Άφιξη στο διεθνές αεροδρόμιο των Σκοπίων, “Μέγας Αλέξανδρος”. Φωτό: Simoniumtravel

Όταν ανακινήθηκε το Μακεδονικό πριν από μερικές εβδομαδες αναγνώρισα ενστικτωδώς τον εαυτό μου στην πλευρά όσων ζητούσαν μια συμβιβαστική, έστω και οδυνηρή λύση στο θέμα «για να τελειώνουμε». Ομολογώ ότι το επιχείρημα «να τελειώνουμε» είναι πρόχειρο πολιτικά και εντελώς αυθαίρετο ιστορικά αλλά ένιωθα κι εγώ κουρασμένος από τη χρονίζουσα αυτή ιστορία και προπαντός αποκαρδιωμενος απέναντι σε μια υπόθεση που θεωρείται χαμένη από σχεδόν όλους. Τις τελευταίες ημέρες όμως δεν μπορώ να βγάλω από το μυαλό μου τη σκέψη: Αν είμαστε ήδη χαμένοι τότε τι παραπάνω έχουμε να χάσουμε;

Δεν είναι τα σημερινά συλλαλητήρια που με συγκινούν ούτε τα άλλα που μπορεί να ακολουθήσουν. Τα συλλαλητήρια και οι λαοσυνάξεις με απωθούν πολιτικά και αισθητικά ενώ φοβάμαι μην εκκολαφθεί εντός τους μια νέα φουρνιά εθνο-αγανακτισμένων. Εκείνο που με προβληματίζει είναι η αίσθηση πως προσερχόμαστε σε αυτόν τον νέο και πιθανόν τελικό γύρο διαπραγματεύσεων χωρίς να ξέρουμε τι θέλουμε και χωρίς να έχουμε αποκρυσταλλωμένη στρατηγική. Ποια είναι η εθνική μας θέση; Σίγουρα η διακομματική γραμμή του 1992 για καμίας μορφής χρήση του όρου Μακεδονία και των παραγώγων της έχει στην πράξη εγκαταλειφθεί, όμως τυπικά δεν έχει αντικατασταθεί με μια άλλη γραμμή ή έστω στρατηγική. Το να συμφιλιώνεσαι με τη διεθνή πραγματικότητα δεν είναι κακό. Αλλά το να σκουντουφλάς πίσω από τα faits accomplis χωρίς αυτοπεποίθηση, δεν εμπνέει καμία σιγουριά.

Έχω την εντύπωση ότι κινούμαστε βλέποντας και κάνοντας, με την προσοχή στραμμένη λιγότερο στο εξωτερικό (όπου στο παρελθόν δώσαμε μεγάλες μαχες επιρροής στους συμμάχους και πίεσης στην ΠΓΔΜ) και περισσότερο στο εσωτερικό: θα περάσει από την ελληνική κοινή γνώμη το «Νέα Μακεδονία»; Μήπως και το «Βόρεια Μακεδονία»; Θα έχει κόσμο στο συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης; Να το δούμε πρώτα με την εκκλησία ώστε να μη σηκώσει μπαϊράκι; Αυτή η έλλειψη οράματος για το ποιο είναι το εθνικό μας συμφέρον μου δημιουργεί την ανασφάλεια ότι πράγματι γυρεύουμε απλώς να «πάρουμε κάτι» για να σηκωθούμε από το τραπέζι και «να τελειώνουμε» με το ζήτημα, το οποίο είναι άλλο να το ελπίζει ή να το ανέχεται ένας πολίτης, και άλλο να το επιδιώκει επισήμως η εξωτερική μας πολιτική.

Το όνομα Βόρεια Μακεδονία προσδιορίζει αυτομάτως τη δική μας όμορη περιοχή ως Νότια Μακεδονία.

Κάνοντας λοιπόν τον δικηγόρο του διαβόλου απέναντι στις ίδιες μου τις φιλελεύθερες και διεθνιστικές προκαταλήψεις, αναρωτιέμαι ξανά: Εφόσον όπως συμφωνούμε σχεδόν όλοι, στο ζήτημα αυτό είμαστε ήδη χαμένοι (140 χώρες μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ και η Ρωσία αναγνωρίζουν τη ΠΓΔΜ ως Μακεδονία), τι παραπάνω έχουμε να χάσουμε με την περαιτέρω σκληρή στάση μας;

Εμπορικά, έχουμε ήδη στενές σχέσεις με τη γείτονα και μια λύση του ονόματος δεν θα ανοίξει καμία επενδυτική κάνουλα – άλλωστε σήμερα δεν έχουμε λεφτά για επενδύσεις.
Όσο για τη «διεθνή μας απομόνωση», τη βιώνουμε 25 χρόνια στο συγκεκριμένο θέμα. Αίροντας τις ενστάσεις μας θα βελτιωθεί το διεθνές κλίμα απέναντι μας με ποιον τρόπο; Με ένα φιλικό κτύπημα στην πλάτη; Τις όποιες συνέπειες της αδιαλλαξίας μας δεν τις έχουμε ήδη υποστεί;

Υπάρχει πράγματι διαρκής κίνδυνος αποσταθεροποίησης της ΠΓΔΜ αλλά δεν ξέρω αν μια λύση στην ονομασία είναι ο συνεκτικός αρμός που χρειάζεται για να στεριώσει το κράτος αυτό. Εφόσον μάλιστα συμβιβαστική εκ μέρους μας λύση στο όνομα θα συνοδευτεί από συνταγματικές και άλλες υποχωρήσεις της γείτονος στο θέμα της ιστορίας του τόπου, της πολιτικής αλυτρωτισμού κ.α. με κίνδυνο να «ξηλωθεί το πουλόβερ» του εθνοκατασκευάσματος αυτού (με το τόσο έντονο Αλβανικό στοιχείο) μια ώρα αρχύτερα.

Αν δούμε τέλος τις τωρινές προτάσεις Νίμιτς και την επιλογή Βόρεια Μακεδονία που διακινείται ως η προσφορότερη για λύση, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί κάπως αιρετικά ότι: Κάλλιο η γειτονική μας χώρα να λέγεται de facto Μακεδονία σκέτο από τις περισσότερες χώρες, εφημερίδες και χάρτες, αλλά να παραμένει ΠΓΔΜ για δεκάδες άλλες (ευρωπαϊκές κυρίως) χώρες και φυσικά για εμάς που έχουμε έννομο και ιστορικό συμφέρον, παρά να δεχτούμε οριστικά και αμετάκλητα το όνομα Βόρεια Μακεδονία που θα προσδιορίζει αυτομάτως τη δική μας όμορη περιοχή ως Νότια Μακεδονία. Και θα βάζει υποθήκη ώστε κάποτε στο μέλλον, όταν ούτε ο Νίμιτς, ούτε ο Τσίπρας, ούτε ο Ζάεφ ούτε και κανείς από εμάς θα ζει, να εμφανιστεί ένας «απελευθερωτής της Μακεδονίας» που θα επιδιώξει την ένωση των δυο, όπως ενώθηκαν η Ανατολική με τη δυτική Γερμανία και όπως θα ενωθούν ελπίζουμε κάποτε η Βόρεια με τη Νότια Κορέα.

Η σύνθετη ονομασία Novamakedonija (μια λέξη) θα μπορούσε υπό όρους να είναι η τελική γραμμή υποχώρησης μας.

Συμπερασματικά, ίσως έχουμε να χάσουμε ενέργεια και διπλωματικό κεφάλαιο από τη διαιώνιση της εκκρεμότητας αλλά οπωσδήποτε και η ΠΓΔΜ έχει να χάσει και χάνει καθημερινά περισσότερα, εκτός νατοϊκού και ευρωενωσιακού νυμφώνος. Ποιος θα «λυγίσει» πρώτος; Το μπρα ντε φερ κρατάει 25 χρόνια αλλά τι είναι 25 χρόνια μπρος στην αιωνιότητα; Το Μακεδονικό δεν είναι κυπριακό ή παλαιστινιακό για να λειτουργεί αρνητικά για τον αδύναμο ο χρόνος. Πρώτον δεν είμαστε ο αδύναμος και δεύτερον δεν υπάρχουν κατεχόμενα και έποικοι ώστε κάθε μέρα που περνά να παγιώνει μια κατάσταση ανθρώπων και εδαφών καθιστώντας περιττή τη διπλωματική λύση.

Βέβαια, αν θελουμε να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας και γεωπολιτικά ρεαλιστές, πρέπει να ξέρουμε ότι λύση χωρίς τον όρο Μακεδονία δεν πρόκειται να υπάρξει στον αιώνα τον άπαντα. Όπως όμως χάσαμε την ευκαιρία στο παρελθόν για μια σύνθετη ονομασία σαν το Σλαβομακεδονία που θα ήταν ένας επιτυχής συμβιβασμός, ίσως πρέπει να περιμένουμε και άλλο, επιδιώκοντας, με νέα διακομματική συμφωνία που θα επικαιροποιεί εκείνη του 1992, μια νέα, σύνθετη ονομασία, που θα περιλαμβάνει μεν τον όρο Μακεδονία αλλά με ένα άλλο συνθετικό που θα εγγυάται χτυπητή ιστορική, εθνολογική και πολιτισμική διαφοροποίηση (όχι μόνο γεωγραφική).

Έχοντας ενδεχομένως ως fallback position και τελική γραμμή υποχώρησης τη σύνθετη ονομασία Novamakedonija (μια λέξη) με παράλληλη ικανοποίηση των άλλων μας θέσεων στο συνταγματικό και στο γλωσσικό ζήτημα. Αλλά και ταυτόχρονα όντας έτοιμοι, σε περίπτωση ολικής αποτυχίας των διαπραγματεύσεων, να παρατείνουμε τη σημερινή κατάσταση που δεν είναι καθόλου καλή για εμάς αλλά δεν είναι και πιθανό να χειροτερέψει.

 

Διαβάστε ακόμα: «Έχουμε μια σπάνια ευκαιρία να γυρίσουμε την χαμένη μακεδονική παρτίδα», γράφει ο Σακελλάρης Σκουμπουρδής.

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top