Ο εθισμός στο αλάτι ‒και πώς να τον αποφύγουμε

Η υπερέκθεση στο αλάτι, αν δεν μας οδηγήσει σε νεφρική δυσλειτουργία, θα μας προικίσει σίγουρα με υπερβολικό λίπος και αυξημένη αρτηριακή πίεση. Credit: Tim Sackton/Flickr

Το αλάτι είναι βασικό στοιχείο της διατροφής μας. Και κάτι παραπάνω, μιας και το νάτριο που περιέχει έχει αποδειχτεί αναντικατάστατο για τη σωστή λειτουργία των κυττάρων και την υγεία της καρδιάς και του νευρικού συστήματος. Όταν όμως δεν γυμναζόμαστε ή δεν αποβάλλουμε, γενικά, μέσω του ιδρώτα, αρκετό νάτριο, οι ημερήσιες ανάγκες μας σε αλάτι δεν ξεπερνούν τα 6 γραμμάρια, ήτοι μια κουταλιά του γλυκού.

Αν προσπαθήσουμε να μετρήσουμε το αλάτι που τρώμε, δεν θα καταφέρουμε και πολλά πράγματα. Αλάτι περιέχουν ακόμη και τα λαχανικά ή τα φρούτα. Πράγμα που σημαίνει ότι σε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο είναι δυνατόν να προσλάβουμε την απαραίτητη ποσότητα νατρίου χωρίς να αλατίσουμε το φαγητό μας στο τραπέζι.

Το αλάτι όμως είναι και το πιο παλιό συντηρητικό τροφίμων. Τα παστά κρέατα και ψάρια, εκτός από εκλεκτά εδέσματα, μαρτυρούν αυτή τη σπουδαία παράδοση στη συντήρηση των τροφών. Αργότερα δημιουργήθηκαν οι βιομηχανίες κονσερβοποιίας, οι οποίες εξέλιξαν αυτήν την παράδοση εισάγοντας και (τεχνητά) συντηρητικά με βάση το νάτριο. Κι ύστερα, ήρθε το fast food! Ένα ξεχασμένο, πολυκαιρισμένο μπέργκερ σε κάποιο ντουλάπι του σπιτιού μπορεί να σας πείσει για την αποτελεσματικότητα αυτών των συντηρητικών: εβδομάδες μετά την παρασκευή μπορεί να μένει αναλλοίωτο!

Το περίσσευμα αλατιού στα γεύματα είναι κομμάτι του σύγχρονου Δυτικού πολιτισμού και το ακόμη πρωτόγονο σώμα μας προσπαθεί να προσαρμοστεί. Αρχικά, δεσμεύει ποσότητες νερού από τον εξωκυττάριο χώρο, ως αποτέλεσμα της ωσμωτικής πίεσης που δημιουργείται από την παρουσία των μορίων του χλωριούχου νατρίου μέσα στο κύτταρο. Τι σημαίνει αυτό; Έντονη δίψα! Όταν μάλιστα το γεύμα περιέχει πρόσθετα συντηρητικά με βάση το νάτριο (βλέπε για παράδειγμα Ε 201, Ε 621, Ε 627 κ.λπ.), το στόμα στεγνώνει σαν να απορροφάται απότομα όλο το σάλιο. Ναι, είναι ακριβώς εκείνη η αίσθηση που μας προκαλείται μετά την τρίτη-τέταρτη μπουκιά σ’ ένα γεύμα junk food και στην ουσία μας εξαναγκάζει να ρουφήξουμε μισό λίτρο αναψυκτικό για να ανακουφιστούμε.

Το επιπλέον νάτριο ζορίζει τη λειτουργία ολόκληρου του οργανισμού. Η κατακράτηση υγρών φέρνει φούσκωμα και το διαταραγμένο ισοζύγιο νερού και αλατιού επηρεάζει την κυκλοφορία του αίματος και οδηγεί σταδιακά στην υπέρταση και την παχυσαρκία (διευκολύνει την απορρόφηση γλυκόζης), ενώ επιβαρύνεται, επιπλέον, η λειτουργικότητα των νεφρών.

Κάποιοι επιστήμονες συγκρίνουν τη βλαβερή επίδραση του αλατιού στις αρτηρίες και τα αγγεία με αυτήν του καπνίσματος, αλλά οι ομοιότητες δεν σταματούν εδώ. Κάποιες μελέτες υποδεικνύουν ένα είδος εθισμού στο αλάτι –που δεν είναι άσχετος με το πρόσθετο τεχνητό νάτριο– και εμφανίζουν περιπτώσεις ανθρώπων που τρέφονται με γεύματα υψηλής περιεκτικότητας σε αλάτι να επιλέγουν όλο και πιο αλμυρά φαγητά. Με άλλα λόγια, όσο περισσότερο αλάτι τρώμε, τόσο περισσότερο μας αρέσει!

Η υπερέκθεση στο αλάτι, αν δεν μας οδηγήσει σε νεφρική δυσλειτουργία με τα καθόλου ευχάριστα επακόλουθα (οιδήματα), θα μας προικίσει σίγουρα με υπερβολικό λίπος και αυξημένη αρτηριακή πίεση, που είναι κάτι σαν τις πύλες της κολάσεως για κάθε άνδρα μετά από μια ορισμένη ηλικία. Το 1/3 των ενηλίκων στην Ελλάδα (χωρίς να συμπεριλάβουμε σ’ αυτούς τους υπερήλικες) πάσχουν από υπέρταση, είτε το γνωρίζουν είτε όχι. Η διατροφή με υπερκατανάλωση αλατιού σε αυτούς τους ανθρώπους είναι ‒περιττό να πούμε‒ θανατηφόρα.

Η προστασία μας είναι μάλλον μια εύκολη υπόθεση. Στο τραπέζι αποφεύγουμε να βάζουμε αλατιέρα και προτιμάμε το λεμόνι και τα μπαχαρικά για να κάνουμε πιο εύγευστο το φαγητό. Αν στο τραπέζι υπάρχει τυρί, αλλαντικό ή ψάρι, απλώς αποφεύγουμε να αλατίσουμε.

Διαβάστε ακόμα: Πίτσα: Η καλύτερη ίσως στην Αθήνα είναι και η φθηνότερη!

TAGS :
αλάτι Υγεία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook