Κάτω απ’ τα ηφαίστεια της Ιάβας (β’ μέρος)

Η απαγορευμένη ζώνη και η πιο τοξική περιοχή. Ο Γεράσιμος Γερολυμάτος (αριστερά) στις όχθες της λίμνης, μαζί με τον φωτογράφο και Ισπανό συνταξιδιώτη, Oscar Cernuda.

Δεν είναι θέαμα, είναι θέμα, σκεφτόμουν καθώς έβλεπα ανέμελους τουρίστες να φωτογραφίζουν εξαντλημένους εργάτες. Το ηφαιστειακό σύμπλεγμα Ijen, στο ανατολικό άκρο της Ιάβας, δεν έχει κανένα ρομαντισμό. Στο εσωτερικό του κρατήρα (το ψηλότερο σημείο του είναι στα 2.799 μ. υψόμετρο) βρίσκονται η καλντέρα και ένα σκληρό εργοτάξιο στο οποίο δουλεύουν άνθρωποι για 3-5 δολάρια την ημέρα κάτω από εξαιερετικά αντίξοες συνθήκες, δίχως την παραμικρή προστασία ή έστω τον υποτυπώδη εξοπλισμό.

Αντικείμενο της εργασίας τους είναι η εξόρυξη θειικού οξέως και η μεταφορά του σε καλάθια από μπαμπού, με τα οποία καλύπτουν απόσταση 200 μέτρων, βαδίζοντας σε κάθετες και επικίνδυνες πλαγιές μέσα στον κρατήρα. Το φορτίο που οι εργάτες μεταφέρουν στην πλάτη τους ζυγίζει από 70 έως 90 κιλά και καταλήγει σε αποθήκες που βρίσκονται στους πρόποδες σχεδόν του βουνού. Κατά τη διάρκεια της ημέρας ένα εργάτης εκτελεί έως δυο δρομολόγια. Η αμοιβή του υπολογίζεται με το κιλό (300 ρουπίες=0,20 ευρώ) σε ενδιάμεσο σταθμό όπου γίνεται το ζύγισμα: εκεί παίρνει μια απόδειξη και πληρώνεται κατά την παράδοση του φορτίου.

Για τον επισκέπτη η κατάβαση στη λίμνη με ελαφρύ εξοπλισμό είναι ένα εγχείρημα που απαιτεί καλή φυσική κατάσταση, εξοπλισμό και, σε κάποιες περιπτώσεις, μάσκα προσώπου. Οι εκρήξεις κάτω, στον κρατήρα, είναι συνεχείς, το παχύ στρώμα καπνού μειώνει δραματικά την ορατότητα και, κάποιες στιγμές, σε περίπτωση που κανείς βρίσκεται σε απότομο κομμάτι της διαδρομής, δεν πρέπει να μετακινηθεί καθόλου. Οι αναθυμιάσεις από το θειικό οξύ προκαλούν κάψιμο στο λαιμό και έντονο τσούξιμο στα μάτια, άρα ενδείκνυνται μάσκα, γυαλιά ηλίου και νερό. Δίπλα μας, ωστόσο, δίχως τίποτα από όλα αυτά εννοείται, ανηφορίζουν ντόπιοι (κάποιοι από αυτούς με φθαρμένα πέδιλα…), που μεταφέρουν 70 κιλά φορτίο.

Στο εσωτερικό βρίσκεται η καλντέρα και ένα σκληρό εργοτάξιο στο οποίο δουλεύουν άνθρωποι για 3-5 δολάρια την ημέρα κάτω από αντίξοες συνθήκες.

Ο κρατήρας Ijen έχει διάμετρο 20 χιλιόμετρα και σε βάθος 200 μέτρων έχει σχηματιστεί μια λίμνη με τυρκουάζ νερά και διάμετρο ενός χιλιομέτρου. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη στον κόσμο, με βάθος που αγγίζει τα 212 μέτρα ‒αντίστοιχες λίμνες, κατά πολύ μικρότερες όμως, είναι η Kusatsu-Shirane στην Ιαπωνία και η Poas στην Κόστα Ρίκα. Εδώ, η θερμοκρασία του νερού φτάνει τους 34ο C και οι φυσαλίδες είναι ορατές στην επιφάνεια. Το τοπίο μέσα στον κρατήρα θυμίζει αντίστοιχο ταινιών επιστημονικής φαντασίας: ομίχλη, καπνοί, έντονα κίτρινο έδαφος, τοιχώματα στο χρώμα της ώχρας, μονοπάτια με περίεργους κοκκινωπούς σχηματισμούς, αναθυμιάσεις, αέρας γεμάτος διοξείδιο του θείου ‒όλα με φόντο μια λίμνη γεμάτη οξύ.

