Εθισμένος στο Internet;

Μια καλή ευκαιρία για να τεστάρεις το επίπεδο της εξάρτησής σου είναι εκείνες οι καταραμένες στιγμές όταν το δίκτυο «πέφτει». Photo credit: flickr.com/tranchis

Ένα ακόμη βράδυ, μια απροσδιόριστη νευρικότητα με εμπόδιζε να κοιμηθώ. Και ήταν πράγματι μια κουραστική μέρα. Η μετακόμιση στο καινούργιο σπίτι –το θυμάμαι σαν χθες: με εκείνη την ευκαιρία συνειδητοποίησα πρώτη φορά κάποια πράγματα για το Ίντερνετ– απαιτούσε διεκπεραιώσεις και συνεννοήσεις που σου προκαλούν, φυσιολογικά, άγχος και ταλαιπωρία. Αλλά, αφού τα έπιπλα μπήκαν στη θέση τους και τα βιβλία τοποθετήθηκαν με επιμέλεια στην καινούργια βιβλιοθήκη, έμενε μια ακόμη μικρή λεπτομέρεια. Η σύνδεση με το Ίντερνετ. Ο κόσμος εκεί έξω μπορούσε(;) να περιμένει, όσο εγώ θα περίμενα τον τεχνικό που θα μου έστελνε ο πάροχος εντός τριών εργάσιμων ημερών…

Για παν ενδεχόμενο, σκεφτόμουν, υπήρχε και το 3G στο κινητό μου. Δεν ήταν όμως μια καλή ευκαιρία για να απαλλαγώ –αυτές τις τρεις «εργάσιμες» μέρες– από την ψηφιακή μου ταυτότητα; Θα διάβαζα απερίσπαστος το βιβλίο που είχα αφήσει στη μέση, θα μαγείρευα στην κοπέλα μου, θα πηγαίναμε σινεμά. Όσο το 3G θα ήταν κλειστό, θα έκανα όλα αυτά που δεν έβρισκα ποτέ το χρόνο να κάνω. Κι όμως, καθώς η νύχτα έπεφτε και η γεμάτη δραστηριότητες ημέρα είχε ολοκληρωθεί, εγώ έμενα να κοιτάζω το κινητό μου. Ήταν η πρώτη φορά που σκέφτηκα ότι ίσως κατέχομαι από κάτι σαν το «Σύνδρομο της Στοκχόλμης»: ήμουν ερωτευμένος με το δίκτυο, τον «απαγωγέα» του ελεύθερου χρόνου μου.

Χαμένος στην εξάρτηση

Το χειρότερο είναι όταν συνειδητοποιείς τι –δεν– χάνεις όσο βρίσκεσαι εκτός δικτύου. Αν δεν πρόκειται για θέματα που αφορούν στη δουλειά σου –που κανονικά δεν θα έπρεπε να σε απασχολούν εκτός γραφείου–, χάνεις μονάχα την ασήμαντη πλευρά της ζωής: την εκατομμυριοστή φωτογραφία του φωτογενούς βρέφους των φίλων σου, τα μπανάλ σχόλια κάποιου παλιού συμμαθητή σου στον τοίχο του facebook, τις κλισέ ατάκες στο twitter, το σερφάρισμα σε ψευτο-ειδησεογραφικά blogs.

Εντάξει, πολλά από αυτά τα «ασήμαντα» πράγματα μπορεί να σε συγκινήσουν, να σε διασκεδάσουν ή να σε προβληματίσουν. Πόσα όμως από τα χιλιάδες «τιτιβίσματα» που ανεβάζουν καθημερινά οι Έλληνες χρήστες του twitter μπορεί να σε ενδιαφέρουν, έστω και ελάχιστα; Τα μέσα για να εκφράζονται ελεύθερα οι άνθρωποι είναι περισσότερα από ποτέ∙ το πρόβλημα είναι ότι οι περισσότεροι δεν έχουν κάτι να πουν.

Διάβασε ακόμα: Πόνος στη μέση; Προσοχή, μπορεί να σε σκοτώσει.

Στη νέα ψηφιακή εποχή, η σχέση με το διαδίκτυο είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής σου. Χρειάζεσαι έναν ψηφιακό λογαριασμό, ακόμα και για να υποβάλεις τη φορολογική σου δήλωση –και αυτό είναι, αναντίρρητα, πρόοδος από τη στιγμή που μπορείς να αποφύγεις τις ουρές στην Εφορία. Από ένα σημείο και μετά, ωστόσο, οι δυνατότητες και οι εφαρμογές του διαδικτύου μπορούν να απορροφήσουν εντελώς το χρόνο και την ενέργειά σου. Οι επιστήμονες έχουν τους λόγους τους, εξάλλου, για να θεωρούν ότι είναι μια μορφή εξάρτησης εξίσου επικίνδυνη με τον εθισμό στον τζόγο.

Share, follow και ξερό ψωμί

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή∙ την αρχή της λειτουργίας, δηλαδή, του περιώνυμου Web 2.0, το 2003. Τότε ουσιαστικά επιτεύχθηκε η αναβάθμιση του διαδικτύου σε διαδραστική πλατφόρμα όπου όλοι μπορούν να συναντηθούν με όλους (και να γίνουν «φίλοι») και ο καθένας, δίχως διακρίσεις και προαπαιτούμενα, να επικοινωνήσει τη δουλειά, την τέχνη και τις απόψεις του σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ποιο είναι το πρόβλημα, λοιπόν; Μάλλον το γεγονός ότι το Ίντερνετ έγινε πιο σέξι από την αληθινή ζωή! Οι φίλοι στο facebook, οι followers στο twitter, η δημιουργία του δικού σου blog ή η σύνταξη λημμάτων για λογαριασμό της Wikipedia διαμόρφωσαν μια νέα κουλτούρα, απολύτως ακαταμάχητη. Οι νέοι γκουρού της τεχνολογίας και των επιχειρήσεων φορούν ζιβάγκο και λευκά σνίκερς (όπως ο μακαρίτης Στιβ Τζομπς) και το στυλ Τ-shirt-τζην-λάπτοπ (Μαρκ Ζούκερμπεργκ) μπορεί να πείσει έναν επενδυτή για χρηματοδότηση εκατομμυρίων δολαρίων περισσότερο απ’ ό,τι ένα φινετσάτο 3-pieces Brioni. Ξαφνικά, ο σπυριάρης συμμαθητής μας που έπαιζε στα δάχτυλα τους υπολογιστές είναι ο πιο cool –και πλούσιος– τύπος της παρέας.

Καλά όλα αυτά, αλλά πώς βρεθήκαμε τελικά να είμαστε τόσο κολλημένοι με τα social media; Όλες οι έρευνες δείχνουν ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων που παραμένουν με τις ώρες κολλημένοι στο Ίντερνετ είναι οι άνδρες των πιο παραγωγικών ηλικιών, με υψηλό επίπεδο μόρφωσης και καλοπληρωμένες δουλειές.

Ένας από τους 25άχρονους, πάμπλουτους nerds της Σίλικον Βάλεϊ το είχε εξηγήσει κάπως έτσι: «Ο μέσος άνδρας τρελαίνεται να κάνει τον κλόουν. Θέλει να βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής, να λέει αστεία. Σκεφτήκαμε, γιατί να μη γίνεται αυτό σε μεγαλύτερη κλίμακα; Με όλους τους φίλους του μαζί; Με περισσότερους φίλους απ’ ό,τι θα μπορούσε πραγματικά να έχει; Και γιατί όχι, να επιβεβαιώνεται μέσα από την επιβράβευση όλο και περισσότερων; Αυτό θα του δίνει αίσθηση εξουσίας». Είχαν δίκιο. Άλλωστε, πώς θα ήταν δυνατόν να διαψευστούν; Ο κόσμος ανήκει σε αυτούς.

Είναι καιρός να συνειδητοποιήσεις τι χάνεις όσο βρίσκεσαι εκτός δικτύου. Στην πραγματικότητα χάνεις μονάχα την ασήμαντη πλευρά της ζωής. Photo Credit: majorbonnet/flickr

Πάρε μέτρα όσο είναι καιρός

H «ανταμοιβή» σου για την online δραστηριότητα είναι απρόσμενα εθιστική. Αποκτώντας έναν ακόμα φίλο στο προφίλ σου ή κερδίζοντας αναγνώστες στο προσωπικό σου blog, παίρνεις το μήνυμα ότι είσαι επιτυχημένο μέλος της κοινότητας και δεν έχεις παρά να συνεχίσεις να ποστάρεις σχόλια, φωτογραφίες, ακόμα και ειδήσεις, περιμένοντας τις αποκρίσεις των άλλων. Το πρόβλημα είναι όταν αποτυγχάνεις να διαχειριστείς το χρόνο που έχεις στη διάθεσή σου. Αυτό είναι και το πρώτο σημάδι ότι αποκτάς ένα αίσθημα αποπροσανατολισμού παρόμοιο με εκείνο που προκαλεί ο εθισμός στα videogames, στην τηλεόραση ή τον τζόγο.

Διάβασε ακόμα: Κάτι σαν τις πύλες της κολάσεως για κάθε άνδρα μετά από μια ορισμένη ηλικία…

Η τήρηση ενός προγραμματισμένου πλαισίου στο σερφάρισμα είναι ένα καλό πρώτο βήμα, ειδικά αν συνδυαστεί με την αποφυγή ενεργοποίησης πολλών εφαρμογών ταυτόχρονα (multitasking). Όλα γίνονται πιο εύκολα, όταν είναι αισθητή η παρουσία άλλων ανθρώπων. Όταν βρίσκεσαι στο σπίτι, πρέπει να επιδιώκεις τη συντροφιά των δικών σου και την επικοινωνία μαζί τους, ώστε να αποφύγεις στα σίγουρα τη ζάλη που προκαλούν τα pixels.

Μια καλή ευκαιρία για να τεστάρεις το επίπεδο της εξάρτησής σου είναι εκείνες οι καταραμένες στιγμές όταν το δίκτυο «πέφτει». Ιδρώνουν τα δάχτυλά σου και πατάς νευρικά τα πλήκτρα; Είναι αρκετό για να καταλάβεις ότι πρέπει να ηρεμήσεις. Έχεις όλον το χρόνο να ασχοληθείς και με κάτι διαφορετικό: να κάνεις σεξ με τη σύντροφό σου, για παράδειγμα!

Ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα του εθισμού, σύμφωνα με τους ψυχολόγους, είναι η εξιδανίκευση του μέσου. Ο χρήστης που περνά τον περισσότερο χρόνο του στο διαδίκτυο τείνει να εκθειάζει τις λειτουργίες του αντιστρέφοντας τα επιχειρήματα εναντίον τους και χρησιμοποιώντας εκλογικεύσεις του τύπου: το χρειάζομαι για τη δουλειά μου, είναι δημόσιες σχέσεις, είναι δωρεάν κ.λπ. Όσα περισσότερα ερεθίσματα από τον πραγματικό κόσμο δέχεσαι, τόσο περισσότερο προστατεύεσαι από αυτήν την παγίδα. Χρειάζεσαι μια πιο ψύχραιμη ματιά απέναντι στα καλούδια της τεχνολογίας.

Είναι περιττό να αναφερθεί κανείς στην περίπτωση ενός πραγματικά βαρέως χρήστη. Εδώ μιλάμε για ριζική τροποποίηση της διάθεσης, που σχετίζεται με την online περσόνα του και οδηγεί σε παθολογική κοινωνική συμπεριφορά. Η αύξηση της παραγωγής ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που συνδέεται με το αίσθημα ευχαρίστησης, έχει επηρεαστεί σε τέτοιο βαθμό από τη μακρά περίοδο «ανοχής» στο μέσο, ώστε κάποιοι ειδικοί να μιλούν για «αναδιάταξη της δομής του εγκεφάλου». Μαζί μ’ αυτήν πάνε πακέτο η παχυσαρκία, οι χρόνιες κεφαλαλγίες και η κοινωνική απόσυρση.

Προτού βυθιστείς ως το λαιμό στη μαύρη τρύπα του διαδικτύου, φρόντισε να έχεις βάλει τα όρια που θα σε προστατέψουν από ένα ενδεχόμενο «κρασάρισμα». Στην περιήγησή σου στον κυβερνοχώρο ξεκίνα πάντοτε από τις βασικές σου δραστηριότητες και απόφυγε τα άσκοπα «κλικ» σε links που μοιάζουν ενδιαφέροντα. Όταν θέλεις να ψάξεις κάτι στο Google, προσδιόρισε με σαφήνεια τις λέξεις-κλειδιά και στο e-shopping αναζήτησε αυτό το προϊόν που είχες από την αρχή στο μυαλό σου. Όσον αφορά δε τον διαδικτυακό τζόγο και τα πορνοσάιτ, θα συνιστούσαμε τη χρήση firewall, που θα εμποδίζει τις επισκέψεις, ειδικά τις περιόδους που νιώθεις ευάλωτος…

Καθώς τελείωνε άλλη μια «εργάσιμη» μέρα και δεν είχα συνδεθεί στο Ίντερνετ (είχαν περάσει αισίως έξι τέτοιες μέρες στην καθοριστική εκείνη μετακόμιση), ένιωθα, θυμάμαι, όλο και πιο ανακουφισμένος. Και εφόσον το 3G παρέμενε κλειστό τις περισσότερες ώρες της ημέρας, δεν είχα καμιά περιέργεια να ανοίξω τα e-mail που μέχρι πριν από μια εβδομάδα με ακολουθούσαν παντού. Ήμουν κιόλας σίγουρος ότι δεν έχανα τίποτα σημαντικό.

Διάβασε ακόμα: Πόσο στ’αλήθεια χρειάζεσαι τη ζάχαρη;

TAGS :
follow inteernet εθισμος

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook