Το καζάνι είναι μια «γιορτή» για εμάς τους Κρητικούς. Είναι η διαδικασία παραγωγής της ρακής. Όσο «βγαίνει» η ρακή, γύρω από το καζάνι τριγυρνούν μουσικά όργανα, μεζέδες, εύθυμοι άνθρωποι. Σαν καλοκουρδισμένη ορχήστρα, κάθε άνθρωπος έχει το ρόλο του και τον υπηρετεί τόσο σωστά που κάνει το καζάνεμα να μοιάζει με μυθική εμπειρία!
Προ ημερών βρέθηκα για δεύτερη χρονιά στον Ψηλορείτη, στο χωριό Μεσονήσια καλεσμένος του φίλου Νίκου Παλιεράκη και του Μανουσογιάννη του άρχοντα!
Γιατί άρχοντας; Γιατί στα 35 μου χρόνια δεν έχω βιώσει ποτέ τέτοια κομψότητα, τέτοια ανιδιοτέλεια και τέτοια φιλοξενία από ανθρώπους.
Ο άρχοντας Μανουσογιάννης, λοιπόν, φιλοξένησε εμένα και την παρέα μου στον υπέροχο ξενώνα που η οικογένειά του διαθέτει στα Μεσονήσια. Ωραίος ξενώνας με ασύλληπτη θέα στον Ψηλορείτη – ιδανικός για όσους θέλουν να έρθουν σε επαφή με τη φύση και την παράδοση.
Το story του καζανιού έχει ως εξής: Τρεις μέρες τρώμε, πίνουμε, χορεύουμε. Διονυσιακό γλέντι από το πρωί έως και αργά το βράδυ, την ώρα που η ρακή βγαίνει σταγόνα-σταγόνα.
Στο καζάνι κάθε καλεσμένος έχει το ρόλο του. Ένας τηγανίζει νυχθημερόν χοντροκομμένες πατάτες σε αυτοσχέδια υπαίθρια κουζίνα με ξύλα, άλλος καζανιάζει τα στέμφυλα, άλλος ψήνει, άλλος παίζει κιθάρα, κάποιοι τραγουδούν. Πάντα υπάρχει κάποιος που δεν αφήνει ποτέ το ποτήρι να αδειάσει. Η’ ακόμα σε προκαλεί να το αδειάσεις για να στο ξαναγεμίσει.
Ο άρχοντας Μανουσογιάννης, ως ο απόλυτος μαέστρος, από μια γωνία παρακολουθεί και με τα μάτια του μόνο διευθύνει την ορχήστρα. Πού και πού σε κοιτάζει σχεδόν ανέκφραστος λέγοντάς σου: «Καλώς σ’ εύρω». Εκεί ξέρεις ότι πρέπει να πιεις μια κούπα άσπρο πάτο, αφού πρώτα καλέσεις κάποιον που θα την πιεί μετά από σένα. Μετά από δυο γύρους καλέσματα το κέφι έχει ανάψει.
Φιλοσοφικές συζητήσεις που διακόπτονται για να ακουστούν σκοποί και ριζίτικα. Και ξανά πάλι συζητήσεις για τη ζωή, τη μουσική, την αγάπη. Και μετά τραγούδια και χοροί. Οι ώρες στο καζάνι περνούν γρήγορα.
Η Ζήνα, η γυναίκα του και τα όμορφα κορίτσια τους, η Αναστασία και η Αθηνά, φέρνουν πιάτα όλη την ώρα στο τραπέζι με πεντανόστιμους μεζέδες από εξαιρετική πρώτη ύλη. Συγκλονιστικές γραβιέρες, καλόβρασμένα χόρτα, πιλάφια, πίτες, κοκκινιστά, τσιγαριαστά, αμανίτες… Τι να πει κανείς; Άλλωστε η Κρήτη χάριζε πάντα απλόχερα τα δώρα της… Όπως και οι άνθρωποί της!
Από το καζάνι πέρασαν όλων των ειδών οι άνθρωποι. Χωρικοί, καθηγητές, αντιδήμαρχοι, βοσκοί. Όλοι ίσοι. Άνθρωποι. Με χαμόγελο, με κέφι και μπόλικη αρχοντιά – δίνουν το καλύτερό τους εαυτό και διασκεδάζουν με την ψυχή τους. Ως σύγχρονοι Ζορμπάδες!
Τα λόγια δεν φτάνουν να περιγράψω αυτά που έζησα και ένιωσα εκεί. Γιατί το καζάνι είναι άνθρωποι, εικόνες, γεύσεις, συναισθήματα. Έννοιες που δεν μπορούν να γίνουν λέξεις. Έννοιες που μένουν μόνο στο μυαλό και στην καρδιά για να θυμάσαι πως τρεις ημέρες στον Ψηλορείτη έζησες ελεύθερος.
Το μόνο που έχω να πω είναι ότι ευχαριστώ τους ανθρώπους που φιλοξένησαν και περιποιήθηκαν εμένα και την παρέα μου με τρόπο που κανένας από εμάς δεν έχει βιώσει ποτέ ξανά. Με ευγένεια, αρχοντιά, γενναιοδωρία, καθαρότητα και κυρίως αυθεντικότητα.
Σας ευχαριστώ που μου προσφέρατε αυτή τη μυθική εμπειρία και με μυήσατε στην απόλυτη ελληνική sprezzatura που μόνο εσείς ξέρετε να απολαμβάνετε ολόψυχα.
Διαβάστε ακόμα – Ελληνικοί θησαυροί: Γνωρίζετε τα άνθη του άγριου θυμαριού;