να ήταν… Για μια ακόμα φορά, τα καλιφορνέζικα κέρδισαν το πρώτο σκαλί του βάθρου!

Σημειωτέον ότι στις 23 Ιουλίου του 2008 ανακοινώθηκε η εξαγορά του Château Montelena από το Château Cos d’Estournel, το grand cru classé του Μπορντώ.

Διαβάστε ακόμα: Top 5 ελληνικά αφρώδη.

Το Château Montelena στη Napa Valley εν τιμή κι δόξη. To 2008 ανακοινώθηκε η εξαγορά του από το Château Cos d’Estournel, το grand cru classé του Μπορντώ. (Photo credit: https://portraitsofelegance.wordpress.com)

Οι κριτές

Η Odette Kahn, αρχισυντάκτρια του περιοδικού «Revue du vin de France».
Ο Jean-Claude Vrinat του εστιατορίου «Taillevent».
Ο Raymond Oliver του εστιατορίου «Le Grand Véfour».
Ο sommelier Christian Vanneque του εστιατορίου «La Tour d’Argent».
Ο Aubert de Villaine του Κτήματος Romanée-Conti.
Ο Pierre Tari του Château Giscours.
Ο Pierre Bréjoux του Εθνικού Κέντρου Ονομασιών Προέλευσης.
Ο Michel Dovaz του Ινστιτούτου Οίνου.
Ο Claude Dubois-Millot του Gault-Millau.
Και, τέλος, οι δύο διοργανωτές, ο Steven Spurrier και η Patricia Gallagher.
Η δική τους βαθμολογία δεν προσμετρήθηκε.
Η γευσιγνωσία βασίστηκε σε τέσσερα κριτήρια: χρώμα και διαύγεια, μύτη, στόμα, αρμονία.

Δεξιά: Η ευχάριστη ταινία του Randall Miller είναι μια ιστορία αγάπης μέσω της οποίας παρακολουθούμε την ιστορία του Château Montelena ως τον τελικό θρίαμβο στη γευσιγνωσία του Παρισιού. Αριστερά, η αυθεντική ομάδα του “Bottle Shock” το 1976: Gary Galleron, Bo Barret και Mike Grgich. (photo credit: https://portraitsofelegance.wordpress.com / http://www.harrymedia.com/ )

Αποτελέσματα του 1976
(με άριστα το 20)

Λευκά κρασιά (Chardonnay)
1. ΗΠA – Château Montelena 1973 – 14,4
2. Γαλλία – Roulot (Meursault Charmes) 1973 – 14,05
3. ΗΠΑ – Chalone Vineyard 1974 – 13,44
4. ΗΠΑ- Spring Mountain Vineyard 1973 – 11,55
5. Γαλλία – Joseph Drouhin Le Clos des Mouches (Beaune) 1973 – 11,22
6. ΗΠΑ – Freemark Abbey Winery 1972 – 11,11
7. Γαλλία – Ramonet-Prudhon (Bâtard-Montrachet) 1973 – 10,44
8. Γαλλία – Domaine Leflaive Les Pucelles (Puligny-Montrachet) 1972 – 9,88
9. ΗΠΑ – Veedercrest Vineyards 1972 – 9,77
10. ΗΠΑ – David Bruce Winery 1973 – 4,66

Κόκκινα κρασιά (Cabernet Sauvignon)
1. ΗΠΑ – Stag’s Leap Wine Cellars 1973 – 14,14
2. Γαλλία – Château Mouton-Rothschild (Pauillac) 1970 – 14,09
3. Γαλλία – Château Montrose (Saint-Estèphe) 1970 – 13,64
4. Γαλλία – Château Haut-Brion (Pessac-Léognan) 1970 – 13,23
5. ΗΠΑ – Ridge Vineyards Monte Bello 1971 – 12,14
6. Γαλλία – Château Léoville Las Cases (Saint-Julien) 1971 – 11,18
7. ΗΠΑ – Heitz Wine Cellars ‘Martha’s Vineyard’ 1970 – 10,36
8. ΗΠΑ – Clos Du Val Winery 1972 – 10,14
9. ΗΠΑ – Mayacamas Vineyards 1971 – 9,77
10. ΗΠΑ – Freemark Abbey Winery 1967 – 9,64

To καλιφορνέζικο κρασί οφείλει πολλά στους Φραγκισκανούς μοναχούς – φύτεψαν 21 αμπελώνες, όσες κι εκκλησίες. Εδώ, στο οινοποιείο Mondavi. (photo credit: http://picklongreads2.rssing.com/)

Η ιστορία των καλιφορνέζικων κρασιών

Οι αμπελώνες της Napa Valley άνθισαν τον 19ο αι., βρέθηκαν σε ημιθανή κατάσταση με την ποτοαπαγόρευση και άρχισαν να καρποφορούν στα τέλη της δεκαετίας του ’50. Όπως συχνά συμβαίνει στην αμερικανική ιστορία, το καλιφορνέζικο κρασί είναι μια υπόθεση τρελών σκαπανέων σε δύσκολες εποχές. Και όπως και στη Γαλλία, η παραγωγή του οφείλει πολλά στον καθολικισμό – οι Φραγκισκανοί φύτεψαν 21 αμπελώνες, όσες κι εκκλησίες. Χάρη και πάλι στη θρησκεία (καθώς και στην ιατρική και τις ιταλικές φαμίλιες) γλίτωσε τον αφανισμό κατά τη διάρκεια της ποτοαπαγόρευσης.

Αυτή αλλάζει ριζικά και το γούστο των Αμερικανών. Το 1935, τα γλυκά κρασιά αντιπροσωπεύουν το 81% της καλιφορνέζικης παραγωγής. Η Coca-Cola παύει να θεωρείται «το παγκόσμιο κρασί, στρογγυλό, γλυκό, βανιλάτο». Η ανάσταση στη Napa Valley οφείλεται στους εμιγκρέδες, άλλους δισεκατομμυριούχους άλλους πάμπτωχους, όλους όμως θαυμαστές των γαλλικών κρασιών.

Μεταξύ αυτών κι ο Robert Mondavi. Δημιουργεί ένα είδος τοπικής αμπελοκαλλιεργητικής αδελφότητας. «Αφού έπιναν το κρασί, ξανάβαζαν τις άδειες φιάλες στις κάβες, σαν ένα είδος ιερής προσφοράς στον Βάκχο», γράφει ο Taber.

Μετά το «Jugement de Paris», η παραγωγή τους περνάει από το ερασιτεχνικό στάδιο σε κείνο μιας βιομηχανίας αξίας $ 45 δις. που απασχολεί 200.000 άτομα. Και όπως συνέβη με τους Rothschild στη Γαλλία έναν αιώνα πρωτύτερα, οι νεόπλουτοι Αμερικανοί που προέκυψαν ζητούν απ’ το κρασί να τους εξευγενίσει.

Ο Robert Mondavi δημιουργεί στη Napa ένα είδος τοπικής αμπελοκαλλιεργητικής αδελφότητας.(photo credit: http://www.latimes.com/)

Διαβάστε ακόμα: Δημήτρης Λίτινας – Η επιστροφή του άσωτου νυχτοποιού.

TAGS :
γεύση γευσιγνωσία κρασί τροφή για σκέψη

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook