Το μεγάλο ποτήρι, όπως και το μεγάλο μπουκάλι -εδώ, ο υπογράφων με μια φιάλη Double Magnum τριών λίτρων- αναδεικνύουν καλύτερα το κόκκινο κρασί. Φωτό: Margot Φραγκάκη.

Το πρώτο που πρέπει να ξεκαθαρίσουμε είναι ότι υπάρχουν οικονομικά κρασιά τα οποία είναι παγκοίνως αποδεκτά ως πολύ αξιόλογα και δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τις πιο φανταχτερές ετικέτες. Τέτοια κρασιά είναι πιθανό να απολαμβάνετε ήδη, ή να τα έχετε πιει στο παρελθόν. Όπως, για παράδειγμα, την κλασική Νάουσα του Μπουτάρη, ή το γλυκό Samos Doux του συνεταιρισμού της Σάμου.

 

Εν αρχή ην το σταφύλι

Με αφετηρία την παραπάνω διευκρίνιση θα ξεκινήσουμε τονίζοντας ότι το πρώτο που πρέπει να προσέχετε όταν ψωνίζετε οικονομικά κρασιά είναι να επιλέγετε μπουκάλια με ταυτότητα, αποφεύγοντας τις πολλές καινοτομίες και πρωτοτυπίες που κρύβουν παγίδες. Ένα αυθεντικό ξινόμαυρο για παράδειγμα που μπορείτε να βρείτε και σε εμφιάλωση των Lidl ή ένα κλασικό, ώριμο Αγιωργίτικο του Κτήματος Παπαϊωάννου (αμφότερα κάτω των 10€) εξασφαλίζουν ότι η επιλογή σας δεν θα κρύβει εκπλήξεις όπως η έντονη, σχεδόν τεχνητά καπνιστή εσάνς ενός καμπερνέ με «προχώ» ετικέτα που πάλιωσε σε νέα δρύινα βαρέλια ή το σχεδόν μπανανέ άρωμα ενός Beaujolais Nouveau κάποιου μεγάλου Negociant (εμπόρου όχι παραγωγού), που εξάγεται μέχρι την Κορέα.

Όλα τα οινοποιεία είναι επισκέψιμα και πολλά θα σας προσφέρουν επιπλέον έκπτωση για την αγορά ενός μικρού κιβωτίου (έξι μπουκαλιών) και άνω.

Εάν μάλιστα ζείτε ή βρεθείτε σε οινοπαραγωγική περιοχή, καλό είναι να επιλέξετε ένα ντόπιο κρασί που θα προμηθευτείτε και πιο οικονομικά. Αν για παράδειγμα είστε στη Λήμνο θα ψωνίσετε ένα καλό μοσχάτο ενώ στη Νεμέα θα βρείτε καλό και οικονομικό Αγιωργίτικο. Δεν εννοώ να αγοράσετε χύμα κρασί στο παζάρι αλλά να επισκεφτείτε απευθείας τους παραγωγούς για να δοκιμάσετε, να συγκρίνετε, και να αγοράσετε ποιοτικό εμφιαλωμένο κρασί. Όλα τα οινοποιεία είναι επισκέψιμα και πολλά θα σας προσφέρουν επιπλέον έκπτωση για την αγορά ενός μικρού κιβωτίου (έξι μπουκαλιών) και άνω.

Αριστερά: Η κλασική Νάουσα του Μπουτάρη, ένα οικονομικό κρασί που μπορείτε να παλιώσετε στην κάβα σας. Δεξιά: Η καράφα – κύκνος της Riedel μπορεί να μεταμορφώσει ένα κρασί – ασχομόπαπο σε… κύκνο με τη μέθοδο της μετάγγισης.

Αέρα!

Αφού έχετε επιλέξει ένα σοβαρό, τίμιο και διαχρονικό κρασί με ταυτότητα, το πρώτο και πολύ απλό κόλπο για να το αναβαθμίσετε είναι να το… αερίσετε. Να το βοηθήσετε να αναπνεύσει, να αφήσει λίγη από την πτητική του αλκοόλη στην ατμόσφαιρα. Να στρογγυλέψει, να απαλύνει τις γωνίες του ειδικά αν είναι ερυθρό, να ωριμάσει ουσιαστικά μέσα σε λίγες ώρες. Φανταστείτε ένα 18χρονο κορίτσι το πρωί που την απελευθερώνετε σαν τζίνι από το μπουκάλι, να μεταμορφώνεται σε 35χρονη κυρία το βράδυ που θα την πιείτε στο ποτήρι!

