Βοργίας Αλέξανδρος ΣΤ’ (1431-1503): Ο λιμπερτίνος Πάπας της Ρώμης

Έχουν ειπωθεί γι’ αυτόν τα χειρότερα: ότι ήταν μοιχός, διεφθαρμένος, αμφισεξουαλικός, δολοφόνος, κλέφτης και πάει λέγοντας. Ίσως, όμως τα πράγματα να μην έχουν ακριβώς έτσι για τον σπουδαίο αυτόν πάπα. (Πίνακας του Ιταλού ζωγράφου Πιντουρίκκιο)

Γεννημένος στην Ισπανία, κοντά στη Βαλένθια, υιοθετήθηκε από το θείο του από την πλευρά της μητέρας του, τον Βοργία Κάλλιστο Γ΄, πάπα από το 1455 ως το θάνατό του το 1458. Του δίνει το όνομά του και τον χρίζει καρδινάλιο ήδη από το 1455. Οι αντιδράσεις είναι χλιαρές. Δεν έχουν να κάνουν με την ηλικία του, αλλά με το γεγονός ότι πολλές εξέχουσες προσωπικότητες ξέρουν ότι τους έχει κερατώσει.

Ο Rodrigo Lançol y Borgia δείχνει από τότε τις ικανότητές του ως γυναικοκατακτητή στο πλαίσιο μιας αποδεκτής ακολασίας, όπως και τις πολιτικές και διοικητικές του αρετές στα καθήκοντα του αντικαγκελαρίου της ρωμαϊκής Εκκλησίας, όπερ σημαίνει το Νο2 μετά τον πάπα.

Μπορεί να είναι βεβαιωμένη η ακόρεστη σεξουαλική του όρεξη και η αγάπη του για τα όργια. Έχουν ειπωθεί γι’ αυτόν τα χειρότερα: ότι ήταν μοιχός, διεφθαρμένος, αμφισεξουαλικός, δολοφόνος, κλέφτης και πάει λέγοντας. Ίσως, όμως τα πράγματα να μην έχουν ακριβώς έτσι για τον σπουδαίο αυτόν πάπα.

Ο φιλόδοξος αυτός άντρας γίνεται ιερέας μόνο 12 χρόνια αργότερα, γεγονός που δεν αλλάζει σε τίποτα τον τρόπο ζωής του. Έχοντας γίνει αφάνταστα πλούσιος, καταφέρνει με το θάνατο του Ιννοκέντιου Η΄ να στεφθεί πάπας το 1492, 30 χρόνια μετά, παρότι Καταλανός κι όχι Ρωμαίος, μέσα από μηχανορραφίες και απίστευτες δωροδοκίες, χωρίς την έγκριση του Αγίου Πνεύματος.

Χαρακτηριστική η τερατώδης προσφορά του στον καρδινάλιο Ασκάνιο Σφόρτσα για την ψήφο του. Όχι μόνον του πρόσφερε τη θέση του αναπληρωτή καγκελαρίου της Εκκλησίας, αλλά πρόσθεσε και τη δωρεά του μυθικού παλατιού του απέναντι απ’ το Βατικανό. Μπορεί να υπήρχαν πανέμορφες κατοικίες στη Ρώμη, αλλά καμία δεν συγκρινόταν μαζί της. Η υψηλότερη εξαγορά που έγινε ποτέ. Ο Ασκάνιο Σφόρτσα, προς τιμήν του, άντεξε πέντε μέρες προτού υποκύψει.

Η επιγραφή που βρίσκεται έξω από το Παλάτι του Αρχιεπισκόπου στη Βαλένθια. (Φωτογραφία: Wikipedia)

Η στέψη ήταν η απόλυτη εξτραβαγκάντσα. Μπροστά της, εκείνη των Ρωμαίων αυτοκρατόρων φάνταζε φτωχική. Η συνοδεία του νέου πάπα έφτανε τα τρία χιλιόμετρα και περιλάμβανε 10.000 ιππείς. Το μήνυμα ήταν πως μπορεί η Ρώμη να έλαμψε με τους Καίσαρες, αλλά τώρα θα γνώριζε νέες μεγαλύτερες δόξες, κι αν οι πρώτοι ήταν θνητοί, ο νέος ποντίφικας ήταν εκπρόσωπος του Θεού.

Όντας πλέον πάπας και αφού έκανε την καθιερωμένη εμφάνιση στο μπαλκόνι του Βατικανού, ο Βοργίας Αλέξανδρος ΣΤ΄εξακολουθεί να ζει μεγαλόπρεπα, τηρώντας ταυτόχρονα στο ακέραιο τα θρησκευτικά του καθήκοντα.

Έχοντας βαρεθεί την ερωμένη του Τζοβάνα Κατανέι (Vanozza), συνάπτει σχέση με την εκθαμβωτική Τζούλια Φαρνέζε (Giulia Farnèse), την ομορφιά της οποίας τιμούν δυο ζωγράφοι της Αναγέννησης: ο Zampieri Domenichino και ο Luca Longhi. Η νέα ερωμένη, 40 χρόνια νεότερή του, η «αρραβωνιαστικιά του Χριστού», θα του χαρίσει δύο ακόμα παιδιά, αλλά δεν θα αποτρέψει τα παραστρατήματά του.

Θα χρησιμοποιήσει, ωστόσο, τη γοητεία της για να προωθήσει τον αδελφό της Αλεσάντρο Φαρνέζε στην ιεραρχία της Εκκλησίας. Καρδινάλιος στα 25 του χρόνια, επίσκοπος στη συνέχεια χάρη στην εύνοια του πάπα, εγκαταλείπει τις επιπολαιότητες των νεανικών του χρόνων και γίνεται κι ο ίδιος πάπας με το όνομα Παύλος Γ΄ μόλις στα 67 του. Ο νεποτισμός στο απόγειό του.

Έχοντας μανία με τον πλούτο, ο Αλέξανδρος ΣΤ΄ εμπορεύεται την ονομασία των καρδιναλίων. Τον υποψιάζονται επίσης ότι δηλητηρίαζε τους πιο πλούσιους απ’ αυτούς για να τους αρπάξει την κληρονομιά τους. Ωστόσο, οι ενέργειες αυτές ενείχαν κινδύνους.

Έτσι, ένα βράδυ του καλοκαιριού του 1503, καλεσμένος για δείπνο από τον καρδινάλιο Αντριάνο Καστελέσι, εκείνος με το γιο του Καίσαρα νιώθουν αδιαθεσία. Ο πρώτος εκπνέει, ενώ ο δεύτερος τη γλιτώνει. Είχε πέσει στην ίδια του την παγίδα, πίνοντας από τις κούπες κρασιού που του σέρβιραν.

Διαβάστε ακόμα: O Κάρολος δεν είναι «αγγούρι» τελικά

Ο Μακιαβέλι γράφει εν είδει επιταφίου: «Το πνεύμα του δοξασμένου Αλέξανδρου πέρασε στη χορεία των ευτυχισμένων ψυχών. Το συνόδευαν βιαστικοί οι τρεις πιστοί του ακόλουθοι: Η Σκληρότητα, η Σιμωνία και η Λαγνεία».

Προτού ανέλθει στο θρόνο του Αγίου Πέτρου, ο Αλέξανδρος ΣΤ΄ είχε ήδη τέσσερα παιδιά από την ερωμένη του Τζοβάνα Κατανέι: τον Ιωάννη, δούκα της Γάνδης, τον Καίσαρα, τη Λουκρητία και τον Τζόφρι και -μια πρώτη για το Βατικανό- τα αναγνωρίζει δημοσίως. Άλλες μετρέσες θ’ ακολουθήσουν, αλλά θα διατηρήσει για τη μητέρα τους παντοτινή αγάπη. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα αποκτήσει άλλα τρία παιδιά από άγνωστους έρωτες.

Ο Καίσαρας χρίζεται επίσκοπος της Pampelune στα 17 του χρόνια, το 1490. Δύο χρόνια αργότερα, όταν πια ο πατέρας του έχει γίνει πάπας, ονομάζεται καρδινάλιος της Βαλένθια. Αλλά θα απεκδυθεί το σχήμα, για να αναλάβει τη διοίκηση των παπικών στρατευμάτων.

