Στο ανδροκρατούμενο Χόλυγουντ της δεκαετίας του ’50, οι ατζέντηδες οργάνωναν πάρτι για να συναντήσουν τους παραγωγούς, εκείνοι τους σκηνοθέτες και σεναριογράφους, και όλοι μαζί τις πολλά υποσχόμενες στάρλετ που ήταν ή θα γίνονταν ερωμένες τους για μια ή περισσότερες βραδιές. Σ’ ένα από αυτά θα παρευρισκόταν και ο Ελία Καζάν, ο Ελληνοαμερικανός σκηνοθέτης που ερχόταν από το Μπρόντγουεϊ με τη φούρια να κατακτήσει τα κινηματογραφικά στούντιο. Στη λίστα των καλεσμένων, κάτω από το όνομά του, ήταν ένα κορίτσι δίχως όνομα. Προσδιοριζόταν μονάχα η ιδιότητά του: «Kazan ’s girl». Εκείνο το βράδυ, ο ίδιος προτίμησε να βγει τελικά με κάποιο άλλο κορίτσι και κάπως έτσι η «ανώνυμη» συνοδός του, Μέριλιν Μονρόε, έπεσε στην αγκαλιά του κολλητού του, Άρθρουρ Μίλερ.
Είχαν περάσει πια πολλά χρόνια από την εποχή που ο έφηβος Ελία ανακοίνωσε στον αυταρχικό πατέρα του ότι ήθελε να γίνει ηθοποιός. «Έχεις κοιταχτεί στον καθρέφτη;», του είχε απαντήσει εκείνος. Άσχημος και κοντός («Γκατζ» τον φώναζαν οι φίλοι, από το gadget, γιατί ήταν μικροσκοπικός και αδύναμος), αλλά κυρίως με χαρακτηριστικά που πρόδιδαν ότι είναι «ξένος», ο Καζάν κατάλαβε από νωρίς ποια ήταν η θέση που του αναλογούσε στον κόσμο. «Το πρώτο πράγμα που μου έμαθαν στη ζωή ήταν να το βουλώνω», έγραψε στην αυτοβιογραφία του.
Και μετά ήρθε η κρίση του 1929… Οι κανονικότητες ανατράπηκαν μέσα σε μια νύχτα και δεν υπήρχε πια κανένας λόγος για να χωρέσει σ’ ένα «κοστούμι» που έτσι κι αλλιώς δεν ήταν ραμμένο γι’ αυτόν. Δεν του έφτανε αυτό, όμως. Είχε το θράσος να φτιάξει στα δικά του μέτρα την ταυτότητα του «νέου αμερικάνου άνδρα». Στην αρχή, μέσα από συλλογικότητες όπως το Group Theater και το αμερικανικό κομμουνιστικό κόμμα, και πάνω στη σκηνή ως ηθοποιός και μέλος ενός ριζοσπαστικού θιάσου, στη συνέχεια μόνος ως σκηνοθέτης-δημιουργός και ύστερα ακόμα πιο μόνος –απελπιστικά μόνος– ως συνεργάτης της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Ενεργειών, ενάντια στους πρώην συντρόφους του.
Ντυμένος με γκρίζα μεσοαστικά κοστούμια και κλασικό, preppy κούρεμα, ήταν το ίδιο Αμερικανός όσο και τα μέλη των αδελφοτήτων του Yale, τα τραπέζια των οποίων κάποτε σέρβιρε. Αλλά ήταν πλέον πιο «μοντέρνος» απ’ όλους αυτούς και κατά έναν αλλόκοτο τρόπο, εξίσου φωτογενής με τους σταρ που αναδείκνυε (Μάρλον Μπράντο, Τζέημς Ντιν). Ίσως γιατί το ασύμμετρο σουλούπι του ευθυγραμμιζόταν με τη σκοτεινή μοίρα των ηρώων του κι αυτό αποδείχτηκε διαχρονικά γοητευτικό. Άλλωστε η προσωπική του τραγωδία ήταν ότι δεν ήταν ο «αμαρτωλός» που ζήτησε αποκατάσταση από την Ιστορία. Διότι πνευματικά υπήρξε έντιμος: οι ταινίες του και μετά τη «μεγάλη προδοσία» αποτέλεσαν τεκμήρια καλλιτεχνικής αυτονομίας. Και παρέμεινε ιδεαλιστής όσο και ο Άρθουρ Μίλερ, με τον οποίο μοιράστηκαν μια σπάνια φιλία και, κάποια στιγμή, το ίδιο «ανώνυμο» κορίτσι.
-
- Follow us:
Ακολουθήστε το Andro στο Facebook