Βεβαίως προσφέρεται και η αμεσότερη λύση της απευθείας μετάγγισης. Θα χρειαστείτε μια καλή κρυστάλλινη καράφα και μια σχετική επιδεξιότητα στον καρπό σας καθώς θα τη στριφογυρίσετε αρκετές φορές ώστε το κρασί να αναπνεύσει, δηλαδή να οξυγονωθεί αλλά όχι να πάρει παραπάνω αέρα και να κάνει αφρισμό. Δεν είναι καπουτσίνο φρέντο. Εκτός από την επιτάχυνση της οξυγόνωσης του κρασιού σας, η καράφα έχει και το πλεονέκτημα ότι, απόντος του μπουκαλιού με την ετικέτα, οι καλεσμένοι σας θα υποθέσουν ότι ξοδέψατε τουλάχιστον τα διπλά χρήματα για το κρασί. Προσοχή, όμως: Η καράφα πρέπει να είναι μεγάλη ώστε να γεμίσει μόνο στο ένα τρίτο της. Τα υπόλοιπα κυβικά εκατοστά του περιεχομένου της θα καλυφθούν από τον αέρα που θα οξυγονώσει το κρασί.

Υπάρχει τέλος και η ανορθόδοξη, «πανκ» σχολή του μπλέντερ που λέει ότι βάζοντας το πιο κοινό κρασί στο μίξερ το «δαμάζετε» σε λίγα δευτερόλεπτα και το κάνετε πιο ενδιαφέρον. Όμως δεν την έχω δοκιμάσει ποτέ διότι μου φαίνεται ασεβής προς το κρασί και πιθανόν βλακώδης.

 

Η «θερμοκρασία δωματίου» που είθισται να αναφέρεται ως ιδανική για τα κόκκινα κρασιά ήταν άλλη σε έναν Γαλλικό πύργο του 19ου αιώνα και είναι άλλη σε ένα σπίτι σήμερα.

Το κόκκινο στο ψυγείο

Η «θερμοκρασία δωματίου» που είθισται να αναφέρεται ως ιδανική για τα κόκκινα κρασιά ήταν άλλη σε έναν Γαλλικό πύργο του 19ου αιώνα και είναι άλλη σε ένα σύγχρονο ελληνικό θερμομονωμένο σπίτι με το καλοριφέρ στους 21 βαθμούς και το φούρνο να καίει στη μικρή κουζίνα όπου περιμένει υπομονετικά το κρασάκι σας. Η λύση είναι απλή. Βάλτε το μπουκάλι στο ψυγείο δυο ώρες πριν το σερβίρετε αν είναι κόκκινο, και αν είναι λευκό κάντε τον κόπο να το σερβίρετε σε μια ωραία σαμπανιερα για να παραμένει κρύο· αλλά και για να το απολαύσετε ακόμα περισσότερο, χάρη στη μικρή ιεροτελεστία του σερβιρίσματος από τη σαμπανιέρα.

Μπορεί να σας ακούγεται υπερβολικό, αλλά στην περίπτωση του κρασιού, το κατάλληλο ποτήρι είναι επιστήμη. Τα τρία αυτά γευσιγνωστικά ποτήρια της Riedel απευθύνονται σε διαφορετικά κρασιά και όχι σε κόκκινα γενικώς και αδιακρίτως.

Κεφαλαιώδες: Το σωστό ποτήρι

Όλοι γνωρίζουμε ότι το κατάλληλο ποτήρι αναδεικνύει αυτό που πίνουμε. Ούτε την κόκα κόλα ευχαριστιόμαστε στο ποτηράκι της ρετσίνας, ούτε τη σαμπάνια στο «χερουλάτο» ποτήρι της μπύρας. Στην περίπτωση του κρασιού, το κατάλληλο ποτήρι είναι επιστήμη. Μην σας φανεί υπερβολικός ο ισχυρισμός ότι ακόμα και ένα ποιοτικό, κρυστάλλινο ποτήρι κρασιού με τη λάθος ανατομία, μπορεί να «σκοτώσει» ένα κρασί θάβοντας το άρωμα του, ή τονίζοντας δυσάρεστα στοιχεία π.χ. βερνικιού στη μύτη ή επηρεάζοντας την γεύση του κατά κυριολεξία, ανάλογα με το που θα «στείλει» τις γουλιές στο στόμα το οποίο διαθέτει διαφορετικούς υποδοχείς διαφορετικών γεύσεων σε όλη την κοιλότητα του.

Η πιο φημισμένη εταιρεία κατασκευής εξειδικευμένων ποτηριών για κάθε αμπελοοινική ποικιλία είναι η Riedel. Στη γκάμα των ποτηριών της βρίσκεις με αρκετά μεγάλη ακρίβεια το κατάλληλο ποτήρι για την κάθε οικογένεια του κρασιού χωρίς να σημαίνει ότι κάποιες οινοποιήσεις όπως μια βαρελάτη Σαντορίνη δεν αποτελούν σπαζοκεφαλιά στο ταίριασμα. Όμως είναι επίσης αλήθεια ότι δεν χρειάζεται να είσαι επαγγελματίας σομελιέ για να αποφύγεις να σερβίρεις ένα Cabernet από το Μπορντώ στο ίδιο ποτήρι με ένα Pinot Noir της Βουργουνδίας. Με άλλα λόγια το σωστό ποτήρι δεν είναι μοναχά υπόθεση των ειδικών.

Όλα τα κρασιά από το πιο ταπεινό ως το μεγαλειωδεστερο grand cru είναι χυμός σταφυλιού που έχει υποστεί ζύμωση. Οπότε μην το φοβάστε, ούτε να το σνομπάρετε, απλά χαρείτε το.

Ασφαλώς σε ένα σπίτι δεν έχουμε συνήθως το χώρο, το μπάτζετ αλλά και τη διάθεση πολλές φορές να συντηρούμε έναν στόλο από διαφορετικά, ακριβά και ευαίσθητα ποτήρια. Υπάρχει όμως -αν διαθέτετε το κατάλληλο ύψος στα ντουλάπια σας καθότι φτάνει τους 26 πόντους, με το συμπάθιο (!)- και η εξής λύση: Να προμηθευτείτε μερικά υπερμεγέθη ποτήρια γευσιγνωσίας «001» της Riedel που κοστίζουν περίπου 6 ευρώ το καθένα. Αυτά τα ποτήρια έχουν σχεδιαστεί ώστε να είναι η δεύτερη καλύτερη επιλογή για κάθε κρασί μετά από το ειδικό ποτήρι που ταιριάζει στην εκάστοτε ποικιλία. Οι αναλογίες του ποτηριού και η αρχιτεκτονική του είναι τέτοιες που αναδεικνύουν κυριολεκτικά κάθε κρασί.

Το 001 είναι πολύ μεγάλο με αποτέλεσμα να ξεδιπλώνονται εντός του όλα τα αρώματα αλλά και ταυτόχρονα αρκετά κλειστό στην κορυφή για να τα «κορφολογεί» εκλεπτυσμένα. Όντας ένα όμορφο και φίνο ποτήρι από εξαιρετικό γυαλί χαίρεσαι να το κρατάς, να περιεργάζεσαι το κρασί μέσα του, να το μυρίζεις, να τσουγκρίζεις. Πραγματικά κάνει ακόμα και ένα μπανάλ κρασί να δώσει τον καλύτερο του εαυτό.

 

Ιεροτελεστία

Ακόμα και το «σωστό» ανοιχτήρι έχει τον δικό του ρόλο στη σωστή απόλαυση ενός κρασιού. Εδώ ένα πολύ όμορφο tire-bouchon της Laguiole εκ Γαλλίας.

Η αίσθηση του τελετουργικού είναι αυτή που δίνει μεγαλύτερη αξία στο κάθε τι που κάνουμε, είτε αυτό είναι σεξ, είτε ένα θρησκευτικό μυστήριο, μια τελετή αποφοίτησης και ούτω καθεξής. Ακολουθώντας ένα τυπικό, ένα δικό σας τελετουργικό, υποβάλλεστε αυτομάτως σε μια συνθήκη μεγαλύτερης ευαισθησίας για να εκτιμήσετε αυτό που κάνετε. Στο κρασί, η τελετουργία ξεκινά από την επιλογή στην κάβα. Αν έχετε δική σας κάβα θα κατεβείτε στο κρύο υπόγειο σαν λογοτεχνικός ήρωας, για να διαλέξετε το κατάλληλο μπουκάλι. Αν δεν έχετε κάβα θα πάτε στην κάβα της γειτονιάς και εκεί θα ψάξετε, θα συγκρίνετε και κυρίως θα μιλήσετε με τον καβίστα ανταλλάσσοντας απόψεις και εμπλουτίζοντας τις γνώσεις σας. Μην ντραπείτε να του πείτε ότι σκοπεύετε να διαθέσετε έως 10 ευρώ. Είναι υποχρεωμένος, εκεί ακριβώς, να δείξει το μεράκι και την άποψη του.

Σειρά έχει το άνοιγμα του μπουκαλιού με ένα ποιοτικό ανοιχτήρι και όχι μια πλαστικούρα του σούπερ μάρκετ. Ένα καλό τιρμπουσόν δεν κοστίζει μια περιουσία και αξίζει να το προμηθευτείτε διότι θα το έχετε για μια ολόκληρη ζωή.

Και τέλος, φτάνει η ώρα για το σερβίρισμα, με προσοχή στα ποτήρια, ακούγοντας τον λεπτό ήχο, θαυμάζοντας την όψη και προπαντός μυρίζοντας το κρασί: φέρνοντας το ποτήρι στη μύτη σας προτού πιείτε την πρώτη γουλιά, μεγιστοποιείτε την επερχόμενη απόλαυση του. Κάτι τόσο απλό και ανέξοδο όσο η ελαφρά ανάδευση του οίνου στο ποτήρι και η όσφρησή του, είναι η τελική πινελιά στο όλο τελετουργικό. Θα σας εξοικειώσει με το περιεχόμενο, θα σας ερεθίσει την όσφρηση, θα σας ανοίξει την όρεξη να το πιείτε, θα σας δώσει μια αφορμή για να κάνετε ένα σχόλιο με την παρέα σας, θα αποδώσει, εμμέσως, τίτλους τιμής στο «ταπεινό» σταφυλόζουμο που θα πιείτε. Και λέω σταφυλόζουμο διότι, στο τέλος της ημέρας, όλα τα κρασιά από το πιο ταπεινό ως το μεγαλειωδεστερο grand cru είναι χυμός σταφυλιού που έχει υποστεί ζύμωση. Οπότε μην το φοβάστε, ούτε να το σνομπάρετε, απλά χαρείτε το.

 

Το μεγαλύτερο «μυστικό» για την οινική απόλαυση και για κάθε απόλαυση είναι η καλή διάθεση και η καλή παρέα.

Bonus: Η παλαίωση

Πολλά κρασιά μπορούν να βελτιωθούν εάν παλαιωθούν. Βεβαίως δεν διαθέτουν όλα τις ίδιες αντοχές αλλά ένα γλυκό Σαμιώτικο κρασί ή ένα καλό ξινόμαυρο που αναφέραμε παραπάνω μπορούν να παλαιώσουν για αρκετά χρόνια ή και δεκαετίες. Έτσι, ένα κρασί που θα αγοράσετε σήμερα με 7 ευρώ, σε δέκα χρόνια ή και σε 20 χρόνια θα αξίζει πολλά περισσότερα και είναι βέβαιο ότι αν έχει συντηρηθεί σωστά σε δροσερή κάβα ή σε ειδικό ψυγείο-συντηρητή κρασιών, θα το απολαύσετε με το παραπάνω. Συνεπώς, ο καλύτερος αλλά και δυστυχώς ο βραδύτερους τρόπος να αναβαθμίσετε ένα φθηνό κρασί, είναι να έχετε υπομονή για αρκετά χρόνια.

 

Επίλογος

Αυτά ήταν τα tips για να χαρείτε το πιο απλό κρασί και να το εκτοξεύσετε σε άλλα ύψη. Μην έχετε καμία αμφιβολία ότι ισχύει και το αντίστροφο, ότι αν δηλαδή πάρετε ένα καλό κρασί και απλώς το πιείτε βλέποντας τηλεόραση σε πλαστικό ποτήρι και έχοντας το μυαλό σας αλλού, αυτό θα χάσει το μεγαλύτερο μέρος της αξίας του. Προσωπικά θα διάλεγα χωρίς δεύτερη σκέψη να πιω μια αφρώδη «Παράγκα Sparkling» του Κυρ Γιάννη που κοστίζει μόλις 10 ευρωπουλάκια, καλά παγωμένη και σερβιρισμένη σε ένα μεγαλειώδες ποτήρι της Zalto (επίσης εξ Αυστρίας, όπως και η Riedel), παρά μια Dom Perignon (που κοστίζει από 160 ευρώ και άνω) σε πλστικό ποτήρι με καλαμάκι.

Έχω όμως και μια τελευταία συμβουλή που είναι ίσως η πιο σημαντική: Το μεγαλύτερο «μυστικό» για την οινική απόλαυση και για κάθε απόλαυση είναι η καλή διάθεση και η καλή παρέα. Όλα τα άλλα αγοράζονται σε κάβες. Η εγκαρδιότητα και η μοιρασιά που κάνουν το πιο απλό η ακριβό -αδιακρίτως- κρασί να μας «ευφραίνει την καρδίαν» πηγάζουν από μέσα μας.

 

 

Διαβάστε ακόμα, Αμπελοφιλοσοφίες: Οι γαστρονομικοί αφορισμοί του Αργύρη Τσακίρη.

 

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top