Ο Καίσαρας Βοργίας, όπως τον ζωγράφισε ο Ιταλός Altobello Melone.

Ζώντας μια αρχοντική ζωή, σκανδαλώδη και σκληρή, θα επιχειρήσει να στήσει ένα πριγκιπάτο στην κεντρική Ιταλία, ώσπου να σκοτωθεί σε μια πολιορκία το 1507, στα 31 του χρόνια. Η φυσιογνωμία του θα εμπνεύσει τον σύγχρονό του, τον Μακιαβέλι, να γράψει τον Ηγεμόνα.

Ενδέχεται να δολοφόνησε και να έριξε στον Τίβερη τον πρωτότοκο αδελφό του, όπως και να είχε αιμομικτικές σχέσεις με την αδελφή του Λουκρητία. Αυτή παντρεύεται το 1493, στα 13 της, τον Τζοβάνι Σφόρτσα, κόμη του Πέζαρο, μέσα σε εορτασμούς ανήκουστης μεγαλοπρέπειας.

Αυτός ο πρώτος γάμος ακυρώθηκε για διπλωματικούς λόγους, αλλά η κόρη ξαναπαντρεύτηκε πέντε χρόνια αργότερα με τον Αφόνσο της Αραγωνίας, γιο του βασιλιά της Νάπολης. Αλλά κι εδώ προέκυψε μία διπλωματική εμπλοκή, με αποτέλεσμα ο πάπας να θέλει και πάλι να ακυρώσει το γάμο, μόνο που αυτή τη φορά η κόρη του ήταν έγκυος και δεν μπορούσε να το κάνει. Έτσι οι άνθρωποι του Καίσαρα δολοφονούν στο δωμάτιό του τον ενοχλητικό σύζυγο το 1500.

Η Λουκρητία Βοργία, χωρίς να περιμένει, παντρεύεται για τρίτη συνεχόμενη φορά τον Αλφόνσο Α’ ντ’ Έστε, μέλλοντα δούκα της Φεράρα. Θα τελειώσει τη ζωή της στα 39 της χρόνια μέσα στην ευλάβεια και τη φιλανθρωπία.

Nα πούμε εδώ ότι ο Αλέξανδρος ΣΤ΄, μάρτυρας της επινόησης της τυπογραφίας από τον Γουτεμβέργιο, της ανακάλυψης του Νέου Κόσμου από τον Κολόμβο και τον περίπλου της Αφρικής από τον Βάσκο ντα Γκάμα, οδηγήθηκε στο μοίρασμα του κόσμου ανάμεσα στην Πορτογαλία και την Ισπανία μέσω της παπικής βούλας «Inter Caetera» (1493).

Πέντε χρόνια αργότερα, ο πάπας, ο οποίος είναι κι ένας άνθρωπος με αίσθηση του καλού γούστου και ευγενείς τρόπους, μέγας προστάτης των τεχνών, αποφασίζει να μειώσει τα έξοδα λειτουργίας του Βατικανού. Πλέον οι καλεσμένοι του οφείλουν να αρκεστούν σε ένα μόνον πιάτο στο μενού, γεγονός που δυσαρέστησε ουκ ολίγους.

Ωστόσο, εκδίδει και μια άλλη βούλα με σημαντικές συνέπειες, μέσω της οποίας υπόσχεται στους πιστούς συγχωροχάρτια με αντάλλαγμα χρήματα που θα επιτρέψουν την ανακατασκευή της βασιλικής του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη. Η ενέργεια αυτή θα σκανδαλίσει τους αληθινούς χριστιανούς, θα οδηγήσει στο θάνατο του Σαβοναρόλα και θα προκαλέσει τη Μεταρρύθμιση του Λουθήρου.

Διαβάστε ακόμα: Στρατής Ελευθεριάδης – Tériade (1897-1983)

TAGS :
Βοργίας Αλέξανδρος ΣΤ εξουσία Πάπας σκάνδαλα

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook