«Ο θάνατος του Σαρδανάπαλου». Πίνακας του Ευγένιου Ντελακρουά εμπνευσμένος από ποίημα του λόρδου Βύρωνα.

    «Ο θάνατος του Σαρδανάπαλου», πίνακας του Ευγένιου Ντελακρουά εμπνευσμένος από από το ιστορικό δράμα «Σαρδανάπαλος» του λόρδου Βύρωνα. «Τα πάθη μου αναπτύχθηκαν πολύ νωρίς – τόσο νωρίς που λίγοι θα με πίστευαν», είχε ομολογήσει κάποτε ο ίδιος.

    Ένα τρίπτυχο αφιέρωμα του Andro στα 190 χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου ποιητή και φιλέλληνα, στις 19 Απριλίου 1824. Σήμερα το Β’ μέρος:

    Διαβάστε εδώ το Α’ Μέρος

    Ο Βύρων έγινε σπουδαίος ποιητής από τότε που αναζήτησε την έμπνευση πέρα από το «αποκομμένο νησί», όπως αποκαλούσε ο ίδιος την πατρίδα του. Ταξίδεψε όσο κανένας άλλος λογοτέχνης της εποχής του: διέσχισε όλη την Ευρώπη με άμαξες και άλογα, πέρασε τις Άλπεις, στην κορυφή των οποίων αισθάνθηκε αυτή την υπέροχη μοναξιά στα ύψη της φύσης που είχε συγκινήσει τον Ουερντσγουέρθ, κατηφόρισε ως τη Βενετία και μετά την Ιταλία έβαλε πλώρη για την Ελλάδα. «Αφέντη, το χωριό!», του φώναξε ένας από τους οδηγούς του όταν μπήκαν στην Αθήνα την παραμονή των Χριστουγέννων του 1809.

    Artist James Holmes (1777–1860)

    H ετεροθαλής αδελφή του, Αυγούστα Λι, σύμφωνα με τους βιογράφους του και τα γράμματα του ιδίου, υπήρξε ο μεγαλύτερος έρωτας της ζωής του Βύρωνα.

    Πρωτοαντίκρισε την Ακρόπολη την επομένη, τη μέρα των Χριστουγέννων, σε μια ηλικία που ακόμα και σήμερα οι περισσότεροι νέοι δεν έχουν βγει από τα σύνορα της πατρίδας τους. Ήταν 21 ετών και είχε αρχίσει να συνθέτει την πρώτη ωδή του πρώτου μεγάλου του ποιήματος, το «Childe Harold Pilgrimage» που θα τον έκανε διάσημο. Έγραφε στίχους καθοδόν, σε πλαγιές, έφιππος, καθισμένος σε καφενέδες στην Αθήνα. Εν ολίγοις, αυτός ο νέος δεν ήταν ποιητής του σαλονιού, παρότι στα σαλόνια θα αναζητούσε τη μέθη, την ηδονή και την παραζάλη.

    Ερωτευόταν παράφορα –και πολλές φορές εφήμερα– και οι γυναίκες του το ανταπέδιδαν. Εντυπωσίαζε τις ερωμένες του με τη χάρη, τη σβελτάδα και την ανεξάντλητη ενέργεια του Καζανόβα. Η αδυναμία του ήταν οι αργόσχολες λαίδες των σαλονιών, αρκετές εξ αυτών παντρεμένες, οι οποίες αντί να πάνε στο μεσημεριανό μάθημα του βαλς, περίμεναν τον λόρδο στο κρεβάτι. Εκείνα τα πρώτα χρόνια της ζωηρής του νιότης έκανε έρωτα πάνω από δύο και τρεις φορές τη μέρα, με διαφορετικές ερωμένες.

    Τα πρώτα χρόνια της ζωηρής του νιότης έκανε έρωτα πάνω από δύο και τρεις φορές τη μέρα, με διαφορετικές ερωμένες.

    Πέρα από τις αργόσχολες του βαλς, υπήρχαν και πιο σημαντικές γυναίκες στη ζωή του. Μια από αυτές ήταν η ετεροθαλής αδελφή του Αυγούστα, η οποία σύμφωνα με τους βιογράφους του και τα γράμματα του ιδίου, υπήρξε ο μεγαλύτερος έρωτας της ζωής του. Μαζί της έκανε μια κόρη, που ποτέ ωστόσο δεν αναγνώρισε ως δική του. Η δεύτερη νόθα κόρη του, Αλέγρα, ήταν ο καρπός μιας σύντομης σχέσης του με την Κλερ, την ετεροθαλή αδελφή της Μαίρη Σέλεϊ. Ακόμα, όμως και μετά από τον αποτυχημένο γάμο του με την Αναμπέλα Μίλμπανκ, η οποία προς απογοήτευση του Βύρωνα, ο οποίος ήθελε γιο, του έκανε μια κόρη, την Άντα, η Αυγούστα παρέμεινε η αδερφή ψυχή που αγάπησε περισσότερο από κάθε τι στη ζωή του.

    byron

    Η αδυναμία του ήταν οι αργόσχολες λαίδες των σαλονιών, αρκετές εξ αυτών παντρεμένες, οι οποίες αντί να πάνε στο μεσημεριανό μάθημα του βαλς, περίμεναν τον λόρδο στο κρεβάτι.

    Πέρα από τις φήμες για την αιμομικτική σχέση του με την Αυγούστα, ήταν τα κουτσομπολιά για τις ομοφυλοφιλικές τάσεις του που σκανδάλιζαν τους περίεργους στα λονδρέζικα σαλόνια. Ο Βύρων δεν ήταν απλώς ερωτικά περίεργος και πρόθυμος να υποκύπτει σε ετερόκλητες απολαύσεις, αλλά επίσης πεπεισμένος ότι ο ερωτισμός ήταν κάτι παραπάνω από τη μονόπλευρη αντίληψη που είχαν επιβάλλει οι αιώνες του χριστιανικού δόγματος. Παρότι είχε διαβάσει τη Βίβλο, προτιμούσε τον Πλάτωνα και η κλασική του παιδεία τον είχε μάθει πως δεν υπάρχει ενοχή σε καμία ερωτική επιθυμία εφόσον αυτή προέρχεται από την καρδιά και ολοκληρώνεται με τη λογική και τη θέληση. Στον 19ο αιώνα, βέβαια, και ειδικά στην Αγγλία, η ομοφυλοφιλία αντιμετωπιζόταν ακόμα ως ύψιστο έγκλημα με τιμωρία το δημόσιο στραγγαλισμό και πολλές φορές την κρεμάλα.

    Με την ετεροθαλή αδελφή του Αυγούστα  έκανε μια κόρη, που ποτέ ωστόσο δεν αναγνώρισε ως δική του.

    Λένε πως ένας απ’ τους λόγους που ο Βύρων θαύμαζε τόσο πολύ τον Ναπολέοντα ήταν ο αλλόκοτος φιλελευθερισμός του. Δύο χρόνια μετά τη πτώση της Βαστίλης το 1789, η αποποινικοποίηση του σοδομισμού στη Γαλλία ήταν μια από τις πιο ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις της Γαλλικής Επανάστασης. Όταν ανέλαβε την εξουσία ο Ναπολέων, αντί να την καταργήσει, ενθάρρυνε περαιτέρω αυτή την μεταρρύθμιση, η οποία αποτέλεσε πρότυπο για την υπόλοιπη Ευρώπη. Όχι, όμως, για το «αποκομμένο νησί» του ποιητή όπου ακόμα και μετά τη νίκη του Βατερλό οι εκτελέσεις των σοδομιστών –όπως έλεγαν τότε τους ομοφυλόφιλους– συνεχίζονταν με ρυθμό περίπου δύο το χρόνο, ενώ οι κρατούμενοι ήταν εκατοντάδες.

    Claire_Clairmont,_by_Amelia_Curran

    Η Κλερ Κλέρμοντ (εδώ δια χειρός της Αmelia Curran), ετεροθαλής αδελφή της Μέρι Σέλεϊ. Ο Βύρων είχε μαζί της μια σύντομη σχέση, καρπός της οποίας ήταν η δεύτερη νόθα κόρη του, Αλέγρα.

    Ο Βύρων στην αρχή γλίτωνε από τα σαγόνια του δρακόντειου νόμου χάρη στις διασυνδέσεις του, αλλά μετά αναγκάστηκε να κυκλοφορεί κι αυτός, όπως το έθεσε ένας προκάτοχος του, «με αυτή τη μάσκα του ψέματος που κάνει το πρόσωπο να πονάει». Σήμερα ακούγεται ως αστείο, αλλά είναι γεγονός ότι στα τέλη του 18ου αιώνα οι Άγγλοι μεταφραστές του Πλάτωνα πήραν την πρωτοβουλία να μεταφράσουν με τον τρόπο τους τα πιο επίμαχα σημεία των πλατωνικών κειμένων: ο Πάτροκλος αντί για εραστής μεταφράστηκε ως «θαυμαστής» του Αχιλλέα, η ελληνική λέξη «ερωμένος» έγινε «ερωμένη», το «αγόρι» αποδόθηκε ως «κόρη» και «η στρατιά των εραστών» του Φαίδρου μεταμορφώθηκε σε «στρατιά από ιππότες και κυρίες» προσθέτοντας στο αρχαιοελληνικό κείμενο μια κίβδηλη νότα από βρετανικό ιπποτικό ρομάντζο!

    Διαβάστε ακόμα: Το Λεξικό του Λατρευτικού Μισογυνισμού

    Με αυτά τα διαστρεβλωμένα κείμενα μεγάλωσε η γενιά του Βύρωνα, απλώς ο ίδιος, χάρη στο πάθος του για την ελληνική ιστορία και λογοτεχνία, μπόρεσε και διάβασε τα πρωτότυπα στα αρχαία ελληνικά. Δεν είναι τυχαίο ότι μέσα σε ένα παρόμοιο πνεύμα ορθολογικού πουριτανισμού, στην πρώτη του βιογραφία, που έγραψε μετά το θάνατο του ο φίλος του, Τόμας Μουρ, το 1835, παρότι ο ίδιος ήταν γνώστης της ερωτικής φύσης του ήρωά του, οι ομοφυλόφιλες εμπειρίες του ποιητή παραλείπονται διακριτικά. Η ρομαντική φιλία, όπως ωστόσο θα εξέταζαν οι κατοπινοί βιογράφοι του, ήταν για αυτόν η ύψιστη μορφή ερωτικής αγάπης και ο πρώτος του εραστής ήταν ο δεκαπεντάχρονος Τζον Έντλεντον, ένας κατώτερης καταγωγής έφηβος της εκκλησιαστικής χορωδίας, στον οποίο αφοσιώθηκε με σωκρατική ζέση τον καιρό που ήταν φοιτητής.

    Annabella,_Lady_Byron

    H Αναμπέλα Μίλμπανκ. «Σ’ αγαπώ ‒και θα το κάνω μέχρι το τελευταίο κατακάθι της ύπαρξής μου» της έγραφε σε μια επιστολή του. Τελικά οι δυο τους οδηγήθηκαν σε έναν αποτυχημένο γάμο.

    Αργότερα κάτω από τη σκιά της Ακρόπολης, πέρα από τις αναρίθμητες Ελληνίδες ερωμένες του, τις οποίες παρατούσε συνήθως επειδή οι μανάδες τους τον κυνηγούσαν για να τις παντρευτεί, ο Βύρων ερωτεύτηκε παράφορα τον Νικολό, έναν δεκαεξάχρονο μαθητή που συνάντησε στο μοναστήρι που έμενε στην Πλάκα. Όπως σημειώνει σε μια μελέτη του ο καθηγητής φιλοσοφίας Θεοδόσης Πελεγρίνης, «απέναντί του (στο Νικολό), σε ανταπόδοση της ανταπόκρισης του στο πάθος του, (ο Βύρων) υπήρξε εξαιρετικά γενναιόδωρος. Πέρα από το γεγονός, δηλαδή, ότι φρόντισε για την εκπαίδευσή του, του κληροδότησε ένα τεράστιο χρηματικό ποσό –περίπου το διπλάσιο από εκείνο που διέθεσε για την επισκευή του στόλου των Ελλήνων, όταν αργότερα, σε ηλικία 35 ετών, αποφάσισε να συμβάλλει στον αγώνα τους υπέρ της ανεξαρτησίας των από τους Τούρκους».

    Πέρα από τις αναρίθμητες Ελληνίδες ερωμένες του, ερωτεύτηκε παράφορα τον Νικολό, ένα δεκαεξάχρονο μαθητή που συνάντησε στο μοναστήρι που έμενε στην Πλάκα…

    Για να κατανοήσει κανείς τον ασυγκράτητο αυτό ερωτισμό του Βύρωνα πρέπει να ανατρέξει στα παιδικά του χρόνια. Η ερωτική του ζωή ξεκίνησε απίστευτα νωρίς, ειδικά για τα δεδομένα εκείνης της εποχής. Στα επτά του ερωτεύτηκε την εξαδέλφη του Μέρι και στα δώδεκα μια άλλη εξαδέλφη, την Μάργκαρετ, με την οποία συνουσιάστηκε με ενήλικο πάθος. Στα εννιά του είχε ήδη κάνει έρωτα με το ζόρι όταν τον βίασε η Μέρι Γκρέι, η Σκοτσέζα οικονόμος του σπιτιού –και, τότε τουλάχιστον, του άρεσε. Μόνο αργότερα κατάλαβε πως ίσως εκεί βρισκόταν το κλειδί του μυστηρίου της ερωτικής του υπερβολής. Σε μια στιγμή σπάνιας εξομολόγησης ομολόγησε αργότερα πως «τα πάθη μου αναπτύχθηκαν πολύ νωρίς – τόσο νωρίς που λίγοι θα με πίστευαν».

    Lady Caroline Lamb – Thomas Phillips

    Με την λαίδη Καρολάιν Λαμπ (εδώ δια χειρός Thomas Phillips) ο Βύρων είχε μια διαβόητη ερωτική σχέση.

    Αν σκεφτεί κανείς πως το 2009 ο Ρομάν Πολάνσκι ήταν κρατούμενος στα 76 του για αποπλάνηση ανήλικης η οποία προ πολλού τον έχει συγχωρήσει δημοσίως, τότε ο Βύρων είχε στ’ αλήθεια άγγελο που δεν πρόλαβε να τον αγγίξει ο νόμος καμίας χώρας! Στην Αθήνα ο ίδιος δεν είχε κανένα ενδοιασμό να αγαπήσει παράλληλα τρεις ανήλικες αδερφές, την Τερέζα, την Μαριάνα και την Κατίγκω, οι οποίες ήταν, όλες τους, λιγότερο από 15 ετών και με τις οποίες φημολογείται ότι συνουσιάστηκε επανειλημμένα, και μετά, όταν τις εγκατέλειψε για τον Νικολό τους αφιέρωσε μερικούς στίχους: «Κόρη των Αθηνών, πριν χωριστούμε/Δώσ’ μου, ω! δώσ’ μου πίσω την καρδιά μου!» Δεν είχε το Θεό του, κι αυτό ξετρέλαινε και εξαγρίωνε τους πάντες.

    Διαβάστε ακόμα: Οι top 5 Λολίτες του σινεμά

    Η άποψη, ωστόσο, ότι ο Βύρων οδηγήθηκε προς την Ανατολή και έφτασε στην Ελλάδα με αποκλειστικό σκοπό να βρει έναν ερωτικό παράδεισο κοριτσιών και αγοριών είναι υπερβολική, αν όχι εντελώς λανθασμένη. Τον παράδεισο αυτό θα μπορούσε να τον είχε και αλλού. Ούτε ακριβώς επέστρεψε τη δεύτερη φορά στην Ελλάδα επειδή είχε σκοπό να γίνει ήρωας. Η αλλόκοτη φύση ενός ποιητή είναι αδύνατον να εξηγηθεί σε ένα άρθρο, αλλά αυτό που μπορεί να πει κανείς μετά βεβαιότητας είναι ότι οι πρακτικοί λόγοι που τον ώθησαν μακριά από την Αγγλία, πέρα από την αντιπάθειά του για τους Άγγλους, ήταν η αναζήτηση έμπνευσης για την ποίηση του καθώς και η απόδραση από τα χρέη και τον αποπνικτικό τρόπο ζωής που ο ίδιος είχε δημιουργήσει.

    Διαβάστε εδώ το Γ’ μέρος: Ο θάνατος περίμενε στο Μεσολόγγι

     

     

    x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

    Button to top