Το σημείο όπου γίνεται η ζύγιση του φορτίου.

Σε κάποιο σημείο συναντάμε τον Gema, που δουλεύει εδώ τα τελευταία τρία χρόνια. Δεν μπορείς με τίποτα να πιστέψεις πως είναι μόλις 27 ετών: το δέρμα του είναι σκαμμένο, τα χέρια του καμένα και το χρώμα των δοντιών του σχεδόν στην ίδια απόχρωση με το σκούρο του δέρμα. Έχει τέσσερα παιδιά και μου λέει ότι αισθάνεται ασφαλής εδώ, δεν φοβάται. Είναι γεννημένος σε ένα χωριό στους πρόποδες του Ijen και δεν θέλει να ξαναπάει στη πόλη Surabaya για δουλειά. Μας ζητάει ευγενικά λίγα λεφτά να βγάλουμε κάποιες φωτογραφίες, μάς χαμογελά ευχαριστημένος ‒δείχνει ότι έχει περισσότερο χρόνο και καλύτερη διάθεση από κάποιον συνομήλικό του στην Ευρώπη που βρίσκεται πίσω από ένα γκισέ. Η πλάτη του είναι κυρτωμένη από το βάρος της καθημερινότητας, ωστόσο απολαμβάνει τον καπνό του και τη συνομιλία μαζί μας. Για σήμερα έχει μόνο ένα ακόμα δρομολόγιο, μετά θα πάει στην οικογένειά του, είναι ικανοποιημένος, ευχαριστεί τη φύση και το Ijen, άλλωστε χάρη σε αυτά μεγαλώνουν τα παιδιά του.

Ο Gema εργάζεται εδώ τα τελευταία τρία χρόνια. Από τα ίχνη που έχει αφήσει πάνω του αυτή η δουλειά δύσκολα μπορείς να πιστέψεις πως είναι μόλις 27 χρονών…

Όσον αφορά στην πρόσβαση εδώ, το πλησιέστερο αστικό κέντρο είναι το Probolinggo, μια μικρή πόλη με τα πιο νόστιμα mango της Ασίας. Από αυτήν ξεκινάνε οργανωμένες εκδρομές για ανάβαση στο Ijen. Για όσους δεν θέλουν να ρισκάρουν ή να ταλαιπωρηθούν, υπάρχουν και αυτοκίνητα με οδηγούς. Με όποιο τρόπο, ωστόσο, κι αν γίνει η ανάβαση, καλό είναι να ξεκινήσετε νωρίς, ώστε στις 4.00 να είστε στους πρόποδες του Ijen. Χρειάζεται περπάτημα περί τα τρία χιλιόμετρα για να φτάσετε στον κρατήρα. Πέρα από το κοινωνικό ζήτημα και την μη βιομηχανική εκμετάλλευση του χώρου, το Ijen έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον ως σχηματισμός και ως ένα αυθεντικό εργαστήριο της ίδιας της φύσης.

O Γεράσιμος με τα άκρως απαραίτητα εφόδια (καπέλο και βρεγμένο μαντήλι) για την παραμονή στην καρδιά του κρατήρα.

Για ανάβαση στα ηφαίστεια της Ιάβας θα χρειαστείτε: άνετα και ζεστά παπούτσια για πεζοπορία, ελαφρά t-shirts, σανδάλια, μάσκα προσώπου, ισοθερμικά, αδιάβροχα, κιάλια, φακό, φορητό φαρμακείο, λεξικό και καλή διάθεση. Δεν θα χρειαστείτε: Ρολόι, κινητό τηλέφωνο και… γκρίνιες ευρωπαϊκού τύπου.

Ο Γεράσιμος Γερολυμάτος είναι επικεφαλής του περιοδικού Skipper ONDECK.

TAGS :
ηφαίστειο ιάβα λίμνη ταξίδι

